Улстөр нийгэм
НББХ: УИХ-ын гишүүдээс гарсан саналыг үндэслэн УОК, Засгийн газарт зөвлөмж хүргүүлэхээр тогтов
УИХ-ын Нийгмийн бодлогын байнгын хорооны 2021 оны дөрөвдүгээр сарын 27-ны өдрийн хуралдаанаа хоёр асуудал хэлэлцлээ. Байнгын хорооны дарга М.Оюунчимэг Коронавируст халдвар /КОВИД-19/-ын цар тахлаас урьдчилан сэргийлэх, тэмцэх, нийгэм, эдийн засагт үзүүлэх сөрөг нөлөөллийг бууруулах тухай хуулийн биелэлтийг сар тутам нээлттэйгээр хэлэлцэж, хяналт тавих, шаардлагатай бол Улсын Их Хурлын холбогдох Байнгын хорооны хуралдаанаар хэлэлцүүлэх, санал, дүгнэлт гаргах үүрэг бүхий Түр хорооны хуралдаан маргааш болно. Коронавируст халдварын дэгдэлт эрчимтэй өсөж буй энэ үед салбарын сайдын мэдээлэл сонсох, тулгамдаж буй бэрхшээлийг арилгах, шаардлагатай бол Байнгын хорооноос Засгийн газар болон Улсын онцгой комисст чиглэл, зөвлөмж хүргүүлэх зорилгоор уг асуудлыг өнөөдрийн хэлэлцэх асуудлын дараалалд оруулсан гэдгийг танилцуулав.
Ингээд Коронавируст халдварын дэгдэлттэй холбогдуулан эрүүл мэндийн байгууллагын бэлэн байдал, эмчилгээ, хүний нөөцийн хүрэлцээ, вакцинжуулалтын хангалт, нийлүүлэлтийн нөхцөл байдлын талаар Эрүүл мэндийн сайд С.Энхболд мэдээлэл хийв.
Тэрбээр, Монгол Улсад КОВИД-19 бүртгэгдсэн байдал, нийт шинжилгээн дэх эерэг илрэлтийн эзлэх хувь, хариу арга хэмжээний төлөвлөлт ба стратеги зорилт, салбарын хийгдэж буй ажил, хүн амын вакцинжуулалт, дархлаажуулалтад хамрагдсан байдал, мөн цаашид хийхээр төлөвлөсөн ажлуудаа танилцуулав.
Мэдээлэлтэй холбогдуулан УИХ-ын гишүүд асуулт асууж, тодруулга авав. Тухайлбал, УИХ-ын гишүүн С.Чинзориг орон нутаг дахь халдварын голомтуудад ажиллаж буй эмч, эмнэлгийн ажилтнуудад илүү цагийн цалин хөлс олгож буй эсэх, хамгаалалтын хувцас, хэрэгслээр хэрхэн хангаж буй талаар тодруулав. Эрүүл мэндийн сайд С.Энхболд, эмч, эмнэлгийн ажилтнуудад урамшууллыг олгож байгаа, өнгөрсөн нэг, хоёрдугаар саруудын урамшууллыг бүрэн олгосон, гурав, дөрөвдүгээр сарын олголт 80 хувьтай, мөн эрүүл мэндийн даатгалаас олгож эхлээд байна. Түргэн оношлуурын нийт 200 мянган ширхэгийн татан авалт хийж, орон нутагт хүргүүлэх ажлыг зохион байгуулж байна гэв.
УИХ-ын гишүүн Б.Жаргалмаа сүүлийн өдрүүдэд халдварын тоо буурч байна гэсэн мэдээллийг ямар үндэслэлээр гаргаж байгаа, өрхийн эрүүл мэндийн төвийн үйл ажиллагаа хэрхэн явагдаж буйг тодруулж, одоо байгаа ногоон хоёрхон аймгийг бүрэн вакцинжуулах талаар санал хэлэв. Эрүүл мэндийн сайд С.Энхболд, тархалтын эрчим, тархалтын харьцуулсан судалгааг эрүүл мэндийн салбарын мэргэжлийн байгууллага хийдэг. Өрхийн эрүүл мэндийн төвүүдэд ачаалал их байгаа, өвчлөл нэмэгдсэнтэй холбогдуулан үйл ажиллагаанд нь дэмжлэг үзүүлэн ажиллаж байна. Шүлсээр оношлох эхний 10,000 оношлуурыг холбогдох газруудад хүргүүлсэн.
УИХ-ын гишүүн Ц.Сандаг-Очир, өдөр бүр ачаалалтай ажиллаж буй эрүүл мэндийн салбарын нийт ажилтнуудад талархал илэрхийлж, өдөрт нас барж буй өвчтөнүүдийн тоо өсөж буйд санаа зовж буйгаа илэрхийлэв. Тэрбээр Спутник вакцины нийлүүлэлт ирэх тавдугаар сард хийгдэнэ гэсэн, үүнд тодорхой хариулт авахыг хүсэв. Сайд С.Энхболд, нас баралтын дийлэнх суурь өвчтэй холбоотой, эдгээр хүмүүсийн шинжилгээ батлагдсан бөгөөд манайд задлан шинжилгээ хийх боломжгүй. Спутник вакцины нийлүүлэлт ирэх тавдугаар сард зохион байгуулагдана, тодорхой мэдээллийг Гадаад харилцаа болон Сангийн яам өгнө гэлээ.
Түүнчлэн УИХ-ын гишүүн С.Одонтуяа, П.Анужин, Ж.Чинбүрэн, Б.Баярсайхан, Ч.Ундрам, Ц.Мөнхцэцэг, Б.Саранчимэг, Б.Бейсен нар эрүүл мэндийн салбарын үйл ажиллагаа, эрх зүйн зохицуулалттай холбогдуулан тодруулга авч, тус салбарын сайд, нийт албан хаагчид сайн ажиллаж байгаа гэдгийг онцолж байв.
Хуралдаанд Сангийн сайд Б.Жавхлан оролцож, Улсын Их Хурлын гишүүдийн зүгээс тавьсан асуултад нэмэлт тодруулга хийв. Тэрбээр, Ковакс хөтөлбөрийн хүрээнд гэрээнүүд амжилттай хийгдэж, татан авалтын ажил явагдаж байгаа ба одоогоор хүндрэл бэрхшээл байхгүй. Ирэх зургадугаар сарын дундуур гэхэд нийт хүн амын зорилтот бүлгийн 60 хувьд хоёр дахь тунг хийж дуусна. Спутникийн хувьд татан авалт ирэх 7 хоногт хийгдэж эхлэнэ. Үүнд төсөв, хуваарийн зөрүүтэй ойлголт байхгүй гэлээ.
Салбарын сайдын мэдээлэлтэй холбогдуулан Улсын Их Хурлын гишүүд тодруулга авч, саналаа хэлсэний дараа Нийгмийн бодлогын байнгын хорооны дарга М.Оюунчимэг КОВИД-19 цар тахлын хүнд үед бүх нийтийн эрүүл мэндийн төлөө цаг наргүй, хоёргүй сэтгэлээр ажиллаж байгаа эмч, эмнэлгийн ажилтнуудад талархал илэрхийлж, Улсын Их Хурлын гишүүдээс гарсан саналыг үндэслэн Улсын онцгой комисс болон Засгийн газарт зөвлөмж хүргүүлэх нь зүйтэй гэсэн байр суурь илэрхийлэв. Тэрбээр, КОВИД-19 цар тахлын үед нэн шаардлагатай тохиолдолд Эрүүл мэндийн даатгалын сангаас олгох эрүүл мэндийн байгууллагын санхүүжилтийг гүйцэтгэлээр нь бус тодорхой хугацаанд 100 хувь олгодог байх зохицуулалтыг хийх. Мөн Коронавируст халдвар /КОВИД-19/-ын цар тахлаас урьдчилан сэргийлэх, тэмцэх, нийгэм, эдийн засагт үзүүлэх сөрөг нөлөөллийг бууруулах тухай хуулийн 7.1.32, Эрүүл мэндийн тухай хуулийн 30 дугаар зүйлийн 30.1, 30.2, 30.3 дахь хэсгийг хэрэгжүүлж ажиллах, гүйцэтгэлд нь хяналт тавих зэрэг долоон чиглэлээр зөвлөмж хүргүүлэхээр тусгав.
Үргэлжлүүлэн Улсын Их Хурлаас Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн 2021 оны 01 дүгээр дүгнэлтийг хүлээн авсантай холбогдуулан Эх, олон хүүхэдтэй өрх толгойлсон эх, эцэгт тэтгэмж олгох тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийн анхны хэлэлцүүлгийг хийв.
Хэлэлцэж буй асуудалтай холбогдуулан УИХ-ын гишүүн С.Чинзориг дагаж мөрдөх журмын талаар тодруулахад Байнгын хорооны дарга М.Оюунчимэг цэцийн дүгнэлтийг Улсын Их Хурал нэгэнт хүлээн авсан тул дагаж мөрдөх журмыг боловсруулах шаардлагагүй гэсэн тайлбар хийв.
Эх, олон хүүхэдтэй өрх толгойлсон эх, эцэгт тэтгэмж олгох тухай хуульд дараах нэмэлт, өөрчлөлт оруулахыг тусгасан байна.
1 дүгээр зүйл.Эх, олон хүүхэдтэй өрх толгойлсон эх, эцэгт тэтгэмж олгох тухай хуулийн 7 дугаар зүйлд доор дурдсан агуулгатай 7.6 дахь хэсэг нэмсүгэй:
“7.6.Энэ хуулийн 5.1.2-т заасан тэтгэмж авч байсан эх, эсхүл эцэг хүүхдээ 3 нас хүрэхээс өмнө ажилд орсон тохиолдолд тэтгэмжийг хүүхдээ асарч байгаа эх, эсхүл эцэгт олгоно.”
2 дугаар зүйл.Эх, олон хүүхэдтэй өрх толгойлсон эх, эцэгт тэтгэмж олгох тухай хуулийн нэрийн “ЭХ,” гэсний дараа “ЭЦЭГ,” гэж, 2 дугаар зүйлийн гарчиг, 2.1 дэх хэсгийн “Эх,” гэсний дараа “эцэг,” гэж, 1 дүгээр зүйлийн 1.1 дэх хэсгийн “хүүхдээ асарч байгаа эх,” гэсний дараа “эцэг,” гэж, 3 дугаар зүйлийн 3.1.3 дахь заалтын “ажилгүй эх” гэсний дараа “, эцэг” гэж, 6 дугаар зүйлийн 6.2 дахь хэсгийн “хүүхдээ асарч байгаа эх” гэсний дараа “, эсхүл эцэг” гэж, 6.3 дахь хэсгийн “төрүүлсэн эх” гэсний дараа “, эсхүл эцэг” гэж, 7 дугаар зүйлийн 7.4 дэх хэсгийн “тэтгэмж авах эх” гэсний дараа “, эцэг” гэж тус тус нэмсүгэй.
3 дугаар зүйл.Эх, олон хүүхэдтэй өрх толгойлсон эх, эцэгт тэтгэмж олгох тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.4 дэх хэсгийн “хүүхдийн” гэсний дараа “эцэг, эсхүл” гэснийг хассугай.
4 дүгээр зүйл.Энэ хуулийг 2021 оны 7 дугаар сарын 01-ний өдрөөс эхлэн дагаж мөрдөнө.
Ингээд зүйл тус бүрийг хэлэлцэж, Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн 2021 оны 01 дүгээр дүгнэлтийг хүлээн авсантай холбогдуулан боловсруулсан Эх, олон хүүхэдтэй өрх толгойлсон эх, эцэгт тэтгэмж олгох тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулахыг дэмжье гэсэн саналын томьёоллоор санал хураалт явуулахад хуралдаанд оролцсон гишүүдийн 57,1 хувийн саналаар дэмжигдэв. Байнгын хорооноос гарсан санал, дүгнэлтийг чуулганы нэгдсэн хуралдаанд Улсын Их Хурлын гишүүн Б.Жаргалмаа танилцуулахаар тогтлоо гэж УИХ-ын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээлэв.
Улстөр нийгэм
МАН-ЫН БҮЛЭГ: Хөгжлийн бодлого, төлөвлөлтөд үр дүнд суурилсан арга, аргачлалыг нэвтрүүлнэ
Монгол Улсын Засгийн газраас өргөн мэдүүлсэн “Монгол Улсыг 2026-2030 онд хөгжүүлэх таван жилийн үндсэн чиглэл батлах тухай” Улсын Их хурлын тогтоолын төслийг УИХ дахь МАН бүлэг хэлэлцлээ. Улсын Их хурлын тогтоолын төслийн танилцуулгыг Монгол Улсын тэргүүн шадар сайд бөгөөд Эдийн засаг, хөгжлийн сайд Н.Учрал танилцууллаа.
Энэхүү үндсэн чиглэлийг боловсруулахдаа "Алсын хараа-2050” Монгол Улсын урт хугацааны хөгжлийн бодлого, “Монгол Улсын Засгийн газрын 2024-2028 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөр”-тэй уялдуулсан байна. Мөн Хөгжлийн бодлого, төлөвлөлтийн тухай хуулийн дагуу шинжлэх ухааны үндэслэлтэй, олон нийтийн санал бодолд нийцүүлэн, төлөвлөлт, хэрэгжилтийн шатанд нэгдмэл, уялдаатай, үйл ажиллагаа, үнэлгээ нэг чиг, зорилготой байх зарчмыг баримталсан гэлээ.
Түүнчлэн, энэхүү баримт бичиг нь:
- Хүний хөгжил
- Нийгмийн хөгжил ба үндэсний нэгдмэл үнэт зүйл”,
- Эдийн засаг ба дэд бүтцийн хөгжил
- Байгаль орчин, ногоон эдийн засаг
- Засаглал, дижитал шилжилт
- Бүсийн хөгжил
- Үндэсний өрсөлдөх чадвар
- Шинжлэх ухаан, технологи, хиймэл оюун гэсэн бодлогын найман чиглэлээс бүрдэх юм.
Энэ хүрээнд үндэсний 10, салбарын 35, төсвийн ерөнхийлөн захирагчийн 85, хөтөлбөрийн 200 үр дүнг тус тус тодорхойлжээ. Хөгжлийн хөтөлбөрийг үр дүнд суурилсан арга аргачлалд суурилж хэрэгжүүлнэ гэж Засгийн газар тооцож байна
Улстөр нийгэм
Дэд хороо ёс зүйн хариуцлага ногдуулах тухай асуудлыг хэлэлцэв
Улсын Их Хурлын Ёс зүйн дэд хороо 2025 оны араннэгдүгээр сарын 10-ны өдөр хуралдаж ёс зүйн хариуцлага ногдуулах тухай асуудлыг хэлэлцэв.
УИХ-ын гишүүн Д.Ганмаагаас Монгол Улсын Их Хурлын Ёс зүйн дэд хороонд 2025 оны 10 дугаар сарын 02-ны өдрийн 03/11434 тоот албан бичгээр хандсан байна. 2025 оны 9 дүгээр сарын 30-ны өдөр Өргөдлийн байнгын хорооны хуралдааны үеэр УИХ-ын гишүүн, Эрүүл мэндийн сайд Ж.Чинбүрэнгийн гаргасан үйлдэл нь Монгол Улсын Үндсэн хуулийн 14 дүгээр зүйлийн 14.2-т заасан “Хүнийг үндэс, угсаа, хэл, арьсны өнгө, нас, хүйс, нийгмийн гарал, байдал, хөрөнгө чинээ, эрхэлсэн ажил, албан тушаал, шашин шүтлэг, үзэл бодол, боловсролоор нь ялгаварлан гадуурхаж үл болно”, Монгол Улсын Их Хурлын тухай хуулийн 8 дугаар зүйлийн 8.1.21-д “Улсын Их Хурлаас баталсан гишүүний ёс зүйн дүрэм, хуралдааны дэгийг чанд сахиж ажиллах” 44 дүгээр зүйлийн 44.1.11-д “бүрэн эрхээ хэрэгжүүлэхдээ Байнгын, дэд, хянан шалгах түр хорооны болон нэгдсэн хуралдаанд эсхүл хуралдаанаас гадуур бусдыг гүтгэж, доромжлох”, Төрийн албан хаагчийн ёс зүйн тухай хуулийн 7 дугаар зүйлийн 7.1.7-д “албан үүргээ гүйцэтгэхдээ бусдыг аливаа хэлбэрээр дарамт үзүүлэхгүй байх, ялгаварлан гадуурхахгүй байх”, Монгол Улсын Их Хурлын гишүүний ёс зүйн дүрмийн 2 дугаар зүйлийн 2.1.5-д “биеэ авч явах, шударга байдлаараа үлгэр дуурайлал үзүүлэх”, 2.2.1-д “гишүүний бүрэн эрхээ хэрэгжүүлэхдээ баримтлах ёс зүйн шаардлага” биелүүлэх, 3 дугаар зүйлийн 3.2-д “бусдын нэр төр, алдар хүнд, эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг эрхэмлэн, хүндэтгэлтэй хандах, бусдыг гэмт хэрэгт холбогдуулан гүтгэх, доромжлохыг цээрлэнэ”, 3.5-д ”Чуулганы нэгдсэн, Байнгын, дэд, түр хорооны хуралдааны дэг зөрчиж хуралдааны хэвийн үйл ажиллагааг алдагдуулах, хуралдаанд үг хэлэх, байр сууриа илэрхийлэхдээ бүдүүлэг үг хэллэг хэрэглэх, бусдын нэр төр, алдар хүндийг гутаах, доромжлохыг хориглоно.”, 3.17-д ”Төрийн ёслол, хүндэтгэлийн болон Төрийн ордны дэг журмыг чанд баримтлахаас гадна Улсын Их Хурлын чуулганы нэгдсэн, Байнгын, дэд, түр хорооны хуралдааны танхимд биеэ зөв авч явах үүрэгтэй ба бусдыг ялгаварлан гадуурхах, зохисгүй үйлдэл гаргахыг хориглоно.” гэсэн заалтыг тус тус зөрчсөн талаар дээрх албан бичгээр ирүүлсэн гомдолдоо дурджээ.
Дээрх асуудалтай холбогдуулан “Цахиур.мн” сайтын редакцаас 2025 оны 10 дугаар сарын 3-ны өдрийн 2025/43 тоот албан бичгээр нийтийн эрх ашгийг хамгаалах, иргэдийн мэдэх эрхийг хангах, мөн хяналтын үүргийн хүрээнд Ж.Чинбүрэн сайдын ёс зүйгүй үйлдлийг шалгаж, хариуцлага тооцуулах хүсэлт ирүүлсэн аж.
Эдгээр гомдол, хүсэлтийн дагуу Ёс зүйн дэд хорооны даргаас “Монгол Улсын Их Хурлын гишүүний ёс зүйн дүрэм”-ийн 10 дугаар зүйлийн 10.4 дэх хэсэгт “Гишүүний ёс зүйн зөрчилтэй холбоотой гомдол, мэдээллийг Байнгын хорооны дарга хүлээн авч Байнгын хорооны аль нэг гишүүнд хянуулахаар шилжүүлнэ” гэж заасны дагуу Улсын Их Хурлын гишүүн О.Саранчулуун, Ч.Номин, Д.Энхтуяа нарт хянуулахаар хүргүүлсэн байна.
Энэхүү ажлын хэсгийг УИХ-ын гишүүн О.Саранчулуун ахлан ажилласан бөгөөд тус ажлын хэсгээс гаргасан санал, дүгнэлтийг УИХ-ын гишүүн Ч.Номин уншиж танилцуулсан юм.
Уг асуудлаар дээр нэр дурдсан гишүүд “Монгол Улсын Их Хурлын гишүүний ёс зүйн дүрэм”-ийн 10 дугаар зүйлийн 10.4.1 дэх заалтын дагуу 2025 оны 10 дугаар сарын 24-ний өдөр УИХ-ын гишүүн Д.Ганмаа, Ж.Чинбүрэн, Г.Лувсанжамц нартай тус бүр биечлэн уулзаж, тайлбар, саналыг сонссон гэв.
УИХ-ын гишүүн Д.Ганмаа өгсөн тайлбартаа: 2025 оны 9 дүгээр сарын 30-ны өдөр Улсын Их Хурлын Өргөдлийн байнгын хороогоор “эмч, багш нарын цалин нэмэх” асуудлыг хэлэлцэх үеэр би асуулт асуухад Эрүүл мэндийн сайд Ж.Чинбүрэн Байнгын хорооны хуралдааны дэг, ёс зүйг зөрчиж, намайг сүрдүүлсэн үйлдэл гаргасан. Энэ нь УИХ-ын гишүүний бүрэн эрхэд халдсан, цаашид Засгийн газрын үйл ажиллагаа, салбарын асуудлаар үг хэлэх, асуулт асуух эрхэд саад учруулах зорилготой үйлдэл гэж үзэж байна. Мөн энэ үйлдлийнхээ талаар тэрээр дараа нь хэвлэл мэдээлэл болон олон нийтийн сүлжээнд “би хохь нь гэж хэлээгүй”, “зүгээр л чанга ярьсан” гэх мэт бодит бус мэдэгдэл хийж, “хулгайчид айж байна” гэх ёс зүйгүй үг хэлсэн тул олон нийтийн өмнө уучлалт гуйх ёстой гэж үзэж байна хэмээжээ.
УИХ-ын гишүүн, Эрүүл мэндийн сайд Ж.Чинбүрэн өгсөн тайлбартаа: ”Хувь хүнийхээ хувьд бүлгийнхээ чат групп дээр уучлалт гуйсан бөгөөд УИХ-ын гишүүний хувьд ардчиллын мэтгэлцээний зарчмаар ярьсан. Эрүүл мэндийн даатгалын сангийн ноцтой асуудлын талаар бухимдан чанга дуугаар ярьснаа хүлээн зөвшөөрч байна. “Хохь чинь шүү, аятайхан байгаарай” гэж хэлсэн нь Д.Ганмаа гишүүнд бус, Г.Лувсанжамц гишүүнд хандаж хэлсэн юм. УИХ-ын гишүүн Д.Ганмаа буруу ойлгосон байна. Бухимдан ярьсандаа уучлал илэрхийлсэн бөгөөд уг асуудлыг олон нийтэд дэлгэх нь парламентын нэр хүндэд сөрөг нөлөөтэй гэж үзэж байна” гэсэн тайлбарыг тус тус өгчээ.
Мөн УИХ-ын гишүүн Д.Ганмаа уг гомдлыг шийдвэрлэхдээ УИХ-ын гишүүн Г.Лувсанжамц, Ж.Галбадрах нараас гэрчийн мэдүүлэг авах, холбогдох Байнгын хорооны хуралдааны бичлэгийг хуулбарлан авах зэрэг хуульд заасан холбогдох нотлох ажиллагааг явуулах, өөрийн биеэр оролцож тайлбар хариу өгөх эрхийг хангаж ажиллахыг хүссэн хүсэлтийн дагуу УИХ-ын гишүүн Г.Лувсанжамцаас гэрчийн мэдүүлэг авсан гэж УИХ-ын гишүүн Ч.Номин танилцуулав.
УИХ-ын гишүүн Г.Лувсанжамц: Өргөдлийн байнгын хорооны хуралдааны үеэр Д.Ганмаа гишүүн эрүүл мэндийн салбарын мэргэжлийн зарчмын шаардлагуудыг тавьж байсан. Уг асуудалтай холбоотой асуулт хариулт дуусаад, миний хувьд үг хэлэхээр нэрээ өгчихсөн байсан. Тэгээд үгээ хэлээд сууж байтал Ж.Чинбүрэн сайд эсрэг талын ширээнээс тойрч ирээд Д.Ганмаа гишүүний цаад талд ирж суугаад юм ярьж байснаа Д.Ганмаа гишүүнд хандан “аятайхан байгаарай чи, хохь чинь шүү, юм хумаа уншаарай” гэж зандарсан өнгө аястайгаар хэлэх нь сонсогдсон. Эмэгтэй хүнтэй ингэж харьцаж байгаа нь зохисгүй гэж бодсон учраас үгээ хэлж дуусчхаад Ж.Чинбүрэн сайд дээр очоод “та одоо яагаад байгаа юм бэ, хурал үймүүлээд байгаа юм уу, эмэгтэй хүнтэй яаж харьцаад байгаа юм” гэсэн чинь “чи юу гээд байгаа юм гээд над руу бас зандарсан ч дараа нь тайвширч, Д.Ганмаа гишүүнтэй ярилцаж байгаад гарч явсан. Сайд тухайн үгийг надад зориулж хэлээгүй, Д.Ганмаа гишүүнд хандаж хэлсэн. Тухайн үг үйлдэл нь энгийн мэтгэлцээнээс давсан үйлдэл байсан гэж тайлбар өгсөн байна.
Иймд ажлын хэсэг дээрх асуудлыг судлан үзэж, “Монгол Улсын Их Хурлын гишүүний ёс зүйн дүрэм”-ийн 2 дугаар зүйлийн 2.1.5-д “биеэ авч явах, шударга байдлаараа үлгэр дуурайлал үзүүлэх”, 2.2.1-д “гишүүний бүрэн эрхээ хэрэгжүүлэхдээ баримтлах ёс зүйн шаардлага” биелүүлэх, 3 дугаар зүйлийн 3.2-д “бусдын нэр төр, алдар хүнд, эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг эрхэмлэн, хүндэтгэлтэй хандах, бусдыг гэмт хэрэгт холбогдуулан гүтгэх, доромжлохыг цээрлэнэ”, 3.5-д ”Чуулганы нэгдсэн, Байнгын, дэд, түр хорооны хуралдааны дэг зөрчиж хуралдааны хэвийн үйл ажиллагааг алдагдуулах, хуралдаанд үг хэлэх, байр сууриа илэрхийлэхдээ бүдүүлэг үг хэллэг хэрэглэх, бусдын нэр төр, алдар хүндийг гутаах, доромжлохыг хориглоно.”, 3.17-д ”Төрийн ёслол, хүндэтгэлийн болон Төрийн ордны дэг журмыг чанд баримтлахаас гадна Улсын Их Хурлын чуулганы нэгдсэн, Байнгын, дэд, түр хорооны хуралдааны танхимд биеэ зөв авч явах үүрэгтэй ба бусдыг ялгаварлан гадуурхах, зохисгүй үйлдэл гаргахыг хориглоно.” гэсэн заалтыг тус тус зөрчсөн гэж үзэж байгаа тул Монгол Улсын Их Хурлын Ёс зүйн дэд хорооны хуралдаанд оруулж хэлэлцүүлэн шийдвэрлүүлэх нь зүйтэй гэж үзлээ. Түүнчлэн “Монгол Улсын Их Хурлын гишүүний ёс зүйн дүрэм”-ийн 11 дүгээр зүйлийн 11.1.2-д заасны дагуу “уучлал гуйхыг үүрэг болгох” сахилгын хариуцлага ногдуулах нь зүйтэй гэсэн саналыг Монгол Улсын Их Хурлын Ёс зүйн дэд хорооны хуралдаанд оруулж байна гэлээ.
Ажлын хэсгийн дүгнэлттэй холбогдуулан УИХ-ын гишүүд асуулт асууж, байр сууриа илэрхийлэв.
УИХ-ын гишүүн Д.Энхтуяа, Парламентын хэлэлцүүлгийн үед гишүүд янз бүрээр байр сууриа илэрхийлдэг. Энэ асуудлыг УИХ-ын гишүүдийн хоорондын маргаан юм байна гэж харсан. Ёс зүйн дэд хороо УИХ-ын гишүүний ёс зүйн код, ёс зүйн зарчим хөндөх гэж байгаа бол бид арай өөр тохиолдлыг яриад сууж байх ёстой. Өнөөдрийн асуудалтай холбогдуулан шийдвэр гаргах гэж байгаа бол ямар нэг санал өгөхөөс түдгэлзэж байгаагаа мэдэгдэж байна. Ж.Чинбүрэн гишүүн Д.Ганмаа гишүүнээс уучлалт гуйж цэцэг явуулсан юм билээ. Тэгэхээр гишүүд хоорондоо ойлголцсон гэж үзээд энэ асуудлыг хэлэлцэхгүй байх нь зүйтэй хэмээлээ.
Ёс зүйн дэд хорооны дарга Б.Баярбаатар, Парламентын гишүүд бие биедээ хүндэтгэлтэй хандах ёстой. Мэтгэлцэх, хоорондоо үзэл бодол зөрөх зүйл байж болно. Гэхдээ доромж үг бие биедээ хэлэх нь ёс суртахуунд нийцэхгүй гэж боддог. Харин ёс зүйн асуудлыг улс төржүүлж болохгүй. Ер нь хоёр хүний хоорондын маргааныг дэд хороо руу татаж авчрахгүйгээр УИХ-ын гишүүний хувьд ухамсрын түвшиндээ асуудлаа шийдвэрлэх боломжтой гэж бодож байна гэлээ.
Хэлэлцэж буй асуудалтай холбогдуулан УИХ-ын гишүүн Ж.Чинбүрэн, Д.Ганмаа нар тайлбар хийж, УИХ-ын гишүүн Б.Хэрлэн, О.Алтангэрэл, Ч.Номин нар байр сууриа илэрхийлсэн бөгөөд УИХ-ын гишүүн Ж.Чинбүрэн УИХ-ын гишүүн Д.Ганмаагаас уучлал хүсч байгаагаа албан бичгээр явуулахаар тогтож, хэлэлцүүлэг өндөрлөлөө хэмээн Улсын Их Хурлын Хэвлэл мэдээллийн газраас мэдээллээ.
Улстөр нийгэм
УИХ: Өнөөдөр чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар...
Монгол Улсын Их Хурлын 2025 оны намрын ээлжит чуулганы өнөөдрийн /2025.11.11/ нэгдсэн хуралдаанаар хэлэлцэх асуудлуудыг танилцуулж байна.
|
Д/Д |
ХУРАЛДААН |
ХЭЛЭЛЦЭХ АСУУДАЛ |
ЦАГ |
ТАНХИМ |
|
1 |
· Монгол Улсын 2026 оны төсвийн хүрээний мэдэгдэл, 2027-2028 оны төсвийн төсөөллийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл /Засгийн газар 2025.09.01-ний өдөр өргөн мэдүүлсэн, хоёр дахь хэлэлцүүлэг/ |
14.00 |
“Их хуралдай” |
|
