Цаг үе
Б.Төртогтох: Архины хамааралтай хүмүүсийн ард сэтгэл зүйн суурь асуудал байдаг
Б.Төртогтох нийслэлийн Аддиктлогийн төв эмнэлэгт сэтгэл засалч, донтох эмгэг судлаачаар ажилладаг. Сэтгэл засалчаар ажиллах сонирхолдоо хөтлөгдөж ажиллаж яваа мэргэжилтнүүдийн нэг.
Тэрбээр архинд донтох эмгэгийн тухай дараах мэдээллийг өгч байна.
Донтох эмгэг тэр дундаа архинд донтох эмгэг нь манай улсад тулгамдаж байгаа асуудал болсонд сэтгэл эмзэглэж явдаг. Өмнө нь архинд донтсон хүмүүс гэхээр гудамжинд гарсан хүмүүсийг л ойлгож байв. Яг үнэндээ ах дүү нарын дунд ажил хамт олны дунд ч заавал нэг архины хамааралтай, хүмүүсийн хэлдгээр архичин хүмүүс байна шүү дээ.
Гол нь тэр хүн өөрөө ч архины асуудалтай гэдгээ мэддэггүй, бусад нь яахав хааяа л уудаг юм гэж хаацайлдаг, нуудаг байдалтай явж ирсэн. Тохируулаад уучихна, өөрөө уухаа больчихно гэж ярьж байгаа ч ингэж ярьж байгаа нь энэ нь үгүйсгэх л арга юм.
Ямар хүмүүс архинаас гардаг гээч: Энэ бол тухайн хувь хүний сэтгэл санаа, ухамсартай холбоотой зүйл. Ажиглалтаас үзэхэд, архинд донтсон гэдгээ хүлээн зөвшөөрсөн, эмчилгээнд хамрагдаад гарч чадна гэсэн итгэл үнэмшилтэй хүмүүс л архинаас гарч чаддаг. Нөгөө талаас үүнд хамт олон, нийгмийн оролцоо маш чухал. Ганцхан эмч нар л ид шидээр шийдчихдэг зүйл биш.
Ярилцаад үзэхээр ихэнх архины хамааралтай хүмүүсийн ард сэтгэл зүйн суурь асуудал байдаг. Нээлттэй ярилцалгүй хав дарж түүнийгээ архиар тайлсаар сүүлдээ дадал зуршил болоод хувирчихдаг. Яваандаа архины хамааралтай болж байна.
Архитай холбоотой хэд хэдэн ташаа ойлголт байгааг залруулж хэлье: Хүмүүс монгол архи донтуулагчтай, гадаад архи гайгүй гэж ярьж байхыг сонссон. Энэ бол маш буруу ойлголт шүү. Ямар ч төрлийн архинд ордог этилийн спирт нь өөрөө донтуулагч гэдгийг ойлгох нь чухал байна.
Уудаг хүмүүс архинаас гэнэт гарчихвал үхчихнэ гэж гэж ярьдаг. Үүн шиг худлаа зүйл үгүй. Энэ бол архины хамааралтай хүмүүсийн үгүйсгэл буюу өвчний шинж тэмдэг байдаг. Тэр тусмаа л мэргэжлийн байгууллагад хандах ёстой.
Би яадгаа алдсан архичин биш, хааяа л уудаг гэдэг юм. Баярыг далимдуулж уудаг, уухдаа үргэлжлүүлж уудаг, шараа тайлдаг, заримдаа ганцаараа уудаг бол архины хамааралтай болсны шинж тэмдгүүд юм. ДЭМБ-аас F10 кодтой өвчин буюу архины шалтгаант зан үйлийн эмгэг хэмээн албан ёсоор бүртгэсэн байдаг.
Сайн тал нь архинд донтсон гэдгээ хүлээн зөвшөөрөөд манай төвд ханддаг хүмүүсийн тоо нэмэгдэж байгаа. Энэ нь хүмүүсийн хандлага өөрчлөгдөж байгаагийн илрэл юм. Зарим нь чин сэтгэлээсээ архинаасаа гарна гээд ухамсарлаж шийдээд ирдэг. Ар гэр, найз нөхдийн шахалтаар ирдэг нь ч бий.
Дээрх шинж тэмдгүүд танд байнга болон ойр ойрхон давтамжтай илэрч байвал сэтгэцийн эрүүл мэнддээ анхаарч мэргэжлийн байгууллагад хандаарай.
Эх сурвалж: Аддиктологийн төв
Цаг үе
Энхтайваны гүүрний явган хүний зорчих хэсгийн замыг засахыг үүрэг болголоо
НИТХ-ын дарга А.Баяр түгжрэлийг бууруулах ажлын хэсгийг ахалж байна. Тэрбээр ирэх жил шинээр барих 10 гаруй авто замын трасстай танилцах үеэрээ Энхтайваны гүүрний явган хүний зорчих хэсгийн зам цоорсон, хагарсан, арматур төмөр цухуйж гарсан зэрэг эвдрэлтэй байгааг засварлахыг үүрэг болголоо.
Тус гүүрийг 1958 онд Хятадын засгийн газрын буцалтгүй тусламжаар барьсан бөгөөд хотын төвийг Хан-Уул дүүрэгтэй холбох гол зам юм. НИТХ-ын дарга А.Баяр “Скүүтэр, мопед, дугуйтай хүмүүсээс гадна явган зорчигч алхдаг гүүрний хоёр талын хэсгийг яаралтай засварлахгүй бол иргэдэд тухгүйгээс гадна бэртэж гэмтэх аюултай нөхцөл үүсжээ” гэдгийг онцоллоо. НИТХ-ын дарга А.Баяр Нийслэлийн Замын хөгжлийн газрын дарга Б.Одбаярт тус гүүрний явган хүний зам засвар, арчлалтад анхаарлаа хандуулж, яаралтай зас. Засварлахдаа замын чанарт анхаараарай гэлээ.
Эх сурвалж: НИТХ-ХМОНХА
Цаг үе
Франц улстай онцгой байдлын салбар дахь хамтын ажиллагааг өргөжүүлнэ
Бүгд Найрамдах Франц Улсын Элчин сайд хатагтай Коринн Пэрераг хүлээн авч уулзлаа. Уулзалтын үеэр хоёр улсын хамтын ажиллагааг бүх чиглэлээр гүнзгийрүүлэх, тэр дундаа онцгой байдлын салбар дахь хамтын ажиллагааг өргөжүүлэн хөгжүүлэх талаар харилцан санал солилцов.
Франц Улс нь Монгол Улсын гуравдагч хөрш, Европ дахь итгэлт түншийн нэг юм. Хоёр улс олон салбарт амжилттай хамтран ажиллаж ирсэн бөгөөд цаашид энэхүү хамтын ажиллагааг шинэ шатанд гаргах эрмэлзэлтэй байгаагаа талууд илэрхийлэв.
Уулзалтын эхэнд 2025 онд Монгол Улсын Засгийн газар болон Францын “Орано Майнинг” компанийн хооронд байгуулсан хөрөнгө оруулалтын гэрээг онцлон дурдлаа. Энэхүү гэрээ нь 27 жилийн турш яригдсан томоохон төслийг бодитой ахицтайгаар урагшлуулах чухал алхам болсон гэдгийг талууд тэмдэглэв.
Монгол Улсын Засгийн газар сүүлийн 20 жилийн хугацаанд Онцгой байдлын байгууллагын бүтэц, зохион байгуулалт, техник хэрэгсэл, хүний нөөцийн чадавхыг шат дараатай сайжруулж ирсэн. Энэ хүрээнд Францын хөнгөлөлттэй зээлээр “Агаараас аврах ажиллагааны нэгжийн чадавхыг бэхжүүлэх” төслийн хоёрдугаар шатыг амжилттай хэрэгжүүлж байна. Төслийн хүрээнд агаараас аврах, эрэн хайх ажиллагаанд ашиглах нисдэг тэрэг, техник хэрэгсэл, тоног төхөөрөмж худалдан авах, бүс бүрд шинэ аврах нэгжүүд байгуулах, инженер, техникч нарыг Франц улсад сургаж, мэргэшүүлэх зэрэг зорилтуудыг хэрэгжүүлж байгаа юм.
Сүүлийн жилүүдэд байгалийн аюулт үзэгдлийн давтамж нэмэгдсэн нь үндэсний сөрөн тэсвэрлэх, хариу арга хэмжээ авах чадавхыг бэхжүүлэх зайлшгүй шаардлагыг бий болгож байна. Иймд бидний зүгээс цаашид төслийн гуравдугаар шатыг эхлүүлж, хамтын ажиллагаагаа үргэлжлүүлэх хүсэлтэй байгаагаа илэрхийллээ.
Тодруулбал, одоогийн 4 хүн тээвэрлэх хүчин чадалтай нисдэг тэргүүдийг 20–30 хүний багтаамжтай, их хэмжээний ус тээвэрлэх боломжтой, орчин үеийн онгоцуудаар солих, ой хээрийн түймэртэй тэмцэхэд зориулсан зориулалтын техник хэрэгслээр хангах, зөвхөн Улаанбаатар хотод бус, бүс бүрд агаараас аврах, эрэн хайх ажиллагааны нэгжүүдийг байгуулах шаардлагатайг онцоллоо.
Энэ онд Монгол Улс, Бүгд Найрамдах Франц Улс хооронд дипломат харилцаа тогтоосны 60 жилийн ой тохиож буй энэ онцгой жилд талууд хамтын ажиллагаагаа улам өргөжүүлэн, олон салбарт шинэ түвшинд гаргахаар зорьж буйгаа илэрхийллээ.
Цаг үе
Апостиль гэрчилгээг цахимаар олгож эхэлнэ
Төрийн үйлчилгээний нэгдсэн систем “E-Mongolia”-аас англи хэлээр гардаг дараах 12 төрлийн лавлагаа, тодорхойлолтод 2025 оны 9 дүгээр сарын 4-нөөс эхлэн “Е-Mongolia” системээр дамжуулан цахим апостиль гэрчилгээг олгож эхэлнэ. Үүнд:
- Төрсний бүртгэлийн лавлагаа;
- Иргэний үнэмлэхийн лавлагаа;
- Гэрлэсний бүртгэлийн лавлагаа;
- Гэрлэсний бүртгэлгүй лавлагаа;
- Иргэний эрүүгийн хариуцлага хүлээж байгаа эсэх тодорхойлолт;
- Нийгмийн даатгалын шимтгэл төлөлтийн талаарх тодорхойлолт;
- Шүүхийн шийдвэрээр бусдад төлбөргүй эсэх тодорхойлолт;
- Тэжээгчээ алдсаны тэтгэвэр тогтоолтын хуудас;
- Хөдөлмөрийн чадвар алдсаны тэтгэвэр тогтоолтын хуудас;
- Өндөр насны тэтгэвэр тогтоолтын хуудас;
- Жолоочийн лавлагаа, мэдээлэл;
- Дархлаажуулалтын мэдээлэл.
Дээрх 12 төрлийн лавлагаа, тодорхойлолтод цахим апостиль гэрчилгээг олгож эхэлснээр нотариатчаар гэрчлүүлэх болон баталгаат орчуулга хийлгэх шаардлагагүй болж байгаа бөгөөд цаашид цахим апостиль гэрчилгээ олгох лавлагаа, тодорхойлолтын тоог үе шаттайгаар нэмэгдүүлэхээр төлөвлөж байна.
Цахим олгогдсон апостиль гэрчилгээ болон түүний хавсралт лавлагаа, тодорхойлолтыг “https://e-mongolia.mn/check” холбоос болон гэрчилгээн дээрх QR кодыг уншуулан үнэн зөв эсэхийг шалгах боломжтой гэж Гадаад харилцааны яамны Консулын газраас мэдээллээ.
