Цаг үе
Асуудлыг технологиор шийдэхүй
-“Дижитал хот”-ын талаар онцлох ойлголтууд-
Аж үйлдвэржилтийн эринд ноёрхож байсан аналог технологийн үе төгсөж, мэдээлэл харилцаа, өндөр технологийн дэвшлийн зуунд бид амьдарч байна. Одоогоос 50 жилийн тэртээ мөрөөдөж л болох байсан эд зүйл, үйлчилгээ, дэвшлүүд бидний өдөр тутмын амьдралд нэвтэрч, салшгүй нэгэн хэсэг нь болжээ. Үүний дүнд нь хүмүүс цаг заваа хэмнэж, амьдралаа хялбарчилж, шаардлагатай үйлчилгээгээ дэлгэцээс авдаг болов. Технологийн дэвшил амьдралыг ийнхүү хялбарчлаад зогсохгүй, нийгэм, эдийн засаг, хотжилтын өмнө тулгамдаж буй асуудлыг ч шийдэлцэж байна. Тухайлбал, нийтийн тээвэр, боловсрол, эрүүл мэнд болон төрийн үйлчилгээг авахад тулгарч буй олон асуудлыг технологийн дэвшлээр шийдэх “Ухаалаг хот” концепцийг дэлхийн цөөнгүй орон хэрэгжүүлж буй. Монгол Улсын нийслэл Улаанбаатарт ч “Дижитал хот” төсөл хэрэгжиж, салбар бүрд мэдээлэл технологийн шийдлүүдийг ашиглан, иргэдийн ажиллаж, амьдрахад таатай орчин, нөхцөл бүрдүүлэхийг зорьж байгаа юм.
ХЯЛБАР, ТУХТАЙ, АЮУЛГҮЙ - ДИЖИТАЛ ХОТЫГ ЦОГЦЛООХ ШАЛТГААН
Нийтийн тээвэр, боловсрол, эрүүл мэнд болон төрийн үйлчилгээг авахад тулгарч буй олон асуудлыг технологийн дэвшлээр шийдэх “Ухаалаг хот” концепцийг дэлхийн цөөнгүй орон хэрэгжүүлж буй. Өөрөөр хэлбэл, мэдээлэл харилцааны технологи, зүйлсийн интернэт, их өгөгдлийг аливаа хот, бүсийн эдийн засаг, нийгэм, экологи, хот төлөвлөлтөд хамаарах шийдвэр гаргахдаа ашиглаж, тайван, тухтай, хүндээ ч, нийгэмд ч, байгаль орчинд ч ээлтэй болгохыг хэлнэ. Хүн амын өсөлт, хотжилтыг зогсоох аргагүй тул нийтэд ээлтэй хотын концепц ирээдүйд ч хүчээ авна гэж судлаачид үздэг.
1.6 сая хүн амьдран суудаг Улаанбаатарын хувьд ч тулгамдаж буй олон асуудлыг цахим шилжилт, технологийн шийдлийн ачаар шийдэхийг зорьж буй. Энэ хүрээнд 2022-2024 онд Улаанбаатар хотын цахим шилжилтийг мэдээлэл технологийн үндэсний тэргүүлэгч 70 гаруй аж ахуйн нэгжийн 1000 гаруй монгол инженертэй хамтран хэрэгжүүлэх томоохон төслүүдийг Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын Захирагч Д.Сумъяабазар танилцуулсан билээ.
Төрийн үйлчилгээг цахимжуулах, хялбарчлах, хотын иргэдийн аюулгүй байдлыг хангах, ая тухтай, таатай орчныг бүрдүүлэх зэрэгт технологийн дэвшлийг тодорхой үе шаттайгаар хэрэгжүүлснээр авлига, хүнд суртлыг бууруулж, төрийн үйлчилгээг ил тод болгохоос гадна иргэдийн цаг, зардал мөнгийг хэмнэнэ. Мөн иргэн төвтэй буюу оршин суугчдадаа ээлтэй, тэдний оролцоог дэмждэг хотыг цогцлооход хувь нэмэр оруулах юм.
ГУРВАН БҮЛЭГ, ЗУРГААН ЗОРИЛТ БУЮУ ЮУГ ХЭРХЭН ХИЙХ ВЭ
Улаанбаатар хотын “Дижитал шилжилт”-ийн төлөвлөгөөг олон улсын жишиг, өөрийн орны онцлог, иргэдийн соёл уламжлал, байгаль орчны эрс тэс уур амьсгал, төрийн байгуулалтын онцлогт тулгуурлан гаргасан. Энэ нь Цахим засаглал, Зам, тээврийн нэгдсэн ухаалаг систем, Аюулгүй хот гэсэн гурван дэд бүлгээс бүрдэж буй. Ингэхдээ:
- Замын хөдөлгөөний менежментийг сайжруулах
- Боловсролын чанар, хүртээмжийг нэмэгдүүлэх
- Төрийн албаны хяналт, хариуцлагыг сайжруулах
- Хөрөнгө оруулалт, төсвийг нэмэгдүүлэх
- Авлига, хүнд суртлыг бууруулах
- Иргэдийн эрүүл, аюулгүй амьдрах орчныг бүрдүүлэх гэсэн зургаан зорилттойгоор боловсруулан, хэрэгжүүлж эхлээд байна.
Ингэхийн тулд салбар хоорондын уялдааг хангах, мэдээллийг нэгтгэн төвлөрүүлэх, дэд бүтцийг бий болгох нь чухал гэдгийг Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын Захирагч Д.Сумъяабазар онцолж байна. “Улаанбаатарыг дижитал хот болгох хүрээнд 27 багц асуудлыг шийдэх хэрэгтэй байгаа юм. Өөрөөр хэлбэл, боловсрол, эрүүл мэнд, зам тээвэр, төрийн болон захиргааны үйлчилгээний мэдээллийг нэгтгэн, илүү хялбар, иргэдэд ээлтэй шийдлийг нэвтрүүлэхэд ашиглах тухай эхний ээлжид бид ярьж байна. Нийтийн тээврийн хэрэгсэл хэзээ хаана явж байгааг харах, замын хөдөлгөөнийг ухаалгаар зохицуулах, хүүхдэд ээлтэй шийдлүүдийг нэвтрүүлэх, бизнес эрхэлж буй иргэд төрийн үйлчилгээг цахимаар авах, эрүүл мэндийн үйлчилгээг хүртээмжтэй болгох гээд нийслэлийн иргэдийн ая тух, аюулгүй байдлыг хангахад энэ төсөл, энэ цахим шилжилтийн утга учир оршино” хэмээн тэрбээр мэдэгдсэн.
ҮНДЭСНИЙ КОМПАНИУД НЭГДЭНЭ
Иргэдэд ээлтэй, дижитал хотыг бий болгоход мэдээллийн технологийн чиглэлд үйл ажиллагаа явуулдаг үндэсний хэмжээний 70 гаруй компани нэгдэн ажиллаж байна. Тэр дундаа технологийн салбарын “аварга” тоглогчид болох “Amazon”, “Google”, “Apple”, “Samsung” зэрэг компаниудад ажилладаг монгол залуус зэрэг 1000 гаруй инженер гар бие оролцож буй.
“Хиймэл оюун ухаан, үүлэн технологи, үндэсний орон зайн мэдээллийн систем зэрэг технологийн дэвшилтэт шийдлүүдийг ашиглан Улаанбаатарыг дижитал хот болгоход монгол залуус гар бие оролцож байна. Үндэсний компаниуд, монгол инженерүүдэд өөрийн гэсэн онцлог, ур чадвар бий. Энэ төслийг хэрэгжүүлэхэд шаардлагатай эко системийг бий болгоход бид энэ чадваруудаа нэгтгэх болно” гэж “Ай Си Ти Групп” компанийн ТУЗ-ийн дарга Г.Лхамсүрэн ярилаа. Ингэснээр гаднын компани, мэргэжилтнүүдээс хараат бусаар цахим шилжилтийг хийх, цаашдын засвар үйлчилгээ, хөгжүүлэлтийг монголчууд бие даан хийх боломж бүрдэж байгааг тэрбээр мөн өгүүлсэн юм.
ЦАХИМ ШИЛЖИЛТИЙН ХУРДАСГУУР
Дижитал хотыг нэг өдрийн дотор бүтээчихгүй. Цахим шилжилт гэдэг өргөн агуулгатай, олон хүчин зүйлээс шалтгаална. Нийслэл Улаанбаатарт цахим шилжилт хийх бодлогын шийдлүүдийг 2016 оноос гаргаж эхэлжээ. Түүнээс хойш хийж, хэрэгжүүлсэн ажлын дүнд төрийн үйлчилгээг хялбар авах, авлига, хүнд суртлыг бууруулах чиглэлд өөр эерэг өөрчлөлт гарч буй. Түүнчлэн иргэдийн цаг зав, өртөг зардлыг хэмнэж, цаасны хэрэглээ буурсан зэргийг ч дурдаж болно.
Өдгөө Улаанбаатар цахим шилжилтийг хийх хоёр дахь үе шат дээрээ явж буй. Өөрөөр хэлбэл, дижитал хот болох суурь бааз, ТЭЗҮ-ийг төр, хувийн хэвшлийн түншлэлийн хүрээнд амжилттай хийснээр дараачийн шатанд хүрэх, бодитой үр дүн авчрах цагийг ойртуулах юм.
Ингэснээр хотод тулгамдаж буй асуудлуудыг дэлхийн бусад хотын адилаар шийдээд зогсохгүй үндэсний хэмжээнд цахим шилжилтийг түргэсгэнэ.
НИЙСЛЭЛИЙН СУРГАЛТ, СУДАЛГАА, ОЛОН НИЙТТЭЙ ХАРИЛЦАХ ГАЗАР
Цаг үе
“Хүнсний хувьсгал”-ын хүрээнд 2023 онд мал төхөөрөх, мах боловсруулах 4 үйлдвэр ашиглалтад оржээ
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ухнаагийн Хүрэлсүх “Хүнсний хангамж, аюулгүй байдал” үндэсний хөдөлгөөний хүрээнд “Траст трейд” ХХК, “Ажигана” ХХК-д ажиллалаа.
“Траст трейд” ХХК 2000 онд мах, махан бүтээгдэхүүн, хиам үйлдвэрлэл, гадаад, дотоод худалдааны чиглэлээр бага оврын тоног төхөөрөмж, түрээсийн байранд, зургаан ажилтантай үйл ажиллагаагаа эхэлсэн түүхтэй.
Үүнээс хойш өөрийн гэсэн үйлдвэр, гахайн аж ахуй, мах ангилах, боловсруулах үйлдвэр зэргийг ашиглалтад оруулж, одоогоор 70 гаруй төрлийн бүтээгдэхүүнээ дотоодын зах зээлд нийлүүлдэг. Мөн эхний ээлжинд гадаадын таван улсад бүтээгдэхүүнээ экспортлохоор бэлтгэж байна.
Хамгийн сүүлд буюу 2023 онд ХАЛАЛ аргаар хоногт 500 бод, 1000 бог төхөөрөх хүчин чадалтай, 5000 тн зоорь бүхий мал төхөөрөх үйлдвэрээ ашиглалтад оруулжээ.
Ерөнхийлөгчийн санаачлан хэрэгжүүлж буй “Хүнсний хангамж, аюулгүй байдал” үндэсний хөдөлгөөний хүрээнд хүнс, газар тариалангийн техник, тоног төхөөрөмж, тусгай тээврийн хэрэгслийн хүчин чадлаа нэмэгдүүлэхээр зээл авсан байна.
Үүний дүнд энэ онд борлуулалт 26 хувиар өсөж, ажлын байраа нэмэх боломж бүрдсэн. Цаашид борлуулалтын орлого болон ашгийн хэмжээ жил бүр өсөж, энэ хэрээр улсын төсөвт төлөх татвар, Нийгмийн даатгалын шимтгэлийн хэмжээ нэмэгдэхээр байгааг компанийн гүйцэтгэх захирал Р.Сансармаа танилцууллаа.
Үйл ажиллагаагаа өргөтгөн “Траст групп” ХХК болсон тус компани ирэх жил мах, махан бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлээр тэргүүлэгч байгууллага болж, 2030 он гэхэд бүтээмж, инновацаар олон улсын байгууллагуудын жишигт хүрэх зорилт тавьжээ.
“Хүнсний хангамж, аюулгүй байдал” үндэсний хөдөлгөөний хүрээнд 2023 онд гэхэд л 934 тэрбум төгрөгийн хөнгөлөлттэй зээлийг 1,957 аж ахуйн нэгж, иргэнд олгож, хүүгийн зөрүүг улсын төсвөөс төлсөн. Мөн хүнс, хөдөө аж ахуйн 19 төрлийн үйлдвэрлэлд шаардлагатай 428 төрлийн тоног төхөөрөмжийг импортын гаалийн албан татвараас чөлөөлж, хөнгөлж байна. Энэ дэмжлэг цаашид үргэлжилнэ гэдгийг Сангийн дэд сайд С.Мөнгөнчимэг хэллээ.
Үүний үр дүнд 2023 онд олон улсын шаардлагад нийцсэн мал төхөөрөх, мах боловсруулах дөрвөн үйлдвэр ашиглалтад орсон байна. Мөн онд махны экспортоос 277 сая ам.долларын орлого олсон бол хүнсний бүтээгдэхүүний импорт 12 хувиар буурсан дүн гарсан. Энэ нь нэг тэрбум гаруй ам.доллароор гадаадаас хүнсний бүтээгдэхүүн худалдаж авдаг манай улс 2023 онд 120 сая орчим ам.долларыг эх орондоо үлдээсэн гэсэн үг юм.
“ХҮНСНИЙ ХУВЬСГАЛ”-ЫН ХҮРЭЭНД ТАХИАНЫ МАХНЫ ХЭРЭГЦЭЭГ ДОТООДООС БҮРЭН ХАНГАНА
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ухнаагийн Хүрэлсүх мөн өдөр “Ажигана” ХХК-д ажиллалаа. Компанийн удирдлагууд “Оргио” тахианы үйлдвэр, эх сүргийн байр, өндөг дарж дэгдээхэй болгох инкубатор болон тахиа өсгөх бройлер цехээ танилцуулав.
Манай улс жилд 22 мянга гаруй тн тахианы махыг гадаадаас 50-60 сая ам доллароор авдаг бөгөөд хэрэглээ жил бүр 20 хувиар өсдөг статистик үзүүлэлт бий.
“Хүнсний хангамж, аюулгүй байдал” үндэсний хөдөлгөөний хүрээнд аж ахуйн нэгжүүдэд бүх төрлийн дэмжлэг үзүүлснээр ирэх таван жилд тахианы махны хэрэглээг дотоодоос бүрэн хангана гэдгийг Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн Төрийн нарийн бичгийн дарга Т.Жамбалцэрэн хэллээ.
“Ажигана” компани жилд 1,000 гаруй тн буюу дотоодын тахианы махны хэрэглээний таван хувийг үйлдвэрлэж байна. “Хүнсний хангамж, аюулгүй байдал” үндэсний хөдөлгөөний хүрээнд шувууны аж ахуйн болон тэжээлийн үйлдвэрийн тоног төхөөрөмжийг НӨАТ-аас чөлөөлж, урт хугацаатай, бага хүүтэй зээл олгон, бодлогын бусад дэмжлэг үзүүлж байгаа.
“Анжигана” ХХК-ийн хувьд авсан зээлээрээ шинэ инкубатор суурилуулж /импортын татвараас чөлөөлөгдсөн/, тэжээлийн үйлдвэрээ өргөтгөн, хүчин чадлаа нэмжээ. Цаашид төхөөрөх цехээ автоматжуулж, автомат удирдлага, хяналтын систем нэвтрүүлэх, эх сүргийн хүчин чадлыг 50 хувь нэмэгдүүлэх, хоршоологчид болон тахианы аж ахуйн нэгжүүдтэй хамтрах, тахианы махны хэрэглээний 20 хувийг бүрдүүлэх зорилт тавиад байна.
Тус компани өнгөрсөн жилүүдэд улсын төсөвт 10 тэрбум төгрөгийн татвар төлжээ.
Цаг үе
ГЕГ: Он гарснаас хойш нийт 3426.2 сая ам.долларын бараа, түүхий эд импортолжээ
Импортоор нийт 3426.2 сая ам.долларын бараа, түүхий эд оруулсан нь 2023 оны мөн үеэс 765.9 сая ам.доллараар буюу 28.8 хувиар өссөн байна.
Импортоор нийлүүлэгдсэн барааны 96.5 хувийг валютын төлбөртэй худалдаа, 0.8 хувийг гадаадын зээлийн хөрөнгөөр нийлүүлсэн бараа, 1.1 хувийг гадаадын тусламжийн бараа, 1.3 хувийг гадаадын хөрөнгө оруулалтаар нийлүүлсэн бараа, 0.3 хувийг төлбөрт зориулсан бараа эзэлж байна.
Импортоор нийлүүлэгдсэн барааны нийт дүнд машин механик тоног төхөөрөмж ба эд анги, цахилгаан хэрэгсэл, тэдгээрийн сэлбэг 690.5 сая ам.доллар буюу 20.2 хувь, эрдэс бүтээгдэхүүн 833.9 сая ам.доллар буюу 24.3 хувь (үүний дотор нефтийн бүтээгдэхүүн 738.2 сая ам.доллар буюу 88.5 хувь), мал амьтан, ургамлын гаралтай бүтээгдэхүүн, хүнсний зүйл 342.9 сая ам.доллар буюу 49.8 хувь, авто агаарын тээврийн хэрэгсэл тэдгээрийн эд анги 747.5 сая ам.доллар буюу 21.8 хувь, үндсэн төмөрлөг болон түүгээр хийсэн бүтээгдэхүүн 262.5 сая ам.доллар буюу 7.7 хувь, химийн болон түүнтэй холбоотой үйлдвэрийн бүтээгдэхүүн 176.2 сая ам. доллар буюу 5.1 хувийг тус тус эзэлж, эдгээр бүтээгдэхүүнд нийт дүнгийн 86.2 хувь ногдож байна.
Манай улс дэлхийн 137 орноос гарал үүсэлтэй бараа импортлосноос БНХАУ-д 38.2 хувь; ОХУ-д 27.0 хувь; Япон-д 10.7 хувь; БНСУ-д 4.0 хувь; АНУ-д 3.7 хувь тус тус ногдож байгаа нь нийт импортын дүнгийн 83.5 хувийг эзэлж байна гэж Гаалийн Ерөнхий газраас мэдээллээ.
Цаг үе
Богд уулын арын авто замыг хааж, хэсэгчилсэн засвар, шинэчлэлтийн ажлыг хийж гүйцэтгэнэ
Богд уулын арын авто замыг хааж хэсэгчилсэн засвар, шинэчлэлтийн ажлыг хийж гүйцэтгэнэ. Хан-Уул дүүрэг, 11 дүгээр хороо, /ХААИС-ийн уулзвараас зүүн тийш Буган халиун рестораны уулзвар хүртэлх/ авто зам хэсэгчилсэн засвар, шинэчлэлтийн ажлын
I хэсэг /ХААИС-ийн уулзвараас Зайсан толгойн зүүн хэсгийн авто зам хүртэлх/
2024 оны 05 сарын 09-ний өдрийн 22:00 цагаас
2024 оны 05 сарын 12-ны өдрийн 06:00 цагийн хооронд хааж авто замын засвар, шинэчлэлтийн ажлыг хийж гүйцэтгэнэ.
II хэсэг /ХААИС-ийн уулзвар/
2024 оны 05 сарын 11-ний өдрийн 08:00 цагаас
2024 оны 05 сарын 11-ний өдрийн 16:00 цагийн хооронд хааж авто замын засвар, шинэчлэлтийн ажлыг хийж гүйцэтгэнэ.
III хэсэг /Зайсан толгойн зүүн хэсгийн авто замаас Буган халиун ресторан хүртэлх/
2024 оны 05 сарын 12-ны өдрийн 06:00 цагаас
2024 оны 05 сарын 13-ны өдрийн 06:00 цагийн хооронд хааж авто замын засвар, шинэчлэлтийн ажлыг хийж гүйцэтгэнэ.
Тус ажлын хүрээнд: Ул хөрс солих шүүрүүлэх давхарга үүсгэх, хучилтын бүтээцийн хөлдөлтөөс хамгаалах үе, буталсан чулуун суурь,хашлага өндөрлөж зорчих хэсгийн түвшинд тааруулах, зорчих хэсгийн гадаргуугийн усыг шингээх худаг суурилуулах, Тэгшилгээний үе болон асфальтбетон хучилтын ажил хийж гүйцэтгэнэ.
Мөн хэвтээ тэмдэглэгээ болон босоо тэмдэг суурилуулах ажлууд хийгдэнэ.
Иймд иргэд, жолооч та бүхэн бусад замыг сонгон хөдөлгөөнд оролцохыг Нийслэлийн Замын хөгжлийн газраас зөвлөж байна.
Сэтгэгдэл