Улстөр нийгэм
Газрын шинэтгэлийн бодлого, газрын харилцааны цахим системийн талаарх мэдээлэл сонслоо
УИХ-ын 2022 оны хаврын ээлжит чуулганы энэ сарын 18-ны өдрийн хуралдаанаар Газрын шинэтгэлийн бодлого, газрын харилцааны цахим системийн талаарх мэдээллийг Засгийн газрын гишүүн, Барилга, хот байгуулалтын сайд Б.Мөнхбаатар танилцуулав.
Газрын харилцааны салбар нь Монгол Улсын нутаг дэвсгэрийн хэмжээнд геодези, зураг зүй, суурь судалгаа, газрын мониторнг, газар зохион байгуулалт, кадастр, орон зайн мэдээллийн менежментийн бодлого, хууль тогтоомжийн хэрэгжилтийг хангаж, иргэдийн эрүүл, аюулгүй орчинд амьдрах нөхцөлийг бүрдүүлж, баялаг бүтээх эрхийг зохицуулдаг суурь талбар гэдгийг мэдээллийн эхэнд Б.Мөнхбаатар сайд дурдав.
Монгол Улсын Их Хурлаас батлан гаргасан “Алсын хараа-2050” Монгол Улсын урт хугацааны хегжлийн бодлогын 3.6-д “Ухаалаг, иргэн төвтэй газрын нэгдмэл удирдлага, менежментийн тогтолцоог хэрэгжүүлэх замаар тэгш байдал, шударга ёс, үндэсний эдийн засгийн аюулгүй байдал, тогтвортой хөгжлийг хангана” гэж, “Монгол Улсын Засгийн газрын 2020-2024 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөр”-ийн 3.7-д “Газрын харилцаа, барилга, хот байгуулалтын нэгдмэл удирдлага, менежментийн тогтолцоог бэхжүүлж, иргэдийн орон сууцны хангамжийг нэмэгдүүлнэ" гэсэн зорилтуудыг дэвшүүлсэн.
Газрын шинэтгэлийн бодлогын хүрээнд газрыг төлөвлөх, бүртгэх, ашиглах, хамгаалах, нөхөн сэргээх, хяналт тавих тогтолцоог бүрдүүлэх, газрыг эдийн засгийн эргэлтэд оруулах нөхцөл, боломжийг нэмэгүүлэх, төрийн өмчийн газрын ашиглалт, хамгаалалтыг сайжруулах, газрын нэгдсэн төлөвлөлт, бүртгэлээр дамжyулан салбар хоорондын уялдааг хангах, газрын эрхийг Иргэний хуулийн суурь эрхийн зохицуулалттай нийцүүлэх, хоёр ба түүнээс дээш өмчлөгчтэй орон сууц болон бусад барилгын өмчлөгчдийн газрын эрхийг баталгаажyулах, төрийн үйлчилгээг цахим системээр ил тод, түргэн шуурхай зохион байгyулах зэрэг ажлуудыг хэрэгжүүлэхээр төлөвлөж байгаа гэв. Энэ хүрээнд газрын салбарын хууль, эрх зүйн орчныг сайжруулах зорилгоор Газрын багц хуулиуд (Газрын ерөнхий хууль, Монгол Улсын иргэнд газар өмчлүүлэх тухай хууль, Кадастрын тухай хууль, Газрын төлбөрийн тухай хуулиудын шинэчилсэн найруулга, Нийгмийн зайлшгүй хэрэгцээг үндэслэн газар чөлөөлөх тухай анхдагч хуулийн төсөл), Орон зайн өгөгдлийн дэд бүтцийн тухай анхдагч хуулийн төсөл, Геодези, зураг зүйн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгы төслийг боловсруулж байгаа юм байна.
Хyyль, эрх зүйн орчин шинэчлэгдсэнээр газрын салбар дахь төлөвлөлтгүй газар олголт, давхардал арилж, газрын ашиглалт, хамгаалалт бүрэн хэрэгжих, улмаар газар зохион байгуулалт, хот байгуулалтын уялдааг хангах, газрын доройтол, газрын төлөв байдлын үзүүлэлтэд чанарын өөрчлөлт хийгдэх, иргэд, олон нийтийн оролцоо нэмэгдэж, хүнд суртал, газрын маргаан буурах боломж бүрдэнэ хэмээн үзэж байгааг мэдээлэд дурдлаа.
Техник, технологи хөгжиж буй өнөө үед байрлалд суурилсан орон зайн тоон өгөгдөл, мэдээллийн ач холбогдол нэмэгдэж, түүнд тулгyурласан нэгдсэн системийг байгyулан нийтийн болон албан хэрэглээнд нэвтрүүлэх зайлшгүй хэрэгцээ, шаардлага үүсэж байгааг сайд мэдээлэлдээ дурдаад “Орон зайн өгөгдлийн дэд бүтэц нь байгyуллагyудын чиг үүрэг, байрлалыг үл хамааран нэг удаа бүрдүүлсэн мэдээллийг төрөл бүрийн үйл ажиллагаанд олон удаа ашиглах, шинэчлэх боломжийг бий болгодог. Монгол Улс үндэсний орон зайн өгөгдлийг ашиглахад шаардлагатай цаг хугацаа, өртгийг бууруулах замаар шийдвэр гаргах, бодлого боловсруулах үйл явцыг илүү боловсронryй болгох боломжтой болсон төдийгүй төрийн дийлэнх байгyуллага орон зайн мэдээллийн талаарх ойлголттой, өдөр тутмын үйл ажиллагаандаа өргөн ашиглаж эхэлсэн нь давуу талтай юм. Олон улсад орон зайн өгөгдөл, мэдээлэлд тулгyурлан улс орны бүтээн байryулалт, дэд бүтцийг төлөвлөх, барьж байгуулах болон байгаль орчныг хамгаалах, нөхөн сэргээх, гамшгийн аюулаас урьдчилан сэргийлэх, аврах, хор уршгийг арилгах зэрэг эдийн засаг, нийгмийн гол хүчин зүйлсийг урьдчилан тооцох, төлөвлөх үйл ажиллагааг нэгдсэн платформоор дамжyулан хэрэгжүүлж байна” гэв.
Үргэлжлүүлэн тэрбээр газрын удирдлагын нэгдсэн цахим системийн талаар мэдээлэл өгсөн юм. Газрын нэгдмэл сангийн удирдлагын нэгдсэн цахим систем нь газрын харилцааны цогц үйл ажиллагаанд салбар бүрийн оролцоог хангасан нэгдсэн стандарт, арга зуйгээр эрхлэх үндсэн чиг үүрэг бүхий байрлалд суурилсан, өгөгдөл, дүн шинжилгээ хийх, боловсруулах, өгөгдөл, мэдээллийг хадгалах, түгээх зориулалт бүхий техник хангамж, мэдээллийг түргэн, шуурхай, найдвартай солилцох өндөр хурдны дэд бүтэц аж.
Газрын удирдлагын цахим систем нь мониторингийн нэгдсэн систем, төлөвлөлтийн нэгдсэн систем, газрын биржийн цахим систем, газрын үнэлгээ, татвар, төлбөрийн нэгдсэн систем, кадастрын нэгдсэн систем, хот байryулалтын кадастрын мэдээллийн систем, хаягийн мэдээллийн систем гэсэн дараах 7 системээс бүрдэх аж. Тодруулбал өгөдөл цуглуулах, боловсруулах, дүн шинжилгээ хийх, мэдээлэл түгээх үндсэн цогц 7 цахим систем болон эдгээрт дэмжлэг үзүүлэх геодезийн болон суурь судалгааны гэсэн 2 мэдээллийн сангаас бүрддэг байна. Мөн дээрх бүх мэдээллийг иргэд, олон нийт, аж ахуйн нэгжүүдэд хүргэх Геопорталыг үйл ажиллагаанд оруулаад байна.
Б.Мөнхбаатар сайдын танилцуулсан дээрх мэдээлэлтэй холбогдуулан цөөнхийн төлөөлөл тус бүр 5 минутад багтаан асуулт асууж, үг хэлж болохоор Монгол УИХ-ын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай хуульд заасан байдаг бөгөөд энэ дагуу УИХ-ын гишүүн С.Одонтуяа, Н.Алтанхуяг, Д.Ганбат, Б.Пүрэвдорж нар асуулт асууж, мэдээлэлтэй холбогдуулан үг хэллээ.
Засгийн газрын зүгээс Газрын тухай багц хуулийн төслийг боловсруулж, Улсын Их Хуралд өргөн мэдүүлэхээр төлөвлөөд ажиллаж байгаа хэмээн Б.Мөнхбаатар сайд гишүүдийн асуултад хариулах үеэрээ хэлсэн. Энэ багц хуулийн төсөлд газартай холбоотой, газрын маргаантай холбоотой бүх асуудлыг цогцоор нь тусгасан гэж үзэж байгаагаа хэлсэн. С.Одонтуяа гишүүн иргэд газраа өмчилж авч чадаж буй эсэхийг тодруулсан бөгөөд Монгол Улсын нийт иргэдийн 19.8 хувь нь газар өмчилж авсан байдаг аж. Тодруулбал, 663.145. иргэн 68910.6 мянган га газрыг гэр бүлийн хэрэгцээний зориулалтаар өмчилж авчээ. Насанд хүрээгүй 390020 иргэн газраа өмчилж авсан, нийт газар өмчлөгсдийн 77.464 иргэн нь өмчийн газраа эдийн засгийн эргэлтэд оруулж, бусдад шилжүүлээд байгаа гэх мэдээллийг өгсөн юм.
УИХ-ын гишүүн Н.Алтанхуяг газрын удирдлагын нэгдсэн цахим системийн талаар, төрийн өмчийн газрууд худалдаалагдсан, бусдын эзэмшил, өмчлөлд шилжсэн байгаа асуудлыг хэрхэн шалган шийдвэрлэх талаар тодруулж, тайлбар хүссэний зэрэгцээ Улаанбаатар хот дахь орон сууцны хорооллуудын хашааг буулгах саналыг хэлсэн. Газрын удирдлагын нэгдсэн цахим системийг хийж, багагүй хугацаа зарцуулсан бөгөөд нэн тэргүүнд мэдээллийн нэгдсэн сан бүрдүүлсэн байна. Дараа нь цахим системүүдээ нэвтрүүлж, үйл ажиллагаанд оруулах ажлыг хийж байгаа гэх мэдээллийг хариуцсан албан тушаалтан мэдээллээ. Газар олголтын систем дээр нэгдсэн төлөвлөлтийг байршуулах бөгөөд газар олголт үүн дээр тулгуурлан явагдах юм байна, ингэхдээ цахим системийн биржээр дамжиж дуудлага худалдаа болон төсөл, сонгон шалгаруулалтаар олгогдох аж. Олгогдож байгаа бүх газар кадастрын системд бүртгэгдэж, бүртгэлийн системд байгаа бүх газарт үнэлгээ хийж, татвар ногдуулна, үүн дээр үндэслэн татвар хураах ажил хийгддэг гэх мэдээллийг өгөв. Мөн хот байгуулалтын цахим системийн талаар болон мониторнгийн системийн талаар дэлгэрэнгүй мэдээлэл өгсөн юм.
Газрын шинэтгэлийн бодлого, газрын харилцааны цахим системийн талаарх Засгийн газрын гишүүн, Барилга, хот байгуулалтын сайдын мэдээлэлтэй холбогдуулан гишүүд ийнхүү асуулт асууж, үг хэллээ.
Улстөр нийгэм
Боловсролын зээлийн сангаас санхүүжилт авсан иргэдийн мэдээллийг ил болгов
Боловсролын зээлийн сангаас 1997 оноос хойш зээл, тэтгэлэг, буцалтгүй тусламж авсан иргэдийн мэдээллийг өнөөдөр зарлав.
Энэ хүрээнд:
- Дотоодын тэтгэлэг, буцалтгүй тусламж, оюутны хөгжлийн зээл авсан 52698 иргэн,
- Буцалтгүй тусламжид хамрагдсан 154662 иргэн,
- Гадаадын зээл, тэтгэлэг авсан бакалавр 421суралцагч, магистр докторын 1950 суралцагч,
- Ерөнхий сайдын тэтгэлэгт хамрагдсан 23 иргэн,
- Ерөнхийлөгчийн илгээлт 2100 хөтөлбөрт хамрагдсан 244 хүүхдийн мэдээллийг ил болгож байна.
Гадаадад суралцаж төгссөн оюутнуудыг 3 ангилж болно.
- Суралцаад, эх орондоо ирж 5 ба түүнээс дээш жил ажиллан зээлээс чөлөөлөгдсөн 921 иргэн,
- Гэрээний үүргийн хугацаа дуусаагүй буюу одоо ажиллаж байгаа 700 иргэн,
- Гэрээний үүргээ биелүүлээгүй 230 суралцагч байна.
230 иргэний мэдээллийг хуулийн байгууллагад шилжүүлэхээр ажиллаж байна. Мөн Боловсролын зээлийн сангаас зээл авсан иргэдийн мэдээллийг Монгол банкны зээлийн мэдээллийн санд байршуулахаар бэлтгэл хангаж байна.
Иргэдийн мэдээлэлтэй дараах холбоосоор орж танилцана уу. Мэдээллийн санд хандах>>>
Улстөр нийгэм
Г.Занданшатар: Төрийн албаны нэр хүндийг өргөхийн тулд ёс зүйг хуульчлахыг зорьж байна
Төрийн албан хаагчийн ёс зүйн тухай хуулийн төслийг Улсын Их Хурлын нэр бүхий гишүүдээс 2022 оны 05 дугаар сарын 27-нд УИХ-д өргөн мэдүүлсэн.
Өргөн мэдүүлсэн цагаас хойш Улсын Их Хурлын даргын 2022 оны 193 дугаар захирамжаар уг хуулийн төслийг Байнгын хороо, чуулганы нэгдсэн хуралдааны хэлэлцүүлэгт бэлтгэх, санал дүгнэлт боловсруулах ажлын хэсэг байгуулагдан ажиллаж байна. Ажлын хэсгээс эрдэмтэн, судлаачдын төлөөллийг оролцуулсан хэлэлцүүлэг зохион байгуулсан бол 2023 оны гуравдугаар сарын 22-ны өдөр Төрийн албан хаагчийн ёс зүйн тухай хоёр дахь хэлэлцүүлэг Төрийн ордонд болж, УИХ-ын дарга Г.Занданшатар оролцож, үг хэллээ.
Тэрбээр, Төрийн албан хаагчийн ёс зүйн тухай хуулийн төслийн хуулийн хэрэгцээ шаардлага юу байв, ёс суртахууныг хуульчилснаар нийгэмд ямар эерэг нөлөө үзүүлэх тухай болон ёс зүйн зарчмын талаар дэлхий нийтийн баримталж буй чиг хандлагыг танилцуулсан.
Тэрбээр, нэн тэргүүнд ёс суртахууны хэм хэмжээ алдагдах үндэс шалтгаан нь юу юм бэ гэдгийг бодох ёстой гээд 1992 он буюу шинэ Үндсэн хууль батлагдах хүртэл уламжлал дээр тулгуурласан ёс суртахууны хэм хэмжээ үйлчилж байсан. Харин 1992 оноос өмнө нь мөрдөгдөж байсан уламжлалт ёс суртахууны хэм хэмжээ шилжилтийн явц буюу шинэ зах зээлийн нийгэм бүрэлдэх үед алдагдаж эхэлсэн. Өөрөөр хэлбэл, уламжлалт ёс суртахууны хэм хэмжээ бол зөвхөн хуучин социализмын үеийнх гэж ойлгогдоод шилжилтийн шинэ цагт дураараа авирлах анархист байдалд хүрсэн. Ингэснээр нийгмийн бүх эрх зүйн хэм хэмжээ доройтсон гэсэн ерөнхий дүгнэлтийг гаргаж байгаа юм. Тиймээс ёс суртахууны хэм хэмжээ тогтоохын тулд зайлшгүй хуульчлах шаардлагатай гэж үзсэн гэв.
Мөн тэрбээр монголчуудыг Азидаа хоёр дугаарт орох хамгийн агуу зан заншлын хуультай улс гэж Томас Гиннесбург хэлсэн үгийг иш татаад өнөө цагт зан заншил нь даяарчлал хийгээд шилжилтийн эрин үед алдагдаад байгаа учраас хуульчилж, улмаар зан заншил мэт мөрдүүлэхээс өөр аргагүй болсон. Өөрөөр хэлбэл, ёс зүй алдагдсанаас болоод төрийн албаны нийт нэр хүндийг унагаад байна. Төрийн албаны шударга албан хаагчид чин шударгаар ажиллаж төрдөө зүтгэж байгааг үгүйсгэж болохгүй. Мөн Монголын төр тэр чигээрээ ёс зүйгүй болчихсон юм байхгүй гэв.
Төрийн албан хаагчийн ёс зүйн тухай хуулийг энэ хаврын чуулганаар хэлэлцэж үр дүнтэй батлах зорилготой буйгаа УИХ-ын дарга онцоллоо. Гэхдээ хууль баталж, төрийн албан хаагчдаа чангалах гэсэн зүйл биш. Харин төрийн албаныхаа нэр хүндийг өргөхийн тулд хуульчлахыг зорьж байна гээд төрийн албанд иргэдээс өгсөн үнэлгээг танилцуулсан юм.
Төрийн албаны өнөөгийн байдалд иргэдээс өгсөн үнэлгээг авч үзвэл судалгаанд оролцогчдын 43 хувь нь төрийн албаны үйл ажиллагааны нээлттэй ил тод байдлыг дунд зэрэг, 18 хувь нь хангалтгүй гэсэн үнэлгээ өгчээ. Түүнчлэн төрийн албан хаагч ажилдаа сэтгэл гаргаж байгаа байдлыг 48 хувь нь дунд зэрэг, шударга байдалд 32 хувь, ажлын хариуцлагад 45,6 хувь нь дунд ба дундаас доош хэмээн үнэлжээ. Төрийн албан хаагчдын мэргэжлийн болон ёс зүйн талаар бодлогын шинжтэй арга хэмжээ авах шаардлагатай байна гэж судлаачид үзсэн байдаг.
Ийм учраас төрийн албан хаагчийн ёс зүйн асуудлыг нэгдмэл байдлаар зохицуулсан ерөнхий хуулийг гаргах шаардлагатай гэж үзсэн байна.
УИХ-ын дарга Г.Занданшатар илтгэлийнхээ төгсгөлд, төрд ёс зүйг төлөвшүүлэх нь шударга төр оршихын, цаашлаад шударга, ёс зүйтэй нийгмийн харилцаа бүрэлдэн тогтохын үндэс суурь юм. Иймд бид төрийн албанаасаа эхлүүлэн ёс зүйтэй, сахилга хариуцлагыг чанд сахих тогтолцоог бүрдүүлж, нийгэмдээ манлайлал үзүүлэх ёстой. Ингэснээр төрд итгэх иргэдийн итгэлийг бэхжүүлэх боломж бүрдэнэ. Төрд ёс зүйг төлөвшүүлэх нь шударга төр оршихын, гагцхүү хууль засагладаг, эрүүл нийгэм цогцлохын үндэс суурь юм. Төрийн алба авлига, албан тушаалын гэмт хэргээс ангид, зөвхөн ард түмэндээ үйлчилдэг байх ёстой. Энэ зарчмыг эрх, үүргээ бүрэн ухамсарласан, ёс зүйтэй төрийн алба хаагч л хэрэгжүүлж чадна. Өнөөдрийн хэлэлцүүлэгт оролцож байгаа төрийн албан хаагч Та бүхний санал энэхүү хуулийн төслийг чамбайруулж хэлэлцүүлэгт бэлдэхэд үнэтэй хувь нэмэр болно гэдэгт итгэж байна. Хэлэлцүүлгийн үйл ажиллагаанд амжилт хүсэн ерөөе гэв.
Хэлэлцүүлэгт Удирдлагын академийн багш, доктор, профессор Я.Долгоржав “Төрийн захиргааны албан хаагчийн ёс суртахууны асуудал”, Авлигын эсрэг үндэсний хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх Ажлын албаны дарга Д.Дуламсүрэн “Төрийн албан хаагчийн ёс зүй ба авлига, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх үйл ажиллагаа” сэдэвт илтгэл танилцуулж, хэлэлцүүлээ.
Мөн Удирдлагын академийн багш, доктор А.Алтанзул, УИХ-ын Байгаль орчин, хүнс, хөдөө аж ахуй байнгын хорооны ахлах зөвлөх Ш.Ариунжаргал нар Төрийн албан хаагчийн ёс зүйн тухай хуулийн төслийг танилцуулаа гэж УИХ-ын Хэвлэл, мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээллээ.
Улстөр нийгэм
УИХ: Энэ долоо хоногт чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар...
Улсын Их Хурлын чуулганы 2023 оны гуравдугаар сарын 23-наас 24-ний өдрүүдийн нэгдсэн хуралдаанаар хэлэлцэх асуудлын тов, дарааллыг танилцуулж байна.
Сэтгэгдэл