Үзэл бодол
Халдвар судлаач Т.Энхбаатар: Хятадууд вакцины туршилтын үр дүнгээ шинжлэх ухааны болон анагаахын сэтгүүлд одоо хүртэл нийтлээгүй

Дэлхий нийтийг хамарсан цар тахлын эсрэг вакцин Монголд орж ирж, анхны тунг Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ тариулсан. Үүнтэй холбоотойгоор монгол хүн бүр ковидын эсрэг вакцинтай холбоотой мэдээллийг сонирхож буй билээ. Тиймээс вакцин хэрхэн бүтдэг болон вакцины үе шатуудын талаар нийгмийн эрүүл мэндийн магистр, халдвар судлаач Т.Энхбаатарын өөрийн цахим хуудас https://www.facebook.com/enkhbaatar.tumurbat -таа бичсэнийг уншигчиддаа хүргэж байна.
Эх оронд минь тахлыг үлдэн хөөхөөр “хүндэт” вакцинууд “морилон” ирж буйд гүнээ талархаж буйгаа илэрхийлэхийн ялдамд эрхэм 4 “баатар”-ын талаар мэдээлэл өгсү. Энэ мэдээллийг шинжлэх ухааны мэргэшсэн 3 сэтгүүлчийн хамтран бэлтгэсэн нийтлэлээс авсан болно (Бичвэрийн төгсгөлд эх сурвалжаа оруулах болно). Юуны өмнө хүмүүст ойлгомжтой байх үүднээс аль болох энгийн үгээр бичиж байна. Эхлээд вакцин хэрхэн бүтдэг, мөн төрлөөр нь хэд ангилдагийг мэдвэл цаашдын 4 вакциныхаа талаар тодорхой ойлголт авахад тус болох болно Вакцин бол шинжлэх ухааны гайхамшигт бүтээлүүдийн нэг. #Нэг Вакциныг хэрхэн бүтээх вэ? Вакциныг эхлээд эсийн түвшинд дараа нь амьтад (хулгана, сармагчин гэх мэт) дээр туршаад туршилт амжилттай үр дүн өндөр байвал хүн дээр клиник туршилтад ордог. Ингэхдээ 3 үе шатыг даваад цаашаа бүрэн ашиглагдах, хязгаарлагдмал ашиглах, туршилт амжилтгүй бол судалгаанаас хасагдах гэсэн зарчмуудаар явагдаж бий болно.
1-Р ҮЕ ШАТ: Энэ үед 10-20 орчим хүнд вакцины аюулгүй байдал, хэрэглэх тунг туршина.
2-Р ҮЕ ШАТ: Аюулгүй байдлын өргөн хэмжээний туршилт явагдана. Үүнд 100-аас дээш хэдэн зуун хүн хамрагдана.
3-Р ШАТ: Өргөн хэмжээний туршилтаар вакцины үр дүнг тодорхойлдог маш чухал үе шат.
Үүнд 1000-аас дээш хэдэн мянган хүн оролцоно. 4-Р ҮЕ ШАТ: Туршилт амжилттай явагдаж үр дүн өндөр байвал тухайн улс дотооддоо ашиглах эрх олгохоос гадна ДЭМБ олон улсад ашиглах зөвшөөрлийг олгодог. Мөн энэ шатанд 3-р шатны туршилтанд амжилтгүй үр дүн гаргасан вакцинууд судалгаанаас хасагддаг. 6-Р ШАТ: ТОДОРХОЙ ЦАГ ХУГАЦААНД ХЯЗГААРТАЙ АШИГЛАХ!!! #ХОЁР . Манай захиалсан вакцинуудын нэршил, хэрэглэх тун, хадгалалт зэрэг нь мэдээллийн бүхий л сувгаар та бүхэнд хүрч буй тул энд давхардуулахгүй алгассан болно. 2.1. Генетикийн аргаар гаргаж авсан вакцин. Энэ нь Дархлааны хариу урвалыг өдөөх зорилгоор коронавирусын нэг буюу хэд хэдэн генийг бидний эсэд тарааж өгдөг вакцин. Ийм энгийн ойлголт. Энэ төрлийн вакцинуудаас манайх “Pfizer”-ийг захиалсан. Энэ вакцин нь бүх шатны туршилтанд хамгийн өндөр үзүүлэлттэй (95%) яваа бүх улс оронд ашиглахыг зөвшөөрсөн номер нэг вакцин. Үүнийг захиалсанд нь эрхбаригчдад талархая… Даанч хязгаартай тул бүх хүн амд хүрэлцэхгүй. Миний болоод манай гэр бүлийн сонголт #PFIZER. Тийм болохоор та бүхнийг ч бас энэ хамгийн сайн вакциныг сонгоорой гэж уриалмаар байна. 2.2. VEKTOR буюу инженерийн аргаар гаргаж авсан вакцин.
Аденовирусын эсээс генийн мэдээллийг нь авч оронд коронавирусын генийг суулган бүтээсэн вакцин бөгөөд энэ нь хүний биеийн эсэд нэвтэрч вирусийн уургийг бүтээдэг. Энэ төрлөөс манайх Астра Зенека болон Спутник гэсэн 2 вакцин захиалсан. 2.2.1 #АСТРАЗЕНЕСА вакцин нь 82.4%-ийн-ийн үр дүнтэй вакцин бөгөөд 2021 оны 2-р сарын 16-нд ДЭМБ яаралтай тусламжийн үед 18-аас дээш насны хүмүүст хийх зөвшөөрлийг өгсөн болно. Хамгийн сонирхолтой нь Астра Зенека вакцины зохион бүтээгчид нь Оросын Спутник вакцин зохиогч нартай хамтран ажиллана гэдгээ зарласан бөгөөд Астра Зенека вакциныг Спутник вакцинтай хослуулан хэрэглэвэл үр дүн нь нэмэгдэнэ гэж үзэж байгаа юм байна. Мөн өмнөд Африк руу оруулах гэж байсан нэг сая хүн тунг зогсоосон байна. Яагаад гэвэл тэнд илрээд байгаа коронавирусын мутацилагдсан шинэ хэлбэр (А.1.135.)ийг дарж чадах эсэхээ нотлоогүй учир өмнөд Африкийн ЗГ оруулахыг хориглосон (Өмнөд Африкт өмнө нь БНХАУ-ын Синофарм вакцин 3-р шатны туршилтанд ороод маш муу үр дүн илэрсэн ). Тийм учраас Астра Зенека компанийн хэвлэлийн төлөөлөгч нь хэлэхдээ тус компани нь Коронавирусын (А.1.135.) шинэ хэлбэрийн эсрэг вакцины шинэ хувилбар зохиохоор зогсолтгүй ажиллаж байна гэж мэдэгдсэн байна. 2.2.2. #СПУТНИК вакцин нь 91.6%-ийн үр дүнтэй бөгөөд бүтээх явцад вакцины мэргэжилтнүүд 3-р шатны туршилтыг эрсдэлтэй алхам гэж үзэн хийхгүй байсан ба харин Энэтхэгт энэ вакциныхаа 2 ба 3 дахь шатны туршилтыг хийж 91.6% үр дүнг баталж гаргав. Иймд ерөнхийлөгч Путин өөрийн оронд бүх нийтэд хэрэглэх зөвшөөрлийг баталсан байна.
Зохион бүтээгчид нь “Sputnik V”вакцины 3-р үе шатны туршилтын үр дүнгээ шинжлэх ухааны “The Lancet” сэтгүүлд нийтэлжээ. Орос вакцин одоо ДЭМБ-ийн зөвшөөрлийг хүлээж буй. Гэвч зөвхөн өөрийн орондоо л хэрэглэх зөвшөөрөлтэй вакцинаа улс орнуудад худалдан борлуулсан учир Орос Хятад хоёр улс нь олон улсаас сануулга аваад буй ажээ. Манай улсын иргэдийн хувьд хийлгэвэл орос вакцин л хийлгэнэ гэдэг сонголт ихэд давамгайлж буй. Гэхдээ 50 мянган хүн тун гэдэг маш бага тоо. Энэ 4 вакцинаас хамгийн цөөн тоотой нь :Спутник” юм. Эрх баригчдын хувьд вакцины захиалга өгөхдөө иргэдийн саналыг үндэслэсэн бол хамгийн их захиалга авах вакцин “Спутник” байх байлаа. 2.3. INACTIVATED буюу уламжлалт вакцин. Манай улс энэтөрлийн вакцинуудаас БНХАУ-ын #СИНОФАРМ вакциныг захиалсан бөгөөд манай оронд 2-р сарын 22-ны 22 цагт тусгай үүргийн онгоцоор ирснийг та бүхэн мэдэж байгаа. Энэ бусад 3 вакцинаасаа хамгийн их тоотой буюу 300 мянган хүн тун ирсэн хэрэг. Синофарм вакциныг Бээжингийн институт нь Биологийн хүрээлэнтэйгээ хамтран зохиож төрийн өмчит “Синофарм” компани клиник туршилтанд оруулж 79.34%-ийн үр дүнг ЗГ-таа танилцуулж өөрийн улсдаа бүрэн хэрэглэх зөвшөөрөл авсан байна.
Гэвч энэ компани 3-р шатны туршилтын үр дүнгээ шинжлэх ухааны сэтгүүлүүдэд нийтлээгүй ба олон улсад мэдэгдээгүй. Харин өнгөрөгч оны 7-р сард Арабын Нэгдсэн Эмират Улс (АНЭУ), Марокко, Перу улсуудад нэг сарын турш 3-р шатны туршилт явагдсан байна. Энэ туршилтын дараа 9-р сарын 14-нд АНЭУ-ын ЗГ эрүүл мэндийн болон төрийн албан хаагчдад яаралтай горимоор хэрэглэх зөвшөөрлийг өгсөн байна. Хоёр сар хүрэхгүй хугацааны дараа 12-р сарын 9-нд АНЭУ нь Синофарм вакцин нь туршилтын хугацаанд 86% үр дүн гарсныг зарлаж улсдаа ашиглах бүрэн зөвшөөрлийг олгов. Өнгөрөгч 11-р сард Синофарм компанийн хэвлэлийн төлөөлөгч “Тус компани өөрийн вакцинаа Хятадад бараг нэг сая хүнд хийсэн” гэж мэдэгдсэн бөгөөд Хятадад хийсэн АНЭУ-д хийсэн туршилтын дүн яагаад ийм зөрүүтэй байгаад сэтгүүлчдийн асуултанд тайлбар хийгээгүй бөгөөд “Энэ 2 үр дүн хоёулаа бодит ба хүчин төгөлдөр” гэж гуйвуулсан байна. Хятад улс нь уг вакцинаа нэг мужийн 50 сая хүнд тарихаар томоохон төсөл төлөвлөөд буй гэнэ.
Гэсэн хэдий ч Хятадын тус вакцин үйлдвэрлэгчдийн санааг зовоож буй нэг асуудал бол Өмнөд Африкт илэрсэн коронавирусын мутацид орсон шинэ хэлбэр (А.1.135.)-ийн эсрэг энэ вакцинаа туршиж үзсэн бөгөөд уг вакцины үүсгэсэн эсрэг биеийн хариу урвал нь маш сул үр дүн үзүүлсэн байна. Хятадууд энэхүү туршилтын үр дүнг одоог хүртэл шинжлэх ухааны болон анагаахын сэтгүүлүүдэд нийтлээгүй болохоор олон улсад ч үр дүн тодорхойгүй байна. Товчхондоо гэвэл ийм байна. Энэ бүх мэдээллээс дүгнэж хэлэхэд Манай улс хамгийн үр дүнтэй бодит вакцинаа л татах хэрэгтэй. Хятадууд энэ вакцины мэдээллээ нууцлаад байгаа нь улам л эргэлзээ төрүүлж байна. Манай иргэдийн хувьд дийлэнх нь Хятад вакцинд дургүй байгаа. Энэ нь тэдний буруу биш бөгөөд Хятад Монгол хоёр үндэстэн үүссэн цагаасаа л шахам бие биенээсээ болгоомжилсоор ирсэн. Тэд бидний газар нутагт үеийн үед шунасаар ирсэн бөгөөд өвгөдийн минь дайнч түрэмгий байдлаас айж ямар сайндаа түмэн газрын цагаан хэрмийг барих вэ дээ. Монголчуудын хувьд тэдний хязгааргүй шунал, балмад зан үйлд ясны дургүй бөгөөд тэднийг сайн вакцин хийсэн ч муу вакцин хийсэн ч тариулах хүсэлгүй. Учир нь бидний генд өвлөгдөн ирсэн сонор сэрэмж, мөн монгол үндэстэний сэтгэхүйн онцлог. Үүнийг эрх баригчид маш сайн мэдэж байх ёстой уг нь….
Тийм учраас хятад вакцин хийлгэхгүй гэж байгаа хүмүүсийг би буруутгаж бодохгүй байна. Харин бусад 3 вакцинаас нь сонголтоо хийх хэрэгтэй. Бид заавал вакцин хийлгэх ёстой. Тэгж байж амьдрал хэвийн үргэлжлэх гээд байна. Бас та бид аюулт тахлыг эх орноосоо үлдэн хөөх болно. Гэхдээ хятад вакцин биш!!! Хэрэв та миний өгч буй мэдээлэлд эргэлзэж байвал доорх хаягаар орж дэлгэрэнгүй мэдээллийг авна уу. Баярлалаа та бүхэнд. Эрүүл энх аз жаргал сайн сайхан бүхнийг хүсэн ерөөе.
Эх сурвалж: By Carl Zimmer, Jonathan Corum, Sui Lee. nytimes.com “Coronavirus Vaccine Tracker”
Үзэл бодол
Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүхэд БНТУ-ын Ерөнхийлөгч талархлын захидал ирүүлэв
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ухнаагийн Хүрэлсүхэд БНТУ-ын Ерөнхийлөгч Рэжэп Тайип Эрдоан талархлын захидал ирүүлэв.
Уг захидалд,
“Хүндэт Ерөнхийлөгч, эрхэм анд аа,
Кахраманмараш болон ойр орчмын 10 мужийг хамарч, улс оронд маань их хэмжээний сүйрэл, гай зовлон авчирсан хүчтэй газар хөдлөлттэй холбогдуулан эмгэнэлийн захидал илгээн бидний уй гашууг хуваалцаж, нэн даруй тусламж үзүүлсэнд Бүгд Найрамдах Турк Улсын нэрийн өмнөөс болон хувиасаа гүн талархал илэрхийлье.
”Та бүхний тусламж хахир өвлийн хүнд өдрүүдэд газар хөдлөлтийн гамшигтай нүүр тулсан манай ард түмэнд нэн их тус хүргэсэн.
Монгол Улсын аврах, эрэн хайх баг өөрсдийн амь насыг үл хайрлан, нурангид дарагдсан иргэдийг аврахын төлөө гаргасан хичээл зүтгэлийг бид үргэлж талархан санах болно.
Энэ завшааныг тохиолдуулан ахан дүүсийн харилцаатай Монгол Улсын ард түмэнд эрүүл энх, аз жаргал, хамгийн сайн сайхныг хүсэн ерөөе” гэжээ.
Үзэл бодол
Хороо, эрүүл мэндийн төвийн цогцолбор ашиглалтад орлоо
Төрийн анхан шатны үйлчилгээ болон эмнэлгийн тусламж, үйлчилгээг нэг дороос хүргэх, яаралтай тусламж, үйлчилгээг хүртээмжтэй үзүүлэх, төрийн албан хаагчдын ажиллах орчин, нөхцөлийг сайжруулах зорилгоор Хан-Уул дүүргийн 21 дүгээр хороонд анхан шатны төрийн үйлчилгээний цогцолборыг барьж, ашиглалтад орууллаа.
Тус цогцолбор нь эмчилгээ, төрийн үйлчилгээний 18 өрөө тасалгаа, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэнд зориулсан тохижилт бүхий хоёр ариун цэврийн өрөө, энгийн хоёр ариун цэврийн өрөө, авто зогсоол, зоорь бүхий хоёр давхар барилга юм. Уг цогцолбор барилга ашиглалтад орсноор 21 дүгээр хорооны 9553 хүн нийтийн хэв журам, эрүүл мэндийн анхан шатны тусламж, төрийн анхан шатны үйлчилгээг нэг дор авах боломжтой.
Барилга угсралтын ажлыг Хан-Уул дүүргийн төсвийн хөрөнгө оруулалтаар “Жигүүр эрдэнэ” ХХК хийж гүйцэтгэсэн бөгөөд Нийслэлийн Хөрөнгө оруулалтын газар захиалагчийн техникийн хяналтыг хэрэгжүүлэн ажилласан юм.
Үзэл бодол
Б.Бат-Эрдэнэ: Ой модоо алдвал бид усаа алдана, ан амьтан, амьсгалах агаараа хүртэл алдах болно
Байгаль орчин, аялал жуулчлалын сайд Б.Бат-Эрдэнэ: Ой модоо алдвал бид усаа алдана, ан амьтан, амьсгалах агаараа хүртэл алдах болно
-Ойн өдрийн мэндийг та бүхэнд хүргэе. Дэлхий дээр уур амьсгалын өөрчлөлт маш хурдацтай явагдаж байна. Тэр дундаа манай улс анхаарлын тэмдэг авах хэмжээнд очсон. Бидний үр хүүхдүүд цаашид ямар орчинд, ямар нийгэмд үлдэх вэ гэдгийг бид өнөөдөр нухацтай бодох ёстой.
Өнгөрсөн 80жилийн хугацаанд Монгол улс 2,25 хэмээр дулаарчээ. Энэ үйл явц зогсохгүй үргэлжилбэл 2100 он гэхэд 4-4,5 хэм хүртлээ дулаарах тооцоо гарсан.
Уур амьсгалын өөрчлөлтөд нөлөөлөх хамгийн чухал салбар бол ой. Жилдээ ганцхан өдөр бид ойн өдрийг тэмдэглэн өнгөрүүлдэг. Гэтэл өнөөдөр бидэнд өдөр бүрийг ойн өдөр болгох шаардлага тулгарсан байна. Ялангуяа энэ ойн өдрөөр бид сайн сайхныг гэхээсээ илүү болж бүтэхгүй байгаа тулгамдсан асуудлуудаа ярилцах хэрэгтэй.
Тулгамдаж байгаа асуудлууд дээрээ гарц, шийдэл олоод үлдсэн 364 өдөртөө хэрэгжүүлдэг байхын төлөө ажиллах ёстой. МУ-ын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүхийн санаачилсан “Тэрбум мод” үндэсний хөдөлгөөн нь зөвхөн мод тарих асуудал биш, дэлхий нийтийн анхаарлыг уур амьсгалын өөрчлөлтөд хандуулах.
2022 оны тавдугаар сард хийсэн судалгаагаар 737 мянган га газар ойн хөнөөлт шавжид идэгдсэн гэх харамсалтай тоо гарсан.
Бид нэг талд тэрбум мод тарих тухай асуудлыг хөндөн ярьж байхад нөгөө талд тэрбум залуу мод үхэж, үгүй болох асуудал хөндөгдөж байна.
Үүнийг бид нуух хэрэггүй. Хөнөөлт шавжаас гадна хушин ой, самрын бизнестэй холбоотой ой мод сүйдэж байгаа маш том асуудал бий. Ой модоо алдвал бид усаа алдана, ан амьтан, амьсгалах агаараа хүртэл алдах болно гэдгийг анхааруулъя.
Байгаль орчны асуудлуудыг тус тусад нь авч үзэх ямар ч боломжгүй. Бүгд хоорондоо харилцан шүтэлцээтэй. Тийм учраас та бүхнийг ойн зөвлөгөөн дээрээ маш үр дүнтэй санал, шийдлүүд гаргах байх гэж хүлээж байна.
Хот суурин дахь ногоон байгууламжийн асуудлыг ч орхигдуулж болохгүй. Бид амьдарч байгаа орчноо ногооруулахгүй бол хэн ч бидний орчныг өөрчлөхгүй шүү.
Модгүй бол усгүй. Усгүй бол хөрсгүй. Хөрсгүй бол хүнсгүй. Хүнсгүй бол амьдрал үгүй. Харангадаж, ангаж, өлсөж үхэхгүйн тулд бүгдээрээ ойгоо аварцгаая гэж Ойн газраас мэдээллээ.
-
Улстөр нийгэм2020/10/07
Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүх сагсан бөмбөгийн тамирчдад амжилт хүсэв
-
Шударга мэдээ2019/12/02
Картгүйгээр түлш борлуулалт хийхгүй
-
Улстөр нийгэм2023/01/09
УИХ: Намын бүлэг, ажлын хэсгүүд өнөөдөр хуралдана
-
Үзэл бодол2023/01/12
Г.Оргилбаатар: 19 байршилд нийтийн бие засах газар цагийн хуваарийн дагуу ажилла...
Сэтгэгдэл