Үзэл бодол
“Бид киокушинкай карате, буудлагын спортоор мэргэшиж, бие болоод сэтгэл зүйн дархлаагаа бэлтгэсэн”
Цагдаагийн ерөнхий газрын Тусгай ажиллагааны газар нь 30 гаруй жилийн түүхтэй. Гучин жилийн түүхтэй энэхүү газар нь байгуулагдсан цагаасаа хойш гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам сахиулах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах, террорист үйлдлийг таслан зогсоох, барьцаанд авагдсан хүн, тээврийн хэрэгсэл, объектыг чөлөөлөх, иргэдийн аюулгүй байдлыг хангах чиг үүрэгтэй бөгөөд хуулиар хүлээсэн үүргээ чин үнэнчээр, нэр төртэй гүйцэтгэж байна.
Тус газарт спортын өндөр амжилттай, зэрэг, цолтой шижигнэсэн залуус мөр зэрэгцэн үүрэг гүйцэтгэдэг бөгөөд энэ удаа “XX зууны манлай Монгол Улсын гавьяат дасгалжуулагч В.Батбаяр багшийн нэрэмжит 2022 оны Монгол Улсын Боксын насанд хүрэгчдийн улсын аварга шалгаруулах тэмцээн”-д амжилттай оролцож алт, мөнгөн медаль хүртсэн цагдаагийн ахлах дэслэгч Г.Ганбат, цагдаагийн дэд ахлагч О.Батзориг нартай товч ярилцлаа.
-Та бүгдийн амрыг эрье. Юуны өмнө бидэнд өөрсдийгөө танилцуулаач?
Цагдаагийн ахлах дэслэгч Г.Ганбат: Намайг Гантогтохын Ганбат гэдэг. Сэлэнгэ аймгийн Сүхбаатар суманд төрж, өссөн. Одоо эхнэр, охины хамт Улаанбаатар хотод ажиллаж, амьдарч байна. Одоо Цагдаагийн ерөнхий газрын Тусгай ажиллагааны газрын бүлгийн ажилтан албан тушаалтай.
Цагдаагийн дэд ахлагч О.Батзориг: Намайг Отгонжаргалын Ганзориг гэдэг. Улаанбаатар хотод төрж, өссөн. Цагдаагийн ерөнхий газрын Тусгай ажиллагааны газрын бүлгийн цагдаагаар ажилладаг.
-Өнгөрсөн сард зохион байгуулагдсан Монгол Улсын Боксын насанд хүрэгчдийн улсын аварга шалгаруулах тэмцээнд амжилттай оролцсонд баяр хүргэе. Тэмцээн хэр өрсөлдөөнтэй болсон бэ?
Цагдаагийн ахлах дэслэгч Г.Ганбат: Баярлалаа. Жил бүр зохион байгуулагддаг энэ тэмцээн Коронавирусын халдвараас шалтгаалан өнгөрсөн хоёр жилийн хугацаанд зохион байгуулагдаагүй байсан юм. Харин энэ жил зохион байгуулагдаж, манай Цагдаагийн ерөнхий газрын Тусгай ажиллагааны газраас дөрвөн алба хаагч амжилттай оролцлоо. Миний хувьд 86 кг жинд дэд байр эзэлж, мөнгөн медаль хүртсэн.
Цагдаагийн дэд ахлагч О.Батзориг: Баярлалаа, миний хувьд энэхүү тэмцээнд 10 дахь жилдээ оролцож байна. Энэ жил 86 кг жинд амжилттай оролцож, тэргүүн байр эзэлж, алтан медаль хүртсэндээ маш их баяртай байна. Тэмцээнд оролцсон тамирчдын бэлтгэл үнэхээр сайн байлаа, хурд хүч, тэсвэр тэвчээр, бэлтгэлжилт шалгасан сайхан тэмцээн болж өндөрлөлөө.
-Анх хэдэн оноос эхэлж боксын спортоор хичээллэж эхэлсэн бэ?
Цагдаагийн ахлах дэслэгч Г.Ганбат: Би 2008 оноос хойш буюу одоо 14 дэх жилдээ боксын спортоор хичээллэж байна. Анх Боксын спортын мастер Г.Ганхуяг багшийн удирдлага дор бэлтгэл сургуулилтаа хийж эхэлсэн. Би спортын мастер зэрэгтэй. Бокс бол хүний нь хурд, хүч, авхаалж самбаа, тэсвэр хатуужлыг шалгасан спорт гэж боддог.
Цагдаагийн дэд ахлагч О.Батзориг: Монгол Улсын гавьяат дасгалжуулагч Д.Ганзориг багшийн удирдлагад 2008 оноос бэлтгэлээ хийж эхэлсэн мөн адил 14 жилдээ боксын спортоор хичээллэж байна. Спортын мастер зэрэгтэй. Боксын спортыг шатрын спорттой зүйрлэж болно. Шатрын спорт оюун ухааны спорт бол боксын спорт нь оюун ухаан бас бие бялдрын спорт юм.
-Гаргаж байсан зарим амжилтуудаасаа дурдвал?
Цагдаагийн ахлах дэслэгч Г.Ганбат: “Боксын өсвөрийн улсын аварга шалгаруулах тэмцээн”-ээс алт, “Залуучуудын улсын аварга шалгаруулах тэмцээн”-ээс хүрэл, “Насанд хүрэгчдийн улсын аварга шалгаруулах тэмцээн”-ээс 2 мөнгө, 3 хүрэл, “Гардан тулааны Азийн нээлттэй цомын аварга шалгаруулах тэмцээн”-ээс мөнгө, “Сонсогчийн алдар гардан тулааны тэмцээн”-ээс алт, Кошика карате-До” олон улсын тэмцээнээс мөнгө, хүрэл, “Contact Jiu Jitsu” улсын аварга шалгаруулах тэмцээнээс мөнгө, Оросын Холбооны Улсад зохион байгуулагдсан “Боксын олон улсын тэмцээн”-ээс алт, мөнгө, хүрэл, “Практик буудлагын спортын аварга шалгаруулах тэмцээн”-ээс алт, мөнгө, хүрэл медаль тус тус хүртэж байсан.
Цагдаагийн дэд ахлагч О.Батзориг: “Боксын өсвөрийн улсын аварга шалгаруулах тэмцээн”-ий хошой алт, “Залуучуудын улсын аварга шалгаруулах тэмцээн”-ийн хошой алт, “Насанд хүрэгчдийн улсын аварга шалгаруулах тэмцээн”-ээс 1 алт, 4 мөнгө, 2 хүрэл, “Залуучуудын Ази тивийн аварга шалгаруулах тэмцээн”-ээс мөнгө, “China open” тэмцээнээс мөнгө, “Киокушинкай каратегийн улсын аварга шалгаруулах тэмцээн”-ий алтан медалийг тус тус хүртсэн.
-Цагдаагийн байгууллагатай ажил, амьдралын гараагаа холбосон тэрхүү дурсамжаа бидэнтэй хуваалцаач?
Цагдаагийн ахлах дэслэгч Г.Ганбат: Одоогоос 9 жилийн өмнө буюу 2013 онд анх цагдаагийн албанд орж байлаа. Манай ах Цагдаагийн ерөнхий газрын Тусгай ажиллагааны газарт ажилладаг байсан болохоор би арван жилийн сургуульд байхаасаа эхлээд л цагдаагийн алба хаагч болно доо, цагдаагийн алба хаагч болох болохдоо заавал Тусгай ажиллагааны газарт нь л орно доо гэж боддог байлаа. Тэгээд шалгалт өгч байсан юм. Тухайн үед бие бялдрын шалгалтаа амжилтгүй өгч тэнцсэнгүй. Гэсэн ч би бууж өгөхгүй бүтэн жил өөрийгөө бэлдээд шалгалт өгч байсан. Хоёр дахь удаагийн шалгалтаа амжилттай өгч, тэнцээд цагдаа гэх цагаан мөртэй энэ албатай амьдралаа холбож байсан.
Цагдаагийн дэд ахлагч О.Батзориг: Би цагдаагийн байгууллагад 4 дэх жилдээ ажиллаж байна. Эрэгтэй хүүхэд бүр багадаа би цэргийн хүн болно, цагдаа болно гэж боддог байх. Тэдний адил би цагдаа болно гэж мөрөөддөг л хүүхэд байсан юм. Мод, тоглоомон буу зэргийг бариад “би цагдаа байна” гээд л тоглодог байлаа. Би боксын улсын шигшээ багт тоглодог байсан юм л даа. Манай “Ихэр бээлий” клубт цагдаагийн алба хаагчид их ирж бэлтгэл хийдэг байсан. Багын хүсэл мөрөөдөлтэй холбоотой болохоор ч тэр үү тэр ах нараасаа цагдаагийн алба хаагчид яг ямар чиглэлээр ажилладаг, Тусгай ажиллагааны газар нь ямар чиг үүрэгтэй байдаг гэх зэргийг бараг ирж бэлтгэл хийх болгонд нь асуудаг байлаа. Асууж, мэдэж бага зэргийн ойлголттой болсны дараа 2019 онд шалгалт өгөөд тэнцэж байсан юм. Ингэж л өөрийнхөө багын хүсэл мөрөөдлөө биелүүлсэн дээ.
-Тусгай ажиллагааны газрын үндсэн чиг үүргийг хэрэгжүүлэхэд алба хаагчдаас бие бялдрын бэлтгэлжилт, багийн ажиллагаа гээд чамгүй ур чадваруудыг шаардана биз?
Цагдаагийн ахлах дэслэгч Г.Ганбат: Тийм ээ. Тусгай ажиллагааны газар нь гэмт хэрэгтэй тэмцэх, нийтийн хэв журам сахиулах, олон нийтийн аюулгүй байдлыг хангах, террорист үйлдлийг таслан зогсоох, барьцаанд авагдсан хүн, тээврийн хэрэгсэл, объектыг чөлөөлөх, иргэдийн аюулгүй байдлыг хангах чиг үүрэгтэй. Бид Гэмт этгээдийг баривчлах, барьцаанд авагдсан хүн, тээврийн хэрэгсэл, объектыг чөлөөлөх, иргэдийн аюулгүй байдлыг хангах зэрэгт багийн ажиллагаа, бие бялдрын болоод сэтгэл зүйн бэлтгэлжилт хамгийн чухал л даа. Манай баг, хамт олон дадлага, бэлтгэл сургуулилтыг өдөр бүр тасралтгүй зохион байгуулж байгаа бөгөөд манай дасгалжуулагч нар алба хаагч бүрийн бие бялдар, хөгжүүлэх шаардлагатай ур чадварт зориулсан төлөвлөгөө гаргаж бид түүний дагуу хичээллэж байна.
Цагдаагийн дэд ахлагч О.Батзориг: Манай газарт Киокушинкай каратегийн тив, дэлхий, олон улсын аварга, буудлагын спортын мастер, практик буудлага, хамгаалалтын буудлагын амжилт гаргасан олон алба хаагч бий. Шинээр томилогдсон юм уу, ажиллаад удаагүй бидэнд мэдэхгүй, чадахгүй олон зүйл байна. Тэр бүхэнд манай чадвартай, мэдлэгтэй, туршлагатай дасгалжуулагч болон хамт олон минь заавар зөвлөгөө өгч, биднийг дэмжиж ажиллаж байна. Мөн бид зөвхөн нэг төрлийн спортоор хичээллэдэггүй. Олон төрлийн спортоор хичээллэж, олон олон тэмцээн уралдаанд орж бие бялдрын бэлтгэлжилтээ хангадаг.
-Та хоёр хоёулаа л багагүй хугацаанд ажиллажээ. Ажиллах хугацаандаа шантарч байсан үе бий юу? Хэрхэн даван туулдаг вэ?
Цагдаагийн ахлах дэслэгч Г.Ганбат: Нуулгүй хэлэхэд эхний нэг, хоёр жилд шантрах үе байсан. Хэцүү үедээ яагаад эхлүүлснээ, яагаад энэ албыг хүнд хэцүү гэдгийг мэддэг хэрнээ сонгосноо бодож, анх тавьсан зорилгоо дахин дахин санаж түүнийгээ даван туулдаг.
Цагдаагийн дэд ахлагч О.Батзориг: Тэсвэр тэвчээр шалгасан үеүд бидэнд үргэлж байдаг. Яг тухайн үедээ хэцүү шантармаар байсан ч давж гарсны дараа өөрөөрөө, хамт олноороо бахархах мэдрэмж төрдөг. Хамгийн жаргалтай дурсамжууд хамгийн их тэсвэр тэвчээр шаардсан үед бүрдсэн байдаг даа.
-Ярилцсанд баярлалаа. Та бүхэнд амжилт хүсье!
Цагдаагийн ахлах дэслэгч Г.Ганбат: Баярлалаа. Биднийг үргэлж дэмжиж, урмын үгээр тэтгэж байдаг дасгалжуулагч, ажлын хамт олон, удирдлагууддаа нийт бие бүрэлдэхүүнийхээ өмнөөс талархал илэрхийлье!
Цагдаагийн дэд ахлагч О.Батзориг: Ажлыг маань ойлгон үргэлж дэмжиж байдаг хамт олныхоо гэр бүлийнхэн болон өөрийнхөө гэр бүлийнхэнд баярлалаа гэж хэлье.
Үзэл бодол
Б.Бат-Эрдэнэ: Бидний хувьд роботоо найдвартай ажиллах байдал дээр нэлээд анхаарч ажилласан
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүхийн ивээл дор "РОБОКОН 2025" Олон улсын роботын тэмцээн 2025 оны наймдугаар сарын 22-ноос 26-ны өдрүүдэд Улаанбаатар хотноо зохион байгуулагдана. Энэ тэмцээн Монгол Улсаас хоёр баг оролцож байгаа. Багуудын бэлтгэл хэрхэн хангагдаж байгаа талаар ШУТИС-ийн МХТС-ийн Электроникийн тэнхмийн багш Б.Бат-Эрдэнэтэй ярилцлаа.
“ABU Робокон 2025 ” олон улсын тэмцээн удахгүй болох гэж байна. Энэ тэмцээнд оролцох багууд бэлтгэлээ хэр хангаж байна бэ?
-Үндэсний аварга шалгаруулах тэмцээндээ амжилттай оролцсон. Олон улсын тэмцээнд гаднын томоохон улс орны аваргууд оролцох учраас догдлол, бага зэргийн айдастай байна. Туршилтын роботуудаар бэлтгэлээ боломжийн хангаж байна.
-Энэ удаагийн тэмцээнд 14 орны баг оролцож байгаа. Өрсөлдөгч багуудаа хэр судалсан бэ?
-Бид Япон улсын Робокон тэмцээнийг очиж үзсэн. Япон багууд бол үнэхээр сайн юм байна лээ. Мөн Тайланд, Хонконг, Вьетнам улсын үндэсний тэмцээний бичлэгийг үзсэн. Эдгээр улсын багуудын тоглолтын стратегийн талаар ерөнхий ойлголтыг авсан. Бид хэрхэн тоглох стратеги төлөвлөгөө гаргаж, бэлтгэлээ хийж байна. Олон улсын тэмцээн Монгол Улсад зохион байгуулагдаж байгаа учраас оролцогч оюутнуудын маань хувьд нутгийн тэнгэр ивээнэ гэдэгт итгэж байна. Бидний хувьд роботоо найдвартай ажиллах байдал дээр нэлээд анхаарч ажилласан.
-Тоглолтын үед техникийн саатал гэмтэл гарахыг үгүйсгэхгүй. Техникийн бүрэн бүтэн байдлаа хэр хангаж байна?
-Тоглолтын үед гарч болох томоохон эвдрэл, гэмтэл саатлаа гаргахаас урьдчилан сэргийлэх сэлбэг хэрэгслээ бэлдэн ажиллаж байна.
-Энэ жилийн тэмцээний онцлог нь сагс бөмбөг учраас хөдөлгөөн шидэлт нэлээд их хийгдэнэ?
-Үндэсний тэмцээн болон бусад орны тэмцээнүүдийг харахад Роботуудын эвдрэл их ажиглагдаж байна. Залах үед, хурдтай явж байгаад мөргөлдөх үед эвдрэл гэмтэл гарах тохиолдол ажиглагдаж байна.
- Роботод бүтээх явцад хүндрэлтэй зүйл гарч байсан уу. Роботоо бүтээхэд хэр их хугацаа зарцуулсан бэ?
-Үндэсний роботын тэмцээнд оролцох бэлтгэлээ есөн сараас эхэлж хангасан. Роботуудаа 11 дүгээр сараас хойш эхлэн бүтээж 7-8 төрлийн робот бүтээн туршсан. Робот бүтээж туршиж үед бидний хүссэн үр дүнд хүрэхгүй тохиолдолд дараа санаагаа хэрэгжүүлж ажилласан. Үндэсний аваргад оролцохдоо 7-8 робот бүтээж туршсан бол олон улсын тэмцээнд зориулж 10 орчим робот бүтээж туршсан байна. Олон улсын багууд маш хурдтай хүчтэй, технологийн шийдэл нь сайн зүйлүүд ажиглагдаж байгаа. Бид ч гэсэн дутахгүй өрсөлдөнө гэж төлөвлөж байна.
-Роботоо бүтээхдээ тоног төхөөрөмжөө яаж шийддэг бэ?
-Оюутнууд өөрсдийн роботын бүтээж байгаа учраас багш нараас зөвлөгөө авч роботын шийдлээ өөрсдөө олж бүтээдэг. Манай сургууль электроник програмчлалын сургууль учир роботын механик шийдлийг бүтээж туршихад хугацаа их зарцуулдаг. Сүүлийн жилүүдэд “Робот ба Хиймэл оюун ухаан” механик, электроник, хиймэл оюун ухаан нийлсэн хөтөлбөрийг хэрэгжүүлж буй учир энэ дутагдлыг нөхөж чадаж байгаа гэж үзэж байна. Робот бүтээхэд хөрөнгө санхүүгийн зардал мөш их гардаг. Зарим тохиолдолд үүнээс үүдэн рбоботын шийдлээ турших боломжгүй тохиолдол ч байдаг. Нэг, хоёрдугаар курсийн оюутнуудын хувьд дөнгөж мэргэжлийнхээ хичээлтэй танилцаж байгаа учраас роботуудаа хялбар, энгийн шийдлээр бүтээсэн. Үндэсний аварга шалгаруулах тэмцээний роботоо сайжруулаад оролцож байна. Харин нөгөө баг маань 3-4 курсийн оюутнууд байгаа учраас ахисан түвшний шийдлүүдийг роботууддаа хэрэгжүүлэн ажиллаж байна.
-Өрсөлдөгч багтай тоглох тактикаа боловсруулж байгаа биз дээ?
-Тодорхой хэмжээнд боловсруулж байна. Япон улсын роботод тохолт хийдэг. Бидний хувьд тохолт гэхээс илүүтэй шидэлтүүд дээр анхаарч тоглоно. Мөн хамгаалалтаа сайн хийж тоглоно. Тухайн үед тоглолт явц хэрхэн өөрчлөгдөхийг таашгүй. Амжилт гаргахын төлөө хичээнэ дээ. Алдаа бага гаргаж хугацаа сайн тооцоолох, багийн гишүүд хоорондоо сайн ойлголцож, тоглох ёстой. Өмнө зохион байгуулагдаж байсан робокон тэмцээнд спортын чиглэл байгаагүй. Талбай дээр уралдаж, янз бүрийн зүйлийг байрлуулдаг байсан. Энэ жилийн тэмцээний хувьд спортын чиглэл, хоорондоо хөдөлгөөн хийж тоглох учраас нэлээд өвөрмөц болно. Бидний хувьд өөрсдөө сагс тоглож үзээд роботын хөдөлгөөн ийм байх ёстой гэдэг тооцооллоо хүртэл гаргаж байгаа.
-Тоглолтын хугацаа ямар байх вэ?
-Тоглолтын хугацаа 2 минут 40 секунд, нэг удаагийн довтлогын хугацаа 20 секунд байдаг Бидний хувьд 4-5 удаагийн довтолгоондоо нэлээд сайн оноо цуглуулахаар хичээж байна.
-Үндэсний аварга шалгаруулах тэмцээнд ШУТИС-ийн Мэдээлэл холбоо технологийн сургуулийн хоёр баг амжилттай оролцож тэргүүлсэн?
-Нэг, хоёрдугаар курсийн оюутнуудын баг буюу “Түвшин электроник” баг тоглолтын бэлтгэлээ маш сайн хангасан. Харин нөгөө багт ахлах курсийн оюутнууд байсан. Роботын шийдлүүд нь арай өөр байсан учраас роботоо бүтээхэд их хугацаа зарцуулж тоглолтын бэлтгэлээ арай бага хийсэн нь үндэсний тэмцээний явцад ажиглагдсан.
Үзэл бодол
Г. Агааноров: “ABU РОБОКОН 2025 ULAANBAATAR ” олон улсын тэмцээнд 13 орны 14 баг оролцоно
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүхийн ивээл дор “ABU РОБОКОН 2025 ULAANBAATAR ” олон улсын тэмцээн 2025 оны наймдугаар сарын 22-ноос 26-ны өдрүүдэд Улаанбаатар хотноо зохион байгуулагдана. Энэ удаагийн тэмцээн Монгол Улсаас хоёр баг оролцож байгаа. “ABU РОБОКОН 2025 ULAANBAATAR” олон улсын төслийн Ерөнхий продюсер Г.Агааноровтой ярилцлаа. Тэрбээр 2004 оноос “ABU Robocon” олон улсын роботын тэмцээнтэй холбогдож, өнөөг хүртэл сэтгэл зүрхээ зориулан ажиллаж байна.
-Та манай уншигчдад “ABU Робокон” олон улсын роботын тэмцээний талаар дэлгэрэнгүй мэдээлэл өгөөч?
-“Робокон” тэмцээн Япон улсаас үүсэлтэй. Анх зөвхөн тухайн орны үндэсний тэмцээн байсан бол хожим Ази, Номхон далайн өргөн нэвтрүүлгийн холбоо (ABU)-гоор дамжин, Ази, номхон далайн бүсийн орнуудын тэмцээн болсон түүхтэй. Монголын үндэсний олон нийтийн радио, телевиз, Ази номхон далайн өргөн нэвтрүүлгийн холбоо (ABU)-ны гишүүн телевиз. Энэ хүрээнд тус холбооноос зохион байгуулдаг “Робокон” тэмцээнд Монгол Улсын баг 2002 оноос оролцож эхэлсэн түүхтэй.
Манай улс “Робокон” тэмцээнд 23 жил оролцож байгаа. Олон улсын “Робокон” тэмцээнийг жил бүр гишүүн орнуудад зохион байгуулагддаг. онцлогтой. Монгол Улс “ABU Robocon” олон улсын тэмцээнийг анх 2019 онд зохион байгуулж байсан. Зургаан жилийн дараа буюу 2025 онд Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн У.Хүрэлсүхийн ивээл дор зохион байгууллагдаж байна.
-Энэ удаагийн тэмцээнд хэчнээн баг оролцож байгаа бэ?
“ABU ROBOCON 2025 ULAANBAATAR” олон улсын тэмцээнд Камбож, Египет, Фижи, БНХАУ-ын засаг захиргааны онцгой бүс Хонконг, Энэтхэг, Индонез, Япон, Малайз, Монгол Непал, Шри Ланка, Тайланд, Вьетнам улсын багууд оролцоно. Нийт 13 орны 14 багийн 400 гаруй оролцогчид ирнэ. Зохион байгуулагч улс давуу эрхтэйгээр хоёр баг оролцуулдаг.
Монгол Улсаас оролцож байгаа хоёр багийн хувьд 2025 оны дөрөвдүгээр сарын 24-нд болсон “Робокон” үндэсний аварга шалгаруулах тэмцээнд ШУТИС-ийн Мэдээлэл холбоо технологийн сургуулийн “Түвшин Электроникс”, “HICH TECH” багууд амжилттай оролцож тэргүүн байр болон дэд байрыг эзэлж олон улсын тэмцээнд оролцох эрхтэй болсон.
-Монголд зохион байгуулагдаж буй “ABU Робокон” тэмцээн өмнөх жилүүдээс юугаараа онцлог вэ?
-“Робокон” тэмцээнийг зохион байгуулж буй улс орон дүрмээ өөрсдөө боловсруулдаг. Тэмцээний дүрмийг хоёр жилийн хугацаанд Токио хотын их сургуулийн доктор, МУИС-ийн багш Ө.Батбаяр боловсруулж 2024 оны наймдугаар сард Вьетнам болсон олон улсын тэмцээн дээр Монгол Улс дүрмээ танилцуулсан юм.
2019 онд анх зохион байгуулж байхдаа Монгол орны газар нутаг бүсчлэлийг харуулсан говь, хангай, тал хээр, уулын бүсэд түүх соёлыг уялдсан даалгаварыг биелүүлж байсан. Нэг зүйлийг хэлэхэд Монголчууд XIII зуунд Чингис хаан алт, мөнгөн гэрэгэг бусад орнуудад элч илгээж байсан нь өнөө цагийн гадаад паспорт, шуудан харилцааны эхлэлийг тавьж байсан. Монгол Улсын түүх соёлыг олон улсад Робоконоор дамжуулан сурталчилан танилцуулж байсан. Харин энэ жилийн тухайд дэлхийн дахинд оюутанзалуучуудын сонирхлыг маш их татаж байгаа Сагсан бөмбөгийн спортоос санаа сэдэл авч хийж байгаа. Тухайлбал, хоёр роботод стандарт сагсны шалыг бодвол арай бага буюу 15x8 харьцаатай, сагсны шийдний өндөр нь 2м 43 см болгосон. Улаан, хөх талын багууд талбай дээр сагсан бөмбөгийн дүрмээр тоглоно.
-“Робокон” тэмцээн зохион байгуулах орныг хэрхэн шалгаруулдаг юм бэ?
-Манай улсын дараа буюу 2026 онд Хонконг олон улсын Робокон тэмцээнийг зохион байгуулна. Ерөнхийдөө 2-3 жилийн өмнө саналаа өгдөг. Тухайн саналдаа тэмцээн зохион байгуулах дүрмээ боловсруулж, танилцуулдаг. Тэмцээн зохион байгуулах асуудлыг Ази, Номхон далайн өргөн нэвтрүүлгийн холбоо шийддэг.
-Монгол Улсаа төлөөлж оролцож байгаа хоёр багийн бүрэлдэхүүн хэчнээн оюутан залуучууд багтаж байгаа бэ?
-Робокон тэмцээнд зөвхөн оюутнууд оролцдог. Нэг багт үндсэндээ гурван гишүүн, багштайгаа хамт оролцдог. Багийн туслах гишүүдтэйгээ 12-15 хүний бүрэлдэхүүнтэй байдаг юм. Бусад хөгжөөн дэмжигчээр оролцдог.
Оюутнуудын мэдлэг чадвар ур ухаан, хэр их хөдөлмөрлөж, бэлтгэл сургуулилт сайн хийж, үйлдлээ сайн гүйцэтгэсэн амжилт гаргадаг. Монголын баг үйлдлээ хурдан гүйцэтгэж олон оноо авах тал дээр илүү анхаарч, бэлтгэлээ хангаж байгаа.
Манай улсын хувьд хоёр удаа дэд байрт шалгарч байсан. Өнгөрсөн 2019 онд эх орондоо зохион байгуулахдаа дэд байр эзэлж байсан. Мөн цар тахлын үед онлайноор оролцож дэд байранд шалгарч байсан. Энэ удаа Монгол Улсын баг амжилтаа ахиулж, тэргүүн байранд орохын төлөө бэлтгэлээ хангаж байна. Энэ олон жилийн хугацаанд хамгийн их амжилт үзүүлсэн роботуудтай баг бол Вьетнам, БНХАУ, Япон улс юм.
-Тэмцээн хэзээ болох вэ?
-“ABU ROBOCON 2025 ULAANBAATAR” олон улсын тэмцээн 2025 оны наймдугаар сарын 24- нд “Аса Арена”-д 10:00 цагт хэсгийн тоглолт эхэлнэ.
-“ABU ROBOCON 2025 ULAANBAATAR” олон улсын тэмцээний нээлтэд Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх үг хэлж, оролцож байгаа оюунтан залуучуудад мэндчилгээ дэвшүүлнэ. Тэмцээнийг МҮОНРТ шууд дамжуулна.
-Тэмцээний тоглолтын минут богино уу?
-Өнгөрсөн жилүүдэд зохион байгуулагдаж байсан тэмцээн талбай дээр хоёр зэрэг үйлдлээ гүйцэтгэдэг байсан. Хугацаан гурван минут байсан. Энэ жилийн тэмцээн сагс учраас том талбай дээр явагдаж байгаа учраас 7-10 минутын хугацаанд явагдана. Зарим тохиолдол 12 минут ч болж байгаа. Ерөнхийдөө хугацаа харилцан адилгүй байна.
-Тэмцээн эхлэхэд цөөхөн хоног үлдлээ. Бэлтгэл ажил хэдэн хувь хангагдсан бэ?
-Бэлтгэл хангагдаад жигдэрч байгаа. Миний хувьд Робокон тэмцээний зохион байгуулалт дээр олон жил ажиллаж байна. Бидний хувьд 2010 оноос хойш олон улсын тэмцээн зохион байгуулна гэж ярьсаар байж 2019 онд анх удаа зохион байгуулж байсан. Энэ төслийг хэрэгжүүлэхэд оролцогч сургууль болон удирдаж оролцож байгаа багш хамгийн чухал нөлөө үзүүлдэг. Олон багшийн хүч чармайлт, хөдөлмөр зүтгэл дээр Монголын багийн амжилт бий болдог. Монголчууд оюуны асар их мэдлэгтэй. Ази, Номхон далайн орнуудын оюутан залуучуудаас дутахгүй. Ер нь энэ тэнцүү өрсөлдөх чадвартай. Робокон тэмцээний 23 жилийн хугацаанд ойролцоогоор 5000 орчим оюутан залуучууд багийн үндсэн болон туслах гишүүн оролцсон байна. Робокон тэмцээн оролцож байсан хүүхдүүд их мундаг явдаг. Онолын мэдлэг, практиктай хослуулж явуулдаг учраас оюутан залуучуудад мэдлэг ур чадвар, бүтээлч сэтгэлгээ, цагийн менежмент зэргийг хослуулж чаддагаар бусдаас давуу талтай. Робокон оролцож байсан оюутан залуучууд Оюутолгой, Эрдэнэс тавантолгой, Эрдэнэт үйлдвэр зэрэг Монголын томоохон бүтээн байгуулалтын ажилд манлайлан ажиллаж байна.
-Зохион байгуулалтын багт нийт хэдэн уран бүтээлч ажиллаж байна вэ?
-“ABU ROBOCON 2025 ULAANBAATAR” олон улсын тэмцээний зохион байгуулалт дээр МҮОНРТ-ийн уран бүтээлчид болон инженер техникийн ажилчид, сайн дурынхантай нийлээд 200 гаруй хүмүүс ажиллаж байна. Энэ жилийн тэмцээнд Нийслэлийн Засаг даргын Тамгын газар дэмжигчээр оролцож байгаа. Харин ерөнхий ивээн тэтгэгчээр Зуун манлай бүтээн байгуулалт Монгол Улсын Баатар "Эрдэнэт үйлдвэр" ТӨҮГ, Монголын харилцаа холбоо, мэдээллийн технологийн тэргүүлэгч “ Энгийн ухаалгаар” уриатай Мобиком оролцож байгаа. Мөн “Аса арена”, Z.com, MindTech,KSJ зэрэг компаниуд ивээн тэтгэгчээр оролцож байгаа юм.
Үзэл бодол
Ч.Төгсдэлгэр: РЦНК-ийн баруун талд ногоон байгууламж барих асуудалд хувийн хэвшилтэй зөвшилцөж байна
Баянзүрх дүүргийн 1 дүгээр хороонд байрлах Оросын Шинжлэх ухаан, соёлын төв буюу РЦНК-ийн баруун талд орон сууцны барилга барих асуудлыг тухайн орчмын оршин суугчид эсэргүүцэж байна. Тухайн орчимд ногоон байгууламж барих хүсэлтийг иргэд 10 гаруй жилийн турш холбогдох газруудад өгөөд байгаа боловч одоо болтол шийдэгдээгүй. Гурван аж ахуйн нэгжийн газарт маргаан үүсэж, орон сууцны барилга эхлүүлэх тусгай зөвшөөрлийг шүүхийн шийдвэрт үндэслэн олгосон байна. Тиймээс нийслэлийн Ерөнхий архитектор Ч.Төгсдэлгэр барилга барьж буй аж ахуйн нэгжүүдтэй зөвшилцөж, ногоон байгууламж бариулах иргэдийн хүсэлтийг шийдвэрлэх талаас нь өнөөдөр байршил дээр нь ажиллалаа.
Энэ үеэр нийслэлийн Ерөнхий архитектор Ч.Төгсдэлгэр “Эс энд ви юу” ХХК РЦНК-ийн баруун талд цэцэрлэг, спорт цогцолбор бүхий 22 давхар орон сууцны барилга барих зохих ёсны зөвшөөрөл загвар зургийг 2022 онд батлуулж байжээ. Гэтэл иргэдийн зүгээс уг байршилд ногоон байгууламж бариулах хүсэлтэй байгаа. Шүүхийн маргаан 2025 оны долоодугаар сард эцэслэгдэж, барилга эхлүүлэх зөвшөөрлийг Хот байгуулалт, хотын стандартын газраас өгөөд удаагүй байна. Тиймээс хувийн аж ахуйн нэгжийг ч иргэдийг ч хохироогүй байх талаас нь зөвшилцөл хийхээр бид ирээд байна. Зөвшилцөл хийхдээ газрыг газраар шилжүүлэн олгох зорилт тавьж байна. Газрын маргаантай, иргэдийн эрх зөрчигдөж байгаа асуудалд бидний зүгээс 10 орчим байршилд газрыг газраар шилжүүлж асуудал шийдвэрлэсэн байдаг. Энэ мэт байдлаар асуудлыг шийдэх боломжтой гэж үзэж байна” гэв.
Нийслэлийн Ерөнхий архитектор Ч.Төгсдэлгэр төр иргэдийн хүсэлтийг сонсох үүрэгтэй. Гэвч зохих зөвшөөрөлтэй хувийн аж ахуйн нэгжийг ч хохироохгүй байх үүднээс асуудлыг шийдвэрлэнэ гэдгээ илэрхийллээ.
