Цаг үе
Хамгийн нандин, торгон мэдрэмжээр дууг урлаж дуулдагаараа үеийнхэн дундаасаа ялгардаг С.Бахат “Дуутай үдэш” VIP тоглолтоо ON’N, OFF-д хийх нь ээ
-Сайхан хаваржиж байна уу, та. Уран бүтээлийн олз өндөр үү?
-Сайхаан. Сайхан хаваржиж байна уу, та. Тоглолтынхоо бэлтгэлийг хийгээд л байж байна даа(инээв).
-“Ен Кеш” тоглолтоо хийх гэж байна. Тоглолтын нэрнээс яриагаа эмхэлье...
-Ен кеш нь дуутай үдэш гэдэг утгатай үг. Тоглолтод маань Казахын ард түмний сэтгэлд хүрсэн уран бүтээлүүд дуулагдах юм. Тэр ч утгаараа бүгдээрээ сэтгэлд хоногшсон, дуртай дуугаа дуулаад нэгэн сайхан үдшийг өнгөрүүлье гэдэг санаа. Нэрний утга санааг дэлгэрүүлбэл ганцаараа биш бүгдээрээ хамт дуулъя гэж байгаа юм.
-Энэ тоглолтод нийтдээ хэдэн уран бүтээлийг сонирхуулах юм бол?
-Тоглолтод нийтдээ 12, 13 казах уран бүтээл дуулагдана. Тоглолтын уур амьсгал ч сайхан болно гэж бодож байна. Урилгаар МУГЖ Ө.Уянга, МУСТА Х.Аягүль, МУСТА А.Түмэн-Өлзий, Маршал хамтлаг, Солэтэй хамтлагийн уран бүтээлчид оролцоно.
-Амьд хөгжимтэй тоглолт гэдэг дуу хөгжим сонирхогчдын сэтгэгдэлд их хүрдэг. Таны тоглолт бусад амьд хөгжимтэй тоглолтуудаас юугаараа онцгой вэ?
- Монгол Казах хэл дээр дуугаа хүргэдэг. Амьд хөгжимтэй казах концерт гэдэг утгаараа ялгарах байх.
-Монгол казак хэл дээр шинэчилж дуулсан дуунууд нь олны таашаалыг нэлээд хүлээдэг. Ковер хийж дуулах даа юун дээр түлхүү анхаардаг вэ?
-Коверлож дуулж байх даа, дууны утга санаа орчуулган дээр илүү түлхүү ажиллахыг хичээдэг. Монгол хэл дээр дуулж байх даа ч Казах дууны хэв маяг нугалааг нь шингээж өгдөг дөө. Дуу хөгжимгүйгээр би өөрийгөө төсөөлөхгүй байх. Тэр ч утгаараа уран бүтээлээ чанартай хийхийг боддог. Тэгээд сонсогчидтойгоо цуг ая дууны сайхныг мэдэрч, тэндээсээ таашаал авдаг даа.
-Амьд хөгжмийн хамтлагийнхаа талаар ярихгүй юу. Ямар жанраар уран бүтээлээ туурвидаг вэ?
-Би амьд хөгжмийн Маршалл хамтлагийн гишүүн. Манай хамтлаг энэ бүрлдэхүүнээрээ дөнгөж нэгдээд уран бүтээлээ эхлүүлж байгаа. Будаг нь ханхалсан шинэхэн хамтлаг гэх үү дээ. Харин миний хувийн уран бүтээлүүд ихэвчлэн поп жанрынх. Монгол Казах аль ч уран бүтээлээ поп урсгалаар дуулдаг. Ер нь дуу хөгжим гэдэг сайхан. Урлагийнхан чинь дэврүүн, оргилуун хүсэл эрмэлзэлтэй, гялалзсан хүмүүс байдаг. Тайзан дээрх нүргээн, тэр хөгжим үнэхээр гайхамшигтай.
-Та өөрийнхөө бага нас, нутаг усынхаа талаар ярихгүй юу?
-Дархан-Уул аймгийн Шарын-гол суманд бага нас минь өнгөрсөн дөө. Шарын голын эргээр л өссөн дөө.
-Их сургуулиа хаана, хэзээ төгсөв өө?
-Шарын голдоо 2008 онд 10 жилээ төгсчихөөд СУИС-д Дуурийн дуулаачаар элссэн. Тэгэхдээ Монгол Улсын гавъяат багш Ерөө багшийн удирдлага дор, Монгол Улсын гавъяат жүжигчин Ганхуяг багшийн удирдлага дор сурсан. Олон сайхан багш нараар хичээл заалгаж явлаа.
-Бидний урилгыг хүлээн авч ярилцсанд баярлалаа. Уран бүтээлийн амжилт хүсье. Тоглолтыг нь заавал очиж үзнээ.
-Баярлалаа. Чамд ч бас амжилт хүсье. Дуутай үдэш дээр минь ирж, үдшийг дуу хөгжимтэй, сайхан өнгөрүүлээрэй.
Цаг үе
Улаанбаатарт өдөртөө 17 хэм дулаан
Малчид, иргэд, хадланчдын анхааралд: 21-ний өдөр төв, зүүн аймгуудын нутгийн хойд хэсгээр усархаг бороо үргэлжлэн орох тул болзошгүй нөөлөг салхи, аянга цахилгаан, мөндөр, үер усны аюулаас сэрэмжтэй байхыг анхааруулж байна.
2025 оны наймдугаар сарын 21-ний 08 цагаас 20 цаг хүртэл: Ихэнх нутгаар үүлшинэ. Баруун аймгуудын нутгийн зүүн хойд, төвийн аймгуудын нутгийн зарим газар, зүүн аймгуудын нутгийн хойд болон зүүн хэсгээр бороо, дуу цахилгаантай аадар бороо, мөндөр орно. Салхи нутгийн зүүн хэсгээр баруун өмнөөс хойш эргэж, бусад нутгаар баруун хойноос секундэд 5-10 метр, нутгийн зарим газраар борооны өмнө түр зуур ширүүснэ. Алтай, Хангай, Хөвсгөл, Хэнтийн уулархаг нутаг, Завхан, Заг-Байдраг голын эх, Идэр, Тэс, Эг, Үүр, Орхон, Сэлэнгэ, Хараа, Ерөө, Туул, Тэрэлж голын хөндийгөөр 12-17 хэм, говийн бүс нутгийн өмнөд хэсэг, Дорнод-Дарьгангын тал нутаг, Халх голын сав газраар 24-29 хэм, бусад нутгаар 18-23 хэм дулаан байна.
УЛААНБААТАР ХОТ ОРЧМООР: Үүлэрхэг. Бороо орно. Салхи баруун хойноос секундэд 5-10 метр, борооны өмнө түр зуур ширүүснэ. Өдөртөө 15-17 хэм дулаан байна.
БАГАНУУР ОРЧМООР: Үүлэрхэг. Бороо орно. Салхи баруун хойноос секундэд 6-11 метр, борооны өмнө түр зуур ширүүснэ. Өдөртөө 15-17 хэм дулаан байна.
ТЭРЭЛЖ ОРЧМООР: Үүлэрхэг. Бороо орно. Салхи баруун хойноос секундэд 5-10 метр, борооны өмнө түр зуур ширүүснэ. Шөнөдөө 7-9 хэм, өдөртөө 12-14 хэм дулаан байна.
2025 оны наймдугаар сарын 22-ноос 26-ныг хүртэлх
цаг агаарын урьдчилсан төлөв
22-нд баруун, төв, зүүн аймгуудын нутгийн хойд хэсгээр, 23-нд баруун болон төвийн аймгуудын нутгийн зарим газар, говийн аймгуудын нутгийн баруун хэсгээр, 24-нд төв, зүүн аймгуудын нутгийн зарим газар, говийн аймгуудын нутгийн зүүн хэсгээр, 25-нд баруун аймгуудын ихэнх нутгаар бороо, дуу цахилгаантай аадар бороо орно. Салхи ихэнх хугацаанд секундэд 5-10 метр, борооны өмнө түр зуур ширүүснэ. Алтай, Хангай, Хөвсгөл, Хэнтийн уулархаг нутаг, Хүрэнбэлчир орчим, Тэрэлж голын хөндийгөөр шөнөдөө 3 хэмийн хүйтнээс 2 хэм, өдөртөө 13-18 хэм, говийн бүс нутгийн өмнөд хэсгээр шөнөдөө 13-18 хэм, өдөртөө 23-28 хэм, бусад нутгаар шөнөдөө 6-11 хэм, өдөртөө 16-21 хэм дулаан байна. 24-нд нутгийн баруун хагаст, 25-нднутгийн зүүн хагаст бага зэрэг дулаарна.
Цаг үе
"Байр түрээслүүлнэ” гэж иргэдийг хохироосон залилах гэмт хэрэг нэмэгдэж байна
Их, дээд сургуулийн элсэлт, бүртгэлтэй холбоотой орон нутгаас Улаанбаатар хотыг зорих оюутан залуусын хөдөлгөөн нэмэгдэж, үүнтэй зэрэгцэн "байр түрээслүүлнэ” гэх нэрийдлээр иргэдийг хохироосон залилах гэмт хэрэг нэмэгдэж байна.
Цахим орчинд нийтлэгдэж буй орон сууц худалдах, байр түрээслүүлэхтэй холбоотой 430 гаруй зарын 30 орчим хувь нь худал мэдээлэл агуулсан, залилах гэмт хэргийн шинжтэй болох нь тогтоогдлоо.
Энэ оны эхний 7 сарын байдлаар цахим орчинд "Түрээсийн үйлчилгээ"-тэй холбоотой 143 гэмт хэрэг үйлдэгдсэн байна.
Иймээс иргэд та бүхэн
- Байр түрээсийн төлбөрөө урьдчилж шилжүүлэхгүй байх,
- Түрээсийн гэрээг заавал нотариатаар баталгаажуулах,
- Байрны улсын бүртгэлийн гэрчилгээ болон өмчлөх эрхийн лавлагааг нягтлах шаардлагатайг Цагдаагийн байгууллагаас анхааруулж байна.
- Хямд үнэтэй яаралтай төлбөр нэхсэн түрээсийн байрнаас болгоомжилж, энэ төрлийн гэмт хэргийн хохирогч болохоос урьдчилан сэргийлээрэй.
Цаг үе
ЕБС-ийн гурав, дөрөвдүгээр ангид англи хэлний хичээл долоо хоногт хоёр цаг орно
2025-2026 оны хичээлийн жилд ерөнхий боловсролын сургуулийн гурав, дөрөвдүгээр ангид англи хэлний нэмэлт хөтөлбөрөөр долоо хоногт хоёр цагаар хэрэгжүүлэхээр төлөвлөж байна. Англи хэлний нэмэлт хөтөлбөрийн сурах бичигт монгол ахуй, соёлтой холбоотой агуулгаар баяжуулан тохируулга хийж, хэвлэж хүүхдийн тоогоор нийлүүлэхэд бэлэн болжээ.
2024-2025 оны хичээлийн жилд Боловсролын яамнаас хүүхдийн нас, сэтгэхүйн онцлог, соёл, уламжлалд нийцүүлэн олон улсын мэргэжлийн байгууллагатай хамтран боловсруулсан англи хэлний цогц хөтөлбөрийг төрийн болон орон нутгийн өмчийн ерөнхий боловсролын түшиц 105 сургуулийн 3-4 дүгээр ангид туршсан. Туршилтад нийслэлийн 37, аймгийн төв, сумын 67 ерөнхий боловсролын сургуулийн 3-4 дүгээр ангийн нийт 37,161 суралцагч хамрагдаж, ярих, сонсох, унших, бичих анхан шатны ур чадвар эзэмшжээ.
Туршилтаар гурав, дөрөвдүгээр ангид заах англи хэлний хөтөлбөрийн тохирц, зохион байгуулалтын хэлбэрийг тохируулж, баталгаажуулсан бөгөөд Боловсролын судалгааны үндэсний хүрээлэнгээс англи хэлний хөтөлбөрийг гурав, дөрөвдүгээр ангид хэрэгжүүлэх боломжтой гэж дүгнэсэн байна.
Багшийн хүрэлцээ, ур чадвар чухал байна. Үүнтэй холбоотойгоор 2025 оны дөрөвдүгээр сард төрийн болон орон нутгийн өмчийн ерөнхий боловсролын сургуулиудаас судалгаа авсан бөгөөд үр дүнд нь 3, 4 дүгээр ангид англи хэлний хичээлийг дунд ангийн мэргэжлийн англи хэлний багш нар, бага ангийн багш нар болон бусад хувилбаруудыг сургуулийн нөөц, боломждоо тулгуурлан заах боломжтой гэжээ. Үүний дагуу англи хэл заах багш нарыг чадавхжуулах сургалтыг үе шаттай эхлүүлээд байна.
