Цаг үе
Эрүүл мэндийн салбар дахь авлигатай тэмцэх нь - Афганистаны таван сургамж
Нэгдүгээрт, улс төрийн хүчтэй, зоригтой манлайлал зайлшгүй шаардлагатай боловч ширүүн эсэргүүцлийг өдөөдөг. 2015 онд доктор Фероззудин Фероз Афганистаны Нийгмийн эрүүл мэндийн сайд болсон бөгөөд өөрийнх нь эсрэг авлигын хэргээр буруутгаж байсныг ч үл харгалзан тэр даруй авлигын эсрэг зогсож, энэ талаар хэд хэдэн захирамж гаргаж, авлигын эрсдэлийн хараат бус үнэлгээ хийлгэхийг хүссэн юм. 2016 оны 6-р сард Хяналт шинжилгээ, үнэлгээний хороо эрүүл мэндийн салбар дахь авлигын асуудлыг шийдвэрлэж чадаагүй Яамыг маш их шүүмжилж, зуу гаруй зүйлийн өөрчлөлт шинэчлэл хийхийг зөвлөсөн хараат бус тайлан гаргахад сайд уг тайланг ил тодоор дэмжиж байв.
Хэдийгээр парламентын гишүүдийн зүгээс маш их дарамт шахалт ирж байсан ч тэрээр импичментээр албан тушаалаас нь огцруулах гэсэн парламентын оролдлогыг даван гарсан юм. Афганистан дахь асуудлын нэг хэсэг нь парламентын гишүүд бөгөөд тодорхой хүмүүсийг, тэр дундаа эрүүл мэндийн салбарт ажилд авахыг яамнаас шаардаж, албан тушаалын эрх мэдлээ урвуулан ашиглаж гэрээ байгуулахад нөлөөлөхийг оролддог. Сайдын энэхүү хатуу байр суурь нь аюултай боловч зайлшгүй шаардлагатай байсан юм.
Хоёрдугаарт, эрүүл мэндийн салбар дахь авлигатай тэмцэх талаар хэсэгчилсэн бус, цогц, иж бүрэн арга хэмжээ авах нь зүйтэй. Хяналт шинжилгээ, үнэлгээний хорооны тайлан болон түүнээс урган гарсан шинэчлэлийн хүчин чармайлтын ялгагдах нэг зүйл бол түүний өргөн цар хүрээ байв. Энэхүү тайлан непотизм хайх, эрх мэдлээ урвуулан ашиглах, эрүүл мэндийн үйлчилгээ үзүүлэхэд хүний эрхийг зөрчих, мөнгө нэхэх, залилан мэхлэх, үнэмлэх, диплом хуурамчаар бүрдүүлэх, ашиг сонирхлын зөрчил, төрийн өмчийг шамшигдуулах, хувьдаа завших, хээл хахууль зэрэг эрүүл мэндийн салбарын авлигын асуудлуудыг бүхэлд нь хамарсан байна.
Дараа нь сайд Фероззудин Фероз эрүүл мэндийн тогтолцооны зургаан хэсэг болох (1) эрүүл мэндийн зохицуулалтын удирдлага, (2) эрүүл мэндийн үйлчилгээ, (3) бүтээгдэхүүний түгээлт, хадгалалт, (4) эрүүл мэндийн бүтээгдэхүүний маркетинг, (5) худалдан авах ажиллагаа, (6) санхүү, ажиллах хүчний менежмент дэх авлигатай тэмцэх дөрвөн үндсэн элемент болох (i) зохицуулалт, (ii) урьдчилан сэргийлэх, (iii) яллах, (iv) олон нийтийн оролцоонд чиглэсэн авлигын эсрэг цогц стратегийг боловсруулсан байна.
Гуравдугаарт, бодлогын үр ашигтай багц шинэчлэл бүрэн хангалттай биш бөгөөд стратегийг хэрэгжүүлэх бат бөх бүтэц болон үйл явцыг бий болгож, түүнийг тайлагнах нь бас чухал юм. Афганистаны эрүүл мэндийн салбар дахь авлигатай тэмцэх хүчин чармайлтын хувьд эрүүл мэндийн салбарын оролцогч талууд болон яамны дотоод удирдах албан тушаалтнуудаас бүрдсэн удирдлагын хамтын ажиллагааны бүлгийг байгуулав. Мөн тэрбээр Ерөнхийлөгчийн идэвхтэй дэмжлэгийг авч, яамны ажилтнуудад зөвлөмжийг хэрэгжүүлэхийг даалгаж, эсэргүүцсэн зарим хүмүүсийг албан тушаалаас нь түдгэлзүүлсэн байна.
Зохион байгуулалтын хамгийн гол өөрчлөлтүүд нь Үндэсний анагаах ухаан, эрүүл мэндийн бүтээгдэхүүний зохицуулах газрыг шинээр байгуулсан (эмийн сан, эм импортлогч компани, лабораториудад аудит, хяналт шалгалтыг нэмэгдүүлж, лицензгүй олон зуун компанийг хар жагсаалтад оруулсан), мөн яамны бүтэцэд Өргөдөл гомдлыг хянах алба байгуулсан явдал байв.
Дөрөвдүгээрт, бодитой, нягт нямбай хяналт шинжилгээнд хүрэлцээтэй нөөцөөр хангах нь амин чухал юм. Афганистаны эрүүл мэндийн салбарын хувьд Хяналт шинжилгээ, үнэлгээний хороо хяналтын дараах шинэ хэлбэрийг бий болгов. Зөвлөмжүүд хэрэгжиж дууссан эсэхийг уламжлалт маягаар зөвхөн дөрвөлжин нүдэнд тэмдэглэхийн оронд эрүүл мэндийн гурван байгууллага бүрт нэг сарын хугацаатай ажиллаж, шаардлагатай арга хэмжээ хэрэгжиж байгаа эсэх талаар эрүүл мэндийн ажилтнууд, өвчтөнүүд, эмч нартай ярилцах тус бүр хоёр хүний бүрэлдэхүүнтэй баг байгуулав. Энэхүү идэвхтэй хяналт нь нэлээд өртөг өндөртэй боловч энэ талбарт үнэхээр юу өөрчлөгдөж байгаа талаар Хяналт шинжилгээ, үнэлгээний хороо болон Яам хараат бус мэдээллээр хангагдах анхны алхам болсон юм.
Одоогийн байдлаар тус Хороо нь хяналтын энэхүү хэлбэрийг бүх яамд дээр томоохон дүн шинжилгээ хийхдээ ашиглаж байна. (Хяналт шинжилгээ, үнэлгээний хороо улирал тутмын тайлангаа нийтэлдэг бөгөөд эндээс үзэх боломжтой.)
Тавдугаарт, олон нийт болон орон нутгийн удирдагчидтай зарим талаар ил тод байдал, санал хүсэлтийг нь хангах, зарим талаар найдвар хүлээлтийг нь зохицуулах зорилгоор ажиллах. Афганистаны эрүүл мэндийн салбарын шинэчлэлийн хүрээнд үүссэн нэг асуудал бол гэрээт эрүүл мэндийн үйлчилгээ үзүүлэх талаарх олон нийтийн хүлээлт болон яам, ТББ-уудын чадварын хоорондын үл нийцэх байдал юм. Энэхүү зөрүүтэй байдал нь олон нийтийн дунд үл итгэх байдал, яамны талаарх сөрөг ойлголтыг бий болгож, улмаар яам нь ТББ-уудыг хүмүүсийн хэрэгцээг хангахын тулд "хүчилдэггүй", өөрийн үйлчилгээ үзүүлэх тогтолцоог завхруулсан гэсэн ойлголтыг өргөнөөр бий болгожээ. Энэ бол ноцтой асуудал бөгөөд Сайдын стратеги нь 12-18 сарын хугацаанд авлигын эсрэг шинэчлэлийг эхлүүлэх, дараа нь олон нийтийн уулзалт, үйл ажиллагаагаар хөндөгдөж буй асуудлуудад анхаарал хандуулах болно. Тэгэхээр энэ нь үр дүнд хүрэх эсэхийг хэлэхэд нэлээн эрт байгаа юм.
Цаг үе
Улаанбаатарт өдөртөө 22 хэм дулаан
Малчид, иргэд, хадланчдын анхааралд: 28-нд баруун болон зүүн аймгуудын нутгийн зарим газар, төвийн аймгуудын нутгийн баруун, говийн аймгуудын нутгийн зүүн хэсгээр бороо орох тул болзошгүй мөндөр, аянга цахилгаан, үерийн аюулаас сэрэмжтэй байхыг анхааруулж байна.
2025 оны наймдугаар сарын 28-ны 08 цагаас 20 цаг хүртэл: Ихэнх нутгаар солигдмол үүлтэй. Баруун болон зүүн аймгуудын нутгийн зарим газар, төвийн аймгуудын нутгийн баруун, говийн аймгуудын нутгийн зүүн хэсгээр бороо, дуу цахилгаантай аадар бороо, мөндөр орно.
Нутгийн зүүн өмнөд хэсгээр баруун өмнөөс хойш эргэж, бусад нутгаар баруун хойноос секундэд 5-10 метр, нутгийн зарим газраар борооны өмнө түр зуур ширүүснэ. Алтай, Хангай, Хөвсгөлийн уулархаг нутаг, Завхан голын эх, Хүрэнбэлчир орчим, Идэр, Тэс голын хөндийгөөр 13-18 хэм, говийн бүс нутгийн өмнөд хэсгээр 24-29 хэм, бусад нутгаар 18-23 хэм дулаан байна.
УЛААНБААТАР ХОТ ОРЧМООР: Үүлшинэ. Бороо орохгүй. Салхи баруунаас секундэд 5-10 метр. 20-22 хэм дулаан байна.
БАГАНУУР ОРЧМООР: Үүлшинэ. Бороо орохгүй. Салхи баруунаас секундэд 5-10 метр. 20-22 хэм дулаан байна.
ТЭРЭЛЖ ОРЧМООР: Үүлшинэ. Бороо орохгүй. Салхи баруунаас секундэд 5-10 метр. 18-20 хэм дулаан байна.
2025 оны наймдугаар сарын 29-нөөс
2025 оны есдүгээр сарын 02-ныг хүртэлх
цаг агаарын урьдчилсан төлөв
29-нд баруун болон говийн аймгуудын нутгийн хойд хэсэг, төвийн аймгуудын ихэнх нутаг, зүүн аймгуудын нутгийн зарим газраар, 30-нд төв болон говийн айгуудын нутгийн зүүн хэсэг, зүүн аймгуудын нутгийн зарим газраар, 31-нд Монгол-Алтай, Хангай, Хөвсгөлийн уулархаг нутаг, Онон, Улз голын хөндийгөөр, 9-р сарын 01-нд баруун аймгуудын нутгийн зарим газраар бороо, дуу цахилгаантай аадар бороо, мөндөр орно. Салхи 31, 9-р сарын 01-нд Алтайн уулархаг нутаг болон Арц Богдын өвөр хоолойгоор секундэд 15-17 метр, бусад хугацаанд секундэд 5-10 метр, борооны өмнө түр зуур ширүүснэ. Алтай, Хангай, Хөвсгөл, Хэнтийн уулархаг нутаг, Хүрэнбэлчир орчим, Тэрэлж голын хөндийгөөр шөнөдөө -3 хэмийн хүйтнээс 2 хэм дулаан, өдөртөө 13-18 хэм, говийн бүс нутгийн өмнөд хэсгээр шөнөдөө 12-17 хэм, өдөртөө 24-29 хэм, бусад нутгаар шөнөдөө 5-10 хэм, өдөртөө 18-23 хэм дулаан байна. 31-нд нутгийн баруун хэсгээр, 9-р сарын 1-нд ихэнх нутгаар дулаарна.
Цаг үе
ЦЕГ: Цахимаар сугалаанд оролцож, мөнгөө шилжүүлсэн иргэд залилуулж байна
Сүүлийн үед цахим орчинд “Хусаад хож” гэсэн гарчигтай лайвууд их хийгдэж байна, цагдаагийн байгууллагад сугалаанд оролцож залилуулсан гэх иргэдийн гомдол мэдээлэл цөөнгүй бүртгэгдэж байна.
Цахим орчинд сугалааны шууд дамжуулалтаар орж, сугалаа авсан иргэдэд их хэмжээний мөнгө хожсон талаарх мэдээллийг шууд дамжуулалтынхаа үеэр хэлж, өөрөөс нь гадна мөнгө хожсон иргэд рүү хонжворынх нь мөнгийг шилжүүлж байгаа талаар дансны гүйлгээг харуулж, иргэдэд итгэл үнэмшил төрүүлж байна.
Үүний дараа сугалаанд хожсон гэж итгэсэн иргэдэд та нийт хожсон хонжворын 10 хувийг шилжүүлснээр таны данс руу хонжворын мөнгө шилжин орно гэж төөрөгдөлд оруулж, иргэдийн эд хөрөнгийг залилж, авч байна.
Энэ мэт цахим орчинд “Сугалаанд оролцоод их хэмжээний мөнгө хожих боломжтой” талаар шууд дамжуулалт /Лайв/ орж залилагчдын урьдчилан зориудаар бэлтгэсэн зохиомол байдалд итгэж , төөрөгдөлд орж их хэмжээний мөнгөө шилжүүлсэн иргэдийн гомдол мэдээллийг шалгахад энэ төрлийн залилах гэмт хэргийг хилийн чанадад суугаа иргэдээс үйлдэж байж болзошгүй нөхцөл байдал тогтоогдоод байна.
Иймд иргэд та бүхэн эрх бүхий байгууллагаас эд мөнгөний хонжворт сугалаа явуулах зөвшөөрөл авч, эрх олгогдсон сугалааны үйл ажиллагаанд оролцох мөн Та Хувь хүний албан татварын тухай хуульд заасанчлан хуулийн этгээдийн зохион байгуулсан хонжворт сугалаанд оролцож мөнгө хожсон тохиолдолд хонжворынхоо үнийн дүнгийн 40 хувийг татварт төлөх хуулийн зохицуулалттай байдаг гэдгийг сайтар анхаарч цахим орчинд аливаа хэлбэрээр явагдаж байгаа залилах гэмт хэргийн шинжтэй үйлдлийн талаар цагдаагийн байгууллагад мэдэгдэж, энэ төрлийн гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэхийг зөвлөж байна.
Цаг үе
Говийн бүсийг тогтвортой хөгжүүлэх гурван талт хамтын ажиллагаа эхэллээ
Монгол Улсын Их Хурлын 2024 оны 64 дүгээр тогтоолоор “Монгол Улсын бүсчилсэн хөгжлийн үзэл баримтлал”-ыг баталсан бөгөөд энэхүү бодлогын хүрээнд Хангай, Баруун, Хойд, Төв, Зүүн, Говь, Улаанбаатарын гэсэн 7 бүсээр хөгжүүлэх бодлого хэрэгжиж байна. Үүнээс Говийн бүсэд Говьсүмбэр, Дорноговь, Дундговь, Өмнөговь аймгууд багтаж, АЖ ҮЙЛДВЭР, НОГООН ЭРЧИМ ХҮЧНИЙ ТӨРӨЛЖСӨН БҮС болгон хөгжүүлэхээр тодорхойлсон.
Энэ хүрээнд “Бүсчилсэн хөгжлийн үндэсний хүрээлэн”, “Оюу Толгой” ХХК, “Эрдэнэс Оюу Толгой” ХХК-тай гурван талт хамтын ажиллагааны санамж бичиг байгууллаа.
Санамж бичгийн хүрээнд:
- Говийн бүс болон орон нутгийн хөгжлийн төвүүдийг хөгжүүлэх ТЭЗҮ, хөгжлийн хөтөлбөр боловсруулах;
- Малчдын шинэ төрлийн хоршооны загварыг боловсруулж, туршилтаар хэрэгжүүлэх;
- Иргэд, оролцогч талуудад инновац, технологид суурилсан мэдээлэл, оролцооны системийг нэвтрүүлэх;
- Технологи, Big Data, хиймэл оюун ухаанд суурилсан удирдлага, шийдвэр гаргалтыг бэхжүүлэх;
- Аймгуудын мэргэжилтнүүдийг чадавхжуулах сургалт, мэдээллийн системийг бий болгох;
- Хууль, бодлогын уялдааг хангаж, бүсчилсэн хөгжлийн эрх зүйн орчныг сайжруулах юм.
Санамж бичиг нь бүсийн томоохон аж ахуйн нэгжүүдийн ханган нийлүүлэлтийн сүлжээнд иргэд, хоршоологчдын оролцоог нэмэгдүүлж, ажлын байр бий болгох, малчдын орлогыг өсгөх, эдийн засгийн чадавхыг нэмэгдүүлэх зорилготой юм.
Түүнчлэн Өмнийн говийн малчдын амьжиргааг сайжруулж, тэдний орлогыг нэмэгдүүлэх, малын гаралтай түүхий эдийн чанарыг сайжруулан нэмүү өртөг шингэсэн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийг дэмжихэд чиглэгдэж байна. Мөн бүс нутгийн хөгжлийн 20 жилийн төлөв байдлын судалгаанд тулгуурлан орон нутгийн нөөц, бололцоог бүрэн ашиглах, байгаль орчин, нийгэм эдийн засгийн хүчин зүйлсийг уялдуулсан хөгжлийн бодлого боловсруулах юм. Энэ нь бүс нутгийн уялдаа холбоог сайжруулж, эдийн засгийн тогтвортой өсөлтийг хангах чухал суурь болно. Үүнээс гадна, хууль эрх зүйн орчныг боловсронгуй болгож, шинэ хууль тогтоомжийг боловсруулах, олон нийтэд бодитой мэдээлэл хүргэх, оролцогч талуудын мэдээллийн урсгалыг сайжруулан ил тод байдлыг хангах замаар хөгжлийн үйл явцыг илүү үр дүнтэй болгоно.
Төслийн үр дүн, орон нутгийн хөгжлийн түвшинг хэвлэл мэдээллээр үнэн зөв хүргэх нь иргэдийн ойлголтыг нэмэгдүүлж, оролцоог дэмжинэ. Эцэст нь, хөгжлийн явцыг нэгтгэсэн цахим платформыг нэвтрүүлснээр иргэд, оролцогч талууд мэдээлэлд суурилсан шийдвэр гаргах чадвартай болж, хууль эрх зүйн шинэчлэлд идэвхтэй оролцох боломжтой болох ба хиймэл оюун ухаан, Big Data зэрэг дэвшилтэт технологиудыг ашиглах замаар орон нутгийн хөгжлийн бодлого илүү үр дүнтэй хэрэгжих нөхцөл бүрдэх юм байна.
-
Улстөр нийгэм2024/08/14
Австрали улстай гэр бүл, хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын салбарт хамтын ажиллагааг...
-
Үзэл бодол2021/03/31
Гал ус мэт харшсан газрын маргаан луйврын үнэн төрх
-
Улстөр нийгэм2022/10/17
УИХ-ын дарга Г.Занданшатар Турк Улсын ШУА-ийн Ерөнхийлөгчтэй уулзлаа
-
Улстөр нийгэм2025/01/23
Урьдчилан сэргийлэх эрт илрүүлгийн талаарх сайдын мэдээллийг сонсож, ЭМДҮЗ-ийн д...