Үзэл бодол
Цар тахлын үед авлигыг бууруулах 5 хэрэгсэл
Дэлхийг хамарсан цар тахал эрүүл мэнд, эдийн засаг, боловсролын салбарын сул талуудыг гаргаж ирсэнтэй адил мөн төрийн санхүүгийн удирдлагын сул талуудыг ил гаргалаа. Дэлхийн хэвлэл мэдээллийн хэрэгслүүдэд Засгийн газрууд хэрхэн шударга, ил тод байдал болон хурд хоёрын хооронд тэнцвэр олохыг хичээж буй талаарх мэдээлэл дүүрэн байна. Тэдгээр мэдээлэлд вирусын эсрэг вакцин худалдан авах нууц гэрээнүүд, нийлүүлэлтийн хэт өндөр үнэ болон тусламжийн хөрөнгийн зарцуулалт дахь авлигын талаар дурдагдаж байна.
Мэдээжийн хэрэг удирдлагын сул тал, төсвийн хөрөнгийн үр ашиггүй удирдлага, төсвийн хөрөнгийг зориулалтын бусаар ашиглах асуудал нь шинэ зүйл бус юм. Гэвч цар тахалын үед авлигын асуудал чухал болж байна. Ковид -19-тэй тэмцэх хүчин чармайлт гаргаж буй яг энэ мөчид бид хэрхэвч хүлээн зөвшөөрч болохгүй гурван зүйл байна. Үүнд: 1) нэн яаралтай, хууль ёсны зардлууд, тухайлбал, тусламжийн багц санхүүжүүлэхэд бараа, бүтээгдэхүүн хэт өндөр үнээр худалдан авах, хурдтай хорогдож буй багавтар нөөцийг зориулалтын бусаар ашиглах; 2) стандартын бус тоног төхөөрөмж, эсхүл төрийн үйлчилгээнд гарч болох доголдлууд олон нийтийн аюулгүй байдалд аюул учруулах талтай; 3) мөн хамгийн чухал нь засгийн газарт итгэх олон нийтийн итгэлийг төсвийн хөрөнгийг зориулалтын бусаар ашигласнаар алдах явдал юм. Тухайлбал, засгийн газарт итгэх итгэл алдарснаар вакцин хийлгэхээс татгалзах иргэдийн тоо өсөж болзошгүй ба энэ нь вакцины үр ашгийг бууруулах аюултай юм. Гэтэл бид эдгээр шинж тэмдгийг одоо ажиглаж байна.
Бид засгийн газарт үл итгэх байдлыг залруулах, удирдлагыг боловсронгуй болгох чиглэлээр арга хэмжээ авах шаардлагатай байна. Олон нийтийн итгэл нь зөвхөн цар тахалыг амжилттай даван гарахад төдийгүй нийгмийн нэгдмэл байдлыг хадгалан авч үлдэх хамгаалалтын хана юм.
Төсвийн хөрөнгийн удирдлагыг боловсронгуй болгох ингэснээр өнөөгийн хямралд нөлөөлөх арга хэмжээнүүдийг сайжруулах, практикт үр дүнгээ өгсөн, засгийн газруудад олон нийтийн итгэлийг нэмэгдүүлэхэд ашиглаж болох хэрэгслүүд олон улсын байгууллага, иргэний нийгмийн байгууллага, буяны байгууллага зэрэгт байдаг.
- Ил тод байдлыг нэмэгдүүлэх
Ихэнх засгийн газрууд интернетэд, цахим орчинд ил тод байдлыг дээшлүүлэх платформуудыг хөгжүүлээгүй. Тухайлбал, бүх төсөв, худалдан авалтын бүх гэрээ хэлцлүүдийг цахимжуулах шаардлагатай. Энэ нь маш хялбар бөгөөд аль эрт хийх ёстой юм. Засгийн газрууд маш их мэдээллийг дотоод хэрэгцээнд, эсхүл хандивлагч байгууллагуудад гаргаж өгдөг. Гэвч эдгээр мэдээлэл олон нийтэд ил болдоггүй. Энэ бол техникийн гэхээсээ илүү улс төрийн асуудал юм.
Төрийн худалдан авалтын гэрээ, хэлцэл, төсвийн хөрөнгийн зарцуулалтыг ил тод байлгах шинэчлэл - “Нээлттэй гэрээний хамтын ажиллагаа” (Open Contracting Partnership)-г олон улс оронд ашигладаг. Тухайлбал, Парагвай, Украин зэрэг улсыг дурдаж болно. Бусад улс орнууд эдгээрийг хэрэгжүүлэх ёстой.
- Иргэний нийгмийн байгууллагуудаар дамжуулах
Транспэрэнси интернэшнл байгууллагын сүүлийн судалгаагаар хариуцлагын арга хэмжээнүүд байгаа нөхцөлд ил тод байдал нь үр ашигтай хэрэгсэл болдог байна. Бид төрийн үйлчилгээ хүргэж буй байдал, төрийн зардлыг хянах иргэний нийгмийн байгууллага, олон нийтийн хэвлэл, мэдээллийн хэрэгслүүдийн хүчин чармайлтыг дэмжих ёстой юм.
Иргэний нийгмийн байгууллагуудад Засгийн газрын хариуцлагатай байдлыг хангах, иргэдтэй хамтран ажиллах загвар, хэрэгслүүд байдаг. Тухайлбал, Өмнөд Африкийн бүх нутгаар албан бус 200 гаруй суурингуудад Олон улсын төсвийн хамтын ажиллагааны нөхөрлөл, тэдний гишүүд цар тахлын үеийн төрийн чухал үйлчилгээний талаарх мэдээллийг гар утсаар явуулж буй асуулгын тусламжтай авч байна.
3. Технологийг ашиглах
Технологи нь авлигыг бууруулах боломжтой юм. Цахим худалдан авалт, төсвөөс гадна мөнгөн гүйлгээг технологийн тусламжтай хянаснаар өнөөгийн хямралын үед хөрөнгийг хамгийн илүүтэйгээр шаардлагатай эмзэг бүлгийнхэнд аюулгүй болон үр ашигтайгаар хүргэх явдал юм.
Энэтхэг Улсад биометрик хэмжээссээр таних төлбөрийн систем нь авлигыг бууруулсан ба төрийн нийгмийн хөтөлбөрүүдийг сайжруулсан байна.
4. Төрийн зохих байгууллагуудыг оролцуулах
Төрийн аудитийн байгууллага нь төрийн санхүүгийн хариуцлагыг хангах байгууллага ба хуулиар эрх нь олгогдсон. Гэвч эдгээр нь хараат бус байдал, чиг үүрэг, нөөцийн хувьд хязгаарлагдмал байдаг. Бид эдгээр байгууллагуудыг бэхжүүлэх боломжийг эрэлхийлж байх ёстой юм.
5. Олон улсын байгууллагууд
Олон улсын валютын сан, Дэлхийн банк болон бусад олон улсын байгууллагууд туслах боломжтой.
Дэлхийн Банкны Дэлхийн засаглал хариуцсан захирал Эд Олово-Окере “цар тахалд үзүүлж буй хариу үйлдэл авлигын эрсдэлийг нэмэгдүүлж байна” хэмээн тэмдэглэсэн байна. Иймд Дэлхийн банк эдгээр эрсдэлээс зайлсхийхийн тулд улс орнуудад зориулсан “Ковид-19 эсрэг арга хэмжээнүүдэд ил тод байплыг хангах” зөвлөмж боловсруулсан.
Баримтыг хадгалах нь хангалттгүй гэдгийг бид мэднэ. Иргэний нийгмийн байгууллагууд, хяналтын байгууллагуудад эдгээр баримтууд нээлттэй байх ёстой. Энэ нь шаардлагатай байгаа хариуцлагатай байдлыг бий болгоно.
“Энэ хямралын цаг үед шаардлагатай байгаа бол зарцуул, харин ухаалгаар зарцуулж бүх баримтаа хадгал” хэмээн Олон улсын валютын сангийн гүйцэтгэх захирал Кристалина Георгиева хэлсэн.
Бид бүгд засгийн газруудад өөрийн боломжийг үр ашигтай, шударгааар төрийн хөрөнгийн зарцуулах, олон нийтийн итгэлийг олж авах, хадгалахад туслах боломжтой юм.
Үзэл бодол
Л.Оюун-Эрдэнэ: “Эгийн голын УЦС” төслийг богино хугацаанд эхлүүлэхийн төлөө Засгийн газар ажиллана
Монгол Улсын Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ Булган аймгийн Хутаг-Өндөр сумын Хантай багийн нутаг Эг, Сэлэнгийн бэлчирт байрлах “Эгийн голын усан цахилгаан станц” төслийн талбайд ажиллалаа.
Тус төсөл нь Засгийн газрын хэрэгжүүлэх 14 мега төслийн тавдугаарт эрэмбэлэгдсэн импортын эрчим хүчийг багасгах, Төвийн бүсийн өсөн нэмэгдэж буй эрчим хүчний хэрэглээг хангах чухал ач холбогдолтой төсөл юм.
Эрчим хүчний яам болон Монгол-Оросын хамтарсан экспертийн ажлын хэсгээс төслийн явц, цаашид анхаарах асуудлын талаар танилцууллаа. Уг төсөл Байгал нуурын биологийн олон янз байдал, дэлхий цэвэр усны нөөцөд сөрөг нөлөө үзүүлж магадгүй гэсэн шалтгаанаар олон жил гацсан.
“Дэлхийн өвийн хороо, ОУБХХ-ноос “Эгийн голын УЦС төслийг дангаар хэрэгжүүлэх нь Сэлэнгэ мөрөн, Байгал нуурын экосистемд мэдэгдэхүйц нөлөөлөл үзүүлэхгүй” болохыг тэмдэглэжээ. Гэхдээ төслийн байгаль орчин, нийгмийн нөлөөллийн үнэлгээг ЮНЕСКО-ийн аргачлал болон олон улсын стандартын дагуу боловсруулах чиглэл өгсөн байна.
Энэ хүрээнд 2025-2026 онд Эгийн голын УЦС-ын Сэлэнгэ мөрний сав газрын экосистемд үзүүлэх өөрчлөлтийг тодорхойлох судалгаа, байгаль орчин, нийгмийн нөлөөллийн үнэлгээ, УЦС-ын туслах боомт болон үндсэн ТЭЗҮ-ийн нэмэлт судалгаа хийж, төслийн бүтээн байгуулалтыг эхлүүлэх бэлтгэл ажлыг хангана. Монгол-Оросын Экспертийн ажлын хэсэг 2026 оны эхний хагаст багтаан эцсийн дүгнэлт гаргахаар тохиролцжээ. Салбарын сайд нар төслийг хэрэгжүүлэхэд анхаарч байгаа бөгөөд судалгааны ажлуудад шаардлагатай санхүүжилтийг тухай бүр шийдвэрлэн ажиллахаа илэрхийлсэн юм.
Төслийн нөлөөллийн бүс дэх иргэд буюу Хантай, Баянгол багийн иргэд энэхүү төслийг ажил хэрэг болохыг 35 жил хүлээсэн, бүрэн дүүрэн дэмжиж байгаа, уг төслийг урагшлуулахын тулд төлөө ажиллаж Ерөнхий сайдад талархал илэрхийлээд, Засгийн газрын бодлого, шийдвэрийг дэмжихээ хэлж байлаа.
Мөн иргэд энэ уулзалтын үеэр өөрсдийн санаачилсан орон нутгийн хөгжлийг дэмжих, байгалийн аялал жуулчлалыг хөгжүүлэх “Хантай” цогцолборын төслөө Ерөнхий сайд танилцууллаа.
Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ Хойд бүсийн анхдугаар зөвлөгөөнд оролцогчид санал нэгтэйгээр Эгийн голын УЦС төслийг бүс нутагтаа хэрэгтэй, нэн яаралтай хэрэгжүүлэх ажлын нэгдүгээрт эрэмбэлснийг дурдаад улс орны эдийн засагт ач холбогдолтой мега төслийг нэгдсэн ойлголтоор дэмжиж байгаа нутгийн иргэдэд талархал илэрхийлэв. Эгийн голын УЦС-ын төслийг богино хугацаанд эхлүүлэхийн төлөө Засгийн газар бүхий л хүчээ дайчлан ажиллана гэлээ.
Үзэл бодол
Я.Чулуунхүү: Эзэнгүй нохой, муурыг барьж, иргэдийн аюулгүй орчинд амьдрах орчныг бүрдүүлж байна
Нийслэлийн иргэдийн эрүүл, аюулгүй орчинд амьдрах нөхцөлийг бүрдүүлэх зорилгоор эзэнгүй нохой, муур, мал амьтныг барьж, асрамжлах газарт байрлуулах ажлыг дөрөвдүгээр сарын 24-28-ны өдрүүдэд зохион байгуулж байна. Энэ талаар УБЗАА-ны Захиргаа, санхүүгийн удирдлагын газрын дарга Н.Отгонбаяраас тодрууллаа.
Тэрбээр “2025 онд НЗДТГ болон Улаанбаатар хотын Захирагчийн ажлын албанд эзэнгүй нохой, мууртай холбоотой гомдол олноороо ирсэн. Тиймээс нийслэлийн Засаг даргын захирамжаар эзэнгүй нохой, муурыг эзэнжүүлэх, түр асрах байранд хүргэх, анхан шатны вакцин хийх, туулга өгөх, үржлийг хязгаарлах үйлчилгээ үзүүлж байна. Нохой, муур барих ажилд нийслэлийн зургаан дүүргийн онцгой, цагдаагийн албан хаагчид болон УБЗАА, нийслэлээс холбогдох албаныхан 1000 гаруй хүн ажиллаж байна. Энэ удаагийн байршил СХД-ийн 20 дугаар хорооноос эхэлж, Туулын бургаснаас хойш самнах ажиллагаа явуулж байна” гэлээ.
Сонгинохайрхан дүүргийн 20 дугаар хорооны Засаг дарга Я.Чулуунхүү “Нийслэлийн Засаг даргын захирамжаар нохой, муур барих, эзэнжүүлэх арга хэмжээ 20 дугаар хороонд хоёр дахь өдрөө үргэлжилж байна. Манай хороо гэр хороолол, байшин хороолол, үйлдвэрлэлийн бүс ихтэй. Үйлдвэрлэлийн бүсэд эзэнгүй нохой, муур олон байдаг. Бага насны хүүхдүүдийг хичээл сургуульдаа явахад айлгадаг. Тиймээс нохой, муур барих ажил иргэдийн аюулгүй орчинд амьдрах нөхцөлийг бүрдүүлэх чухал ач холбогдолтой” гэв.
Үзэл бодол
Ц.Төрхүү: Үсний сэв, хоолны тос, арьс ширний үйлдвэрийн хаягдлаас үүдэлтэй лагийн хэмжээ хэрээс хэтэрсэн
НИТХ-ын дарга А.Баяр, НИТХ-ын МАН-ын бүлгийн дарга Д.Ихбаяр, АН-ын бүлгийн дарга Т.Батцогт, Төлөөлөгч Б.Золзаяа, Э.Хулан, Э.Одонтуяа нар УСУГ-т ажиллалаа. Өдгөө 66 жилийн, 1900 гаруй ажилчинтай тус байгууллагын жаргал, зовлон нийслэлчүүдэд шууд хамаатай.
Ундны ус хангамж, ариутгах татуургын үйлчилгээ, Улаанбаатар хотын цэвэр, бохир усны шугам сүлжээний засвар үйлчилгээ, усны ухаалаг хэрэглээ, цэвэрлэх байгууламжийн хэвийн, найдвартай ажиллагаа, Улаанбаатар хотын ус хангамжийн сүлжээг хянах, удирдах зэрэг асуудлыг хариуцан шийдвэрлэдэг УСУГ-ын үйл ажиллагаа, тулгамдсан асуудал, ирээдүйн зорилтыг онцлон Ц.Төрхүү дарга мэдээлэл өгч, танилцууллаа.
Тэрбээр, “Үсний сэв, хоолны тос, арьс ширний үйлдвэрийн хаягдал, ахуйн болон аюултай хог хаягдлаас болж лагийн хэмжээ хэрээс хэтэрсэн. Энэ бол аюул. Манай тулгамдсан асуудал. Яагаад бэрхшээл вэ гэхээр, Улаанбаатарын хэмжээнд долоон цэвэрлэх байгууламж үйл ажиллагаа явуулж байна. Бид ганц Төв цэвэрлэх байгууламжийг л чухалчлаад яриад байдаг. Гэтэл эдгээр долоон байгууламж бүрэн хүчин чадлаараа ажиллаад хоногтоо хамгийн ихдээ 200-аад мянган метр куб ус хүлээн авах чадалтай. Гэтэл өнөөдөр энэ ачаалал 3-4 дахин нэмэгдчихсэн. Тэр хэрээр лагийн хэмжээ ихсэж байна. Хоёрдугаарт, усны үнэ тариф, татаасын асуудлыг ярихгүй бол шинэ цэвэрлэх байгууламж ашиглалтад орлоо ч бид зардлаа даахгүй. Тиймээс ус хангамж, ариутгах татуургын үйлчилгээ, бусад асуудалд анхаарахгүйгээр нийслэлчүүдийн ус хангамж найдвартай боллоо гэж санаа амрах нөхцөл үүсэхгүй” гэв.
НИТХ-ын дарга А.Баяр “Цэнхэр алт болох ус шавхагддаг баялаг. Бодлогын хувьд шийвэрлэх, хамтран ажиллах, зайлшгүй олон нийтэд тулгамдсан асуудлаа танилцуулж ойлгуулах шаардлага байна. Тиймээс энэ ажлыг НИТХ-ын нийт Төлөөлөгчдөд танилцуулахаас гадна “Эх оронч сурагч” хөтөлбөрийн хүрээнд ЕБС-ийн сурагчдад усны үнэ цэн, ухаалаг хэрэглээг таниулах ажлыг хамтарч эхлүүлье” гэлээ.
-
Урлаг спорт2023/09/04
Нэг сургуулийн автобус 10 мянга орчим сурагчид үйлчилж байна
-
Урлаг спорт2023/11/10
“Ханжоу-2022” Азийн пара наадмаас медаль хүртсэн тамирчин, дасгалжуу...
-
Цаг үе2025/02/21
Улаанбаатарт өдөртөө 14 хэм хүйтэн
-
Улстөр нийгэм2024/08/28
Монгол Улсын 2024 оны төсвийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслий...