Цаг үе
Далайн гахай дэндүү чалчаа

Дэлхийн ан амьтдын тухай сонирхолтой баримтуудаас та бүхэнд хүргэж байна.
1. ШИМПАНЗЕ ОЙ ТОГТООЛТ САЙТАЙ
Маш олон хэлний үгийг түүнд зааж өгөхөд амархан сурахаас гадна бусдадаа зааж өгч байжээ. Тэд бас хүний хэлийг ерөнхийд нь ойлгодог бөгөөд зарим ойролцоо утгатай өгүүлбэрүүдийн өгүүлбэр зүйн дэс дарааллыг маш сайн тааруулж байсан гэнэ. Бусад амьтдыг бодвол хамгийн сайн ой тогтоолттой амьтан юм. Тэд ямар нэгэн асуудлыг маш сайн дүгнэлт хийж шийдвэрлэдэг юм. Энэ бүгдээс дүгнэхэд Шимпанзе дэлхийн хамгийн ухаантай амьтдын жагсаалтад яахын аргагүй багтах юм.
2. ДАЛАЙН ГАХАЙ ДЭНДҮҮ ЧАЛЧАА
Далайн гахай маш чалчаа амьтан бөгөөд олон янзын авиа гарган хүнтэй ярилцдаг. Түүний талаар сонирхолтой нэгэн зүйл хэлэхэд тэднийг унтахад тал тархи нь унтдаг бөгөөд тархиных нь нөгөө хэсэг нь сэрүүн байдаг гэнэ. Тэд маш хурц хараа, соргог чихтэй учир усны мандал дээр үсрэн гарах үедээ хүний хэлснийг сонсож чаддаг. Мөн тэдний шүд нь гаднаас ирж байгаа чимээг түгээдэг гэнэ. Тэд маш сайн анчид байдаг. Тэд бас оньсого таах, хамтарч ажиллах, гүн гүнзгий бодох, хэлсэн зааврыг дагах чадвартай бөгөөд тэр ч байтугай ямар нэгэн даалгаврыг дахин дахин хийлгэхэд маш амархан сурдаг гэнэ шүү.
3. ЗААН УХААНТАЙГААРАА АЛДАРТАЙ
Азийн ёс заншилд заанууд мэргэн ухааны бэлэг тэмдэг байдаг бөгөөд тэд ой тогтоолт, ухаантай гэдгээрээ алдартай. Үнэндээ тэдэнд маш гайхалтай ой ухаан байдаг гэнэ. Тэд юуг ч мартдаггүй. Хэрвээ зааныг хэн нэгэн гэмтээвэл маш удаан хугацааны туршид түүний ой ухаанд энэ нь байх болно. Мөн заан тэдэнд сайхан хандсан бүх хүнийг мартдаггүй. Тэд газар нутгаа сольсон ч хүнсээ, уух зүйлсээ маш хурдан олох чадвартай. Тэдэнд маш гайхалтай нууцлаг бусад төрлийн амьтдад байдаггүй нэгэн оюун ухаан байдаг. Хэрвээ нэг заан нь гэмтчихвэл бусад нь түүнд тусалдаг. Тэд амьдарч байгаа орчиндоо уйлж инээж тоглож ажиллах чадвартай. Хэлээд байвал зааны тухай маш олон зүйл байгаа ч дэлхийн хамгийн ухаантай амьтдын нэг гэж батлахад эдгээр зүйлс хангалттай байх гэж бодож байна.
4. RHESUS САРМАГЧИН БИОЛОГИЙН ХАЙГУУЛД ГАРАМГАЙ
Хүний нэгэн хэсэг гэгддэг Rhesus-ийн сармагчин нь дэлхий дээр хамгийн их тархсан ухаалаг амьтан гэдгээрээ алдартай. Тэд анагаах ухааны болон биологийн хайгуулыг маш чадварлаг хийдэг. Тэд маш гайхалтай ой тогтоолттой бөгөөд юмыг маш хурдан сурч, ямар нэгэн шийдвэрийг маш хурдан гаргадаг.
5. АФРИКИЙН СААРАЛ ТОТЬ 6 ХҮРТЭЛ ТООЛДОГ
Aфрикийн саарал тоть нь хүний хэлсэн үг яриа тэр ч байтугай дуулсан дууг хүртэл даган дуурайдаг. Тэд зүгээр ч нэг хүний дууг дуурайдаггүй, гэр бүл доторх чимээ болон бусад чимээг дуурайдаг. Тотийн зүгээр л нэг төрөл 20 өөр объектыг ялгах чадвартай бөгөөд 6 хүртэл тоолж чаддаг.
6. ХАРХ ГҮЙЛГЭЭ УХААНТАЙ
Харх нь ашиглаж болохоор мэргэн ухаан, ой тогтоолт, гүйлгээ ухаанаараа маш алдартай. Тэдний сэтгэл зүй нь хүнтэй маш адилхан мэт санагддаг. Тэд сонсох, үнэрлэх мэдрэхүйтэй. Мөн тэд будлиантай толгой эргүүлсэн зүйлийн учрыг олохдоо маш гарамгай.
7. CROWS, RAVENS ХЭЦҮҮ ДААЛГАВРЫГ ХЯЛБАР ГҮЙЦЭТГЭДЭГ
Энэхүү том хар шувуу нь маш гайхалтай оюун ухаантай бөгөөд өөрийн чадвараар дүрснүүдийн ялгааг гаргах, хэцүү даалгаврыг хялбархан хийх, тоолох зэрэг маш олон янзын чадвартай юм. Тэд мөн тоть шиг өөр өөр чимээг ялгаж сонсох чадвартай.
8. ШОРГООЛЖ АЛИВААГ СУДЛАН СУРДАГ
Магадгүй танд энэ хачин санагдаж байгаа байх. Гэхдээ шоргоолж дэлхийн хамгийн ухаантай амьтдын нэг гэдгээ баталж чадсан юм. Хэсэг шоргоолж газрын гадарга дээр жижигхэн зам шиг мөр гаргахад бусад нь тэр замыг дагаж явдаг. Ихэнх амьтанд аливаа зүйлийг даган дуурайж сурдаг бол харин шоргоолж нь сүүн тэжээлтэн бөгөөд олон талын зүйлсийг өөрсдөө судлан сурдаг гэнэ шүү. Ихэнх шоргоолж өдөр бүр өөрийн үүрнээсээ 700 тохой хол зайд явж хүнсээ олдог бөгөөд буцаад үүр лүүгээ төвөггүй ирж чаддаг гэнэ. Тэд үнэхээр ухаантай биш гэж үү?
9. ХАЛИМ ӨНДӨР МЭДРЭМЖТЭЙ
Судлаачид аварга халимд нөхөн төлждөг тархи байдгийг олж мэдсэн. Халим нь маш өндөр мэдрэмж сэтгэлийн хөдлөлтэй бөгөөд энэ нь гэр бүлийн нэг гишүүн нь үхсэн үед маш хүчтэйгээр илрэн гардаг. Мөн тэд хэрэгтэй зүйлсээ ашиглан хэцүү байдлаас амархан гарч чаддаг гэнэ. Халимууд ан хийж байх үедээ маш сайн хамтардаг бөгөөд нарийн төлөвлөгөө гаргаж өгөөшөө барьдаг гэнэ.
10. НОХОЙ ОЙРОЛЦООГООР 150 ҮГ ОЙЛГОДОГ
Ноход бодох сурах асуудлыг шийдэх маш өндөр чадвартай. Тэд ямар нэгэн тоглоом, тушаалыг маш амархан ойлгож сурдаг. Тэд ойролцоогоор 150 үг ойлгодог. Маш олон төрлийн нохойн үүлдэр байдаг бөгөөд Герман shepherd, Labrador анч нохой, Poodle, Border collies, Doberman Pinschers гэх зэрэг маш олон ой тогтоолт сайтай нохойн үүлдэр байдаг. Нохойнууд 4 юм уу 5 хүртэл тоолж чаддаг бөгөөд тэд зарим тооцоолох алдааг маш сайн олж чаддаг гэнэ. Жишээ нь 1+1=3 эсвэл 1+1=1.
Цаг үе
Дулаан хангамжийн 11 Г, Д гол шугамыг ф1000 мм-ийн голчтой болгон өргөтгөх ажил үргэлжилж байна
2025-2026 оны өвөлжилтийн бэлтгэл хангах ажлын хүрээнд инженерийн хангамжийн 13 байгууллагын нийт 750 төсөл, арга хэмжээг хэрэгжиж байна. Үүнийг нэг нь Улаанбаатар хотын дулаан хангамжийн 11 Г, Д ф800 мм-ийн гол шугамыг ф1000 мм-ийн голчтой болгон өргөтгөх ажил юм.
Уг ажлыг он дамжин хэрэгжүүлэхээр төлөвлөсөн бөгөөд энэ жил 25 дугаар эмийн сангаас төмөр замын BSB цахилгаан барааны дэлгүүр хүртэл дулааны шугамыг өргөтгөж байна.
Уг ажлыг “Энерго сервис монтаж” ХХК гүйцэтгэж байгаа бөгөөд ажлын явц 70 гаруй хувьтай үргэлжилж байна.Энэ хүрээнд 25 дугаар эмийн сан орчимд Улаанбаатар хотын Ерөнхий менежер Г.Батзориг болон холбогдох албаныхан ажиллалаа.
Энэ үеэр Улаанбаатар хотын Ерөнхий менежер Г.Батзориг ирэх сарын 15-наас өмнө хариуцсан ажлаа дуусгах, хөдөлмөрийн аюулгүй байдал болон иргэдийг аюулгүй зорчих нөхцөлийг бүрдүүлж ажиллахыг үүрэг болгов.
Улаанбаатар хотын гол магистраль 11 Г, Д шугамыг 1984 онд ашиглалтад оруулж байсан бөгөөд дулаан хангамжийн 30 хувийг дангаар бүрдүүлдэг. Тус шугамыг 2024 оноос эхлэн хэсэгчлэн өргөтгөж байгаа юм. Тодруулбал, 2024 онд Саппорогийн уулзвараас 25 дугаар эмийн сан хүртэлх 1.6 км хос шугамыг ф1000 мм-ийн голчтой болгон шинэчилсэн. Ингэхдээ хонгилын систем буюу туннельтэй болгож буй. Ингэснээр дараа нь засвар үйлчилгээ хийхдээ авто зам сэтлэхгүйгээр дотор нь орж засах боломжтой юм.
11 Г, Д магистралийг өргөтгөн шинэчилснээр дамжуулах сүлжээний гол магистраль шугамын нэвтрүүлэх чадвар 800 тн/ц-аар нэмэгдэж, хотын төв, Цирк, Бага тойруу, Төв номын сан, Багшийн дээд, 13-р хороолол орчмын хэрэглэгчдийн дулаан хангамж сайжрах ач холбогдолтой юм. Мөн дулаан дамжуулах сүлжээний алдагдал 5-15 хувиар буурна.
Цаг үе
Дугаар нь тэгш тоогоор төгссөн тээврийн хэрэгсэл өнөөдөр замын хөдөлгөөнд оролцохгүй..
Тээврийн хэрэгслүүд өнөөдрөөс буюу 2025 оны наймдугаар сарын 27-ны өдрөөс эхлэн 20 хоногийн хугацаанд замын хөдөлгөөнд улсын дугаарын тэгш, сондгойгоор оролцоно. Харин есдүгээр сарын 1-нд тус хязгаарлалт үйлчлэхгүй.
Тээврийн хэрэгсэл эзэмшигч таны автомашины улсын дугаар:
Сондгой тоогоор төгссөн бол: 8-р сарын 27, 29, 31-нд, 9-р сарын 3, 5, 7, 9, 11, 13, 15-нд хөдөлгөөнд оролцоно.
Тэгш тоогоор төгссөн бол: 8-р сарын 28, 30-нд, 9-р сарын 2, 4, 6, 8, 10, 12, 14, 16-нд хөдөлгөөнд оролцоно.
Тэгш, сондгой зохицуулалтад хамрагдахгүй тээврийн хэрэгсэл:
Цаг үе
Улаанбаатарт өдөртөө 20 хэм дулаан
Малчид, иргэд, хадланчдын анхааралд: 27-нд төвийн аймгуудын нутаг, зүүн болон говийн аймгуудын нутгийн зарим газраар дуу цахилгаантай аадар бороо орох тул болзошгүй мөндөр, аянга цахилгаан, үерийн аюулаас сэрэмжтэй байхыг анхааруулж байна.
2025 оны наймдугаар сарын 27-ны 08 цагаас 20 цаг хүртэл: Ихэнх нутгаар үүлшинэ. Баруун болон төвийн аймгуудын нутгийн зарим газар, говийн аймгуудын нутгийн баруун, зүүн аймгуудын нутгийн хойд хэсгээр бороо, дуу цахилгаантай аадар бороо орно. Бусад нутгаар бороо орохгүй. Салхи нутгийн баруун хагаст баруун өмнөөс хойш эргэж, бусад нутгаар баруун өмнөөс секундэд 5-10 метр, нутгийн зарим газраар борооны өмнө түр зуур ширүүснэ. Алтай, Хангай, Хөвсгөл, Хэнтийн уулархаг нутаг, Завхан голын эх, Хүрэнбэлчир орчим, Идэр, Тэрэлж голын хөндийгөөр 13-18 хэм, Их нууруудын хотгор болон говийн бүс нутгийн зүүн өмнөд, Дорнод-Дарьгангын тал нутгаар 24-29 хэм, бусад нутгаар 17-22 хэм дулаан байна.
УЛААНБААТАР ХОТ ОРЧМООР: Үүлэрхэг. Дуу цахилгаантай бага зэргийн бороо орно. Салхи хойноос секундэд 5-10 метр, борооны өмнө түр зуур ширүүснэ. Өдөртөө 18-20 хэм дулаан байна.
БАГАНУУР ОРЧМООР: Үүлэрхэг. Дуу цахилгаантай аадар бороо орно. Салхи хойноос секундэд 5-10 метр, борооны өмнө түр зуур ширүүснэ. Өдөртөө 17-19 хэм дулаан байна.
ТЭРЭЛЖ ОРЧМООР: Үүлэрхэг. Дуу цахилгаантай бага зэргийн бороо орно. Салхи хойноос секундэд 5-10 метр, борооны өмнө түр зуур ширүүснэ. Өдөртөө 15-17 хэм дулаан байна.
2025 оны наймдугаар сарын 28-наас
2025 оны есдүгээр сарын 01-нийг хүртэлх
цаг агаарын урьдчилсан төлөв
Наймдугаар сарын 28-нд баруун болон төвийн аймгуудын нутгийн зарим газар, говийн аймгуудын нутгийн хойд хэсэг, зүүн аймгуудын ихэнх нутгаар, 29-нд нутгийн төв хэсгээр, 30-нд төв болон говийн айгуудын нутгийн зүүн хэсэг, зүүн аймгуудын ихэнх нутгаар бороо, дуу цахилгаантай аадар бороо, мөндөр орно. Салхи 30-нд говь, талын нутгаар, 31-нд Алтайн салбар уулс болон Арц Богдын өвөр хоолойгоор секундэд 15-17 метр, бусад хугацаанд секундэд 5-10 метр, борооны өмнө түр зуур ширүүснэ. Алтай, Хангай, Хөвсгөл, Хэнтийн уулархаг нутаг, Хүрэнбэлчир орчим, Тэрэлж голын хөндийгөөр шөнөдөө 3 хэмийн хүйтнээс 2 хэмийн дулаан, өдөртөө 13-18 хэм, говийн бүс нутгийн өмнөд хэсгээр шөнөдөө 13-18 хэм, өдөртөө 24-29 хэм, бусад нутгаар шөнөдөө 5-10 хэм, өдөртөө 18-23 хэм дулаан байна. 30-нд нутгийн баруун хэсгээр, 31-нд ихэнх нутгаар дулаарна.