Улстөр нийгэм
Ерөнхийлөгчийн дэргэдэх Хэлний бодлогын үндэсний зөвлөл, МҮОНРТ-тэй Хамтын ажиллагааны санамж бичиг байгууллаа
Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн 2017 оны 25 дугаар зарлиг, мөн 2018 оны 46 дугаар зарлиг, 2015 онд батлагдсан “Монгол хэлний тухай хууль”, Засгийн газрын 2019 оны 69 дүгээр тогтоол, 2020 оны 96 дугаар тогтоолыг хэрэгжүүлэн ажиллах зорилгоор 2020 оны 9 дүгээр сарын 1ний өдөр Монголын үндэсний олон нийтийн радио, телевиз болон Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн дэргэдэх Хэлний бодлогын үндэсний зөвлөл Хамтын ажиллагааны санамж бичиг байгууллаа.
Дээрх Хамтын ажиллагааны санамж бичигт Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн дэргэдэх Хэлний бодлогын үндэсний зөвлөл дарга С.Дулам, Монголын үндэсний олон нийтийн радио, телевизийн Дэд захирал Г.Гэрэл нар гарын үсэг зурсан бөгөөд хоёр талаас Монголын үндэсний олон нийтийн телевизийн Ерөнхий продюсер Д.Ганчимэг, Хэлний бодлогын үндэсний зөвлөлийн Ажлын албаны дарга Н.Нарангэрэл тэргүүтэй төлөөлөл байлцав. Уг санамж бичгийн хүрээнд хоёр тал хамтран Монгол хэлний аялгуу, угсаатны бүлгийн хэв шинжийг харуулсан танин мэдэхүйн нэвтрүүлэх бүтээх, бичгийн чулуун дурсгалыг танин мэдүүлэх, сурталчлах, хадгалан хамгаалахад анхаарч ажиллах, аман зохиолын асар их баялаг, өв сангаас хүүхэд залуучуудад зориулсан нэвтрүүлэг, контент бэлтгэн хүргэх, монгол бичгийн хэрэглээг дотоод, гадаадад сурталчлан таниулах, монгол бичгийн бийрийн уран бичлэгийн үндэсний хэмжээний цэнгээнт шоу нэвтрүүлэг бүтээх зэрэг олон ажил хийх юм.
Монголын үндэсний олон нийтийн радио, телевизийн Дэд захирал Г.Гэрэл: “МҮОНРТ, Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн дэргэдэх Хэлний бодлогын үндэсний зөвлөл Хамтын ажиллагааны санамж бичгийн хүрээнд олон ажил төлөвлөсөн. Аливаа улс үндэстний иргэд эх хэлээ хадгалж, хамгаалах, зөв ярьж, бичиж хэвших, үүнд уриалахад хэвлэл мэдээллийн үүрэг оролцоо хамгийн чухал. Хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэл өдөр тутамд мэдээ, мэдээлэл дамжуулахдаа үзэгч, уншигч, сонсогчиддоо эх хэлээрээ зөв зүйтэй ярьж, бичсэн байх ёстой. МҮОНРТ урьд өмнө нь ч үндэсний өв уламжлал, эх хэл соёлоо сурталчлах таниулах, хадгалах хамгаалах зорилготой олон нэвтрүүлэг, контент бүтээж үзэгч, сонсогчиддоо хүргэж байсан. Тэгвэл өнөөдөр байгуулсан санамж бичигт хүүхэд залуусыг уриалан дуудаж, соён гэгээрүүлсэн шинэ уран бүтээл, контент, телевизийн шоу нэвтрүүлэг бүтээж, сүлжээний нэвтрүүлгийн цагт, хөтөлбөрт суулгаж өгөх ажлыг тусгасан.
Ерөнхийлөгчийн дэргэдэх Хэлний бодлогын үндэсний зөвлөл байгуулагдсан цагаас манай олон нийтийн радио, телевиз үйл ажиллагаагаа уялдуулж ирсэн. Түүнчлэн Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Х.Баттулга 2017 оны наймдугаар сарын 25-ны өдрийн зарлигаараа жил бүрийн есдүгээр сарын 1-нийг “Эх хэлний өдөр” болгон зарласнаас хойш энэ чиглэлийн үйл ажиллагаа тогтмолжуулж, эх хэл соёлоо дээдлэх, хайрлан хамгаалах уриалгыг илүү олон хүнд хүргэхээр анхаарч ажиллаж байгаа.
Хамтын ажиллагааны санамж бичигт тусгасан эх хэл соёлоо хадгалан хамгаалах, сурталчлах таниулах шинэ уран бүтээл, контент, телевизийн шоу нэвтрүүлэг удахгүй үзэгч, сонсогч, уншигчдад хүрэх болно” гэсэн юм.
Улстөр нийгэм
Австралийн Холбооны Улсын Амбан захирагч төрийн айлчлал хийнэ
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ухнаагийн Хүрэлсүхийн урилгаар Австралийн Холбооны Улсын Амбан захирагч Саманта Мостин 2025 оны 09 дүгээр сарын 04-09-ний өдрүүдэд Монгол Улсад төрийн айлчлал хийнэ.
Австралийн Холбооны Улсын Амбан захирагчийн түвшинд 31 жилийн дараа болох энэ айлчлал Монгол Улсын Энэтхэг, Номхон далайн бүс нутаг дахь чухал түнш, гуравдагч хөрш Австралитай хөгжүүлж буй харилцаа, хамтын ажиллагааг өргөжүүлэн бэхжүүлэхэд чухал ач холбогдолтой.
Айлчлалын хүрээнд Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх, Амбан захирагч Саманта Мостин нар албан уулзалт хийж, харилцааг шат ахиулан “Иж бүрэн түншлэл”-ийн түвшинд хүргэх тохиролцоог баталгаажуулах хүрээнд улс төр, худалдаа, хөрөнгө оруулалт, боловсрол, хөдөө аж ахуй зэрэг боломжит бүх салбарт өргөжүүлэх, иргэд хоорондын хэлхээ холбоог бэхжүүлэх, олон улс, бүс нутгийн тавцан дахь хамтын ажиллагааг гүнзгийрүүлэх зэрэг асуудлаар санал солилцоно.
Амбан захирагч Саманта Мостин айлчлалынхаа үеэр манай улсад хэрэгжиж байгаа Австралийн төсөл, хөтөлбөрүүдтэй танилцаж, бизнес эрхлэгчдийн төлөөлөлтэй уулзахаар төлөвлөж байна.
Монгол Улс, Австралийн Холбооны Улс 1972 оны 09 дүгээр сарын 15-ны өдөр дипломат харилцаа тогтоосон. Эдүгээ Австралид 22 мянга гаруй монгол иргэн оршин сууж байна.
Улстөр нийгэм
ХХААХҮ-ийн сайд Ж.Энхбаяр гурил үйлдвэрлэгчдийг хүлээн авч уулзав
ХХААХҮ-ийн сайд Ж.Энхбаяр, Бодлого төлөвлөлтийн газрын дарга Ц.Болорчулуун, Газар тариалангийн бодлогын хэрэгжилтийг зохицуулах газрын дарга Д.Есөн-Эрдэнэ, Хөдөө аж ахуйн корпораци ТӨХХК-ийн Гүйцэтгэх захирал Б.Цогтсаран нар гурил үйлдвэрлэгч Улаанбаатар гурил ХХК, Алтан тариа ХХК, Өег гурил ХХК, Од групп ХХК, Өгөөж гурил ХХК, Хөвсгөл алтан дуулга ХХК, Милл хаус ХХК-ийн төлөөллийг хүлээн авч уулзаж, санал солилцлоо.
Монгол Улс 2025 оны хавар нийт 577.5 мянган га-д тариалалт хийжээ. Үүнээс үр тариа 312.8 мянган га байна. 272.8 мянган га-д улаанбуудай, 12.9 мянган га-д төмс, 15.9 мянган га-д хүнсний ногоон, 87.2 мянган га-д малын тэжээл, 148.5 мянган га-д тосны ургамал тариалсан. Улаанбуудайн тариалалт 2024 оноос 41.5 мянган га-гаар буурсан бол тосны ургамлын тариалалт 19.8 мянган га-гаар өссөн дүн гарчээ. Хур тунадас бага, хэт халалт үргэлжилсэний улмаас 41.4 мянган га талбайгаас ургац алдаж, 3.9 мянган га талбайн ургац ногоон тэжээлд шилжихээр тооцоо гарсан байна. 2025 оны намрын ургац хураалтаар 255.5 мянган тонн улаанбуудай, 88.3 мянган тонн төмс, 164.1 мянган тонн хүнсний ногоо хурааж авах урьдчилсан баланс гарсан талаар Газар тариалангийн бодлогын хэрэгжилтийг зохицуулах газрын дарга Д.Есөн-Эрдэнэ 2025 оны намрын ургацын балансыг танилцууллаа.
Намрын ургац хураалтаас 255.8 мянган тонн улаанбуудай хураан авах бол ирэх хаврын тариалалтад 38.6 мянган тонн, үрийн нөөцөд 12.5 мянган тонн, тэжээлд 24.8 мянган тонн, спиртийн үйлдвэрлэлд 11 мянган тонн, гурил үйлдвэрлэлд 168.9 мянган тонн улаанбуудай шаардлагатай юм. Тиймээс 100 мянга тонн импортын улаанбуудай дутахаар байгааг онцоллоо.
ХХААХҮ-ийн сайд Ж.Энхбаяр гурил үйлдвэрлэгч нарт хандан “Хэдийгээр байгалийн давагдашгүй хүчин зүйлтэй тариаланч нар нүүр тулж байгаа ч өөрсдийн хэмжээнд бүх арга хэмжээг авч, нэр төртэйгээр хүнд үеийг даван туулж байгаа. Тиймээс дотоодын улаанбуудайгаар гурилын хэрэгцээг хангах, тогтвортой байдалд анхаарах ёстой. Гаалийн албан татвараас чөлөөлөх тухай хуулийг хүчингүй болгосон тул дагаж гарсан тогтоолын хүрээнд алслагдсан баруун бүс нутгийн иргэдэд гурилын үнэ өндөр байхааргүй зохицуулалтыг хамтдаа хийх шаардлагатай байна” гэсэн юм.
Мөн энэ жилийн ургацад ган-гийн асуудлаас гадна хэт халалтыг дагасан хортон шавж элбэг байгаа нь нөлөөлж байгаа тул Ургамал хамгааллын газраас шинэ төрлийн бордоо, туршилтуудыг амжилттай хийж байгааг тэмдэглэлээ.
Хөдөө аж ахуйн корпораци ТӨХХК-ийн БҮАХэлтсийн мэргэжилтэн Н.Баттөмөр ОХУ-ын улаанбуудайн зах зээлийн нөхцөл байдлын талаар мэдээлэл өгсөн юм.
Дэлхийн улаанбуудайн 25 хувийг хангадаг ОХУ-д нүүрлэсэн гангийн улмаас Краснадорын хязгаарын 9 бүс, Ростов мужийн 4 бүс, Омск мужийн 5 бүс хүчтэй гангийн улмаас 25-35 хувийн ургац алдаж, 3 их наяд орчим төгрөгийн хохирол учрахаар байгаа аж. ОХУ-ын газар тариалангийн экспортын хэмжээ жил тутам буурч, ган гачгийн улмаас га-гаас 50-60 центр ургац авдаг газруудаас 25-29 центр авахаар байна. Улмаар дундаж ургацын хэмжээ багасч, газар тариалан эрхлэгч аж ахуйн нэгжүүд үйл ажиллагаагаа зогсоож байгаа тул улаанбуудайн дэлхийн зах зээлийн үнэ өсөх хандлагатай байгаа талаар мэдээлэл өгөв.
Өег гурил ХХК-ийн захирал А.Батсуурь ОХУ-ын Красноярс хотоос 2024 оны гуравдугаар зэргийн улаанбуудай нэг тонныг нь 1 сая 250 мянган төгрөгөөр импортолж байгаа. Чанар сайнгүй, гологдол их байна. Тиймээс ялгаж сортолж авч байна гэв. Дотоодын шинэ ургацын улаанбуудайн дээжийг шинжилж үзэхэд гантай холбоотойгоор буудайн үр жижгэрсэн байгааг онцоллоо.
Улаанбаатар гурил компанийн төлөөлөл есдүгээр сарын тавны өдрөөс дотоодын улаанбуудайн эхний ургацыг авах тул үйлдвэр дээр буусны дараа чанарыг тодорхойлно гэсэн юм.
ХХААХҮЯ-ны Бодлого төлөвлөлтийн газрын дарга Ц.Болорчулуун “Баруун бүсийн гурилын үнийг тогтвортой байлгах заалт тогтоолд орсон. Үүнийг гурил үйлдвэрлэгч нар анхаарах ёстой” гэсэн бол гурил үйлдвэрлэгчдийн зүгээс дотоодын гурилын хэрэгцээгээ хангах боломжтой гэдгийг онцоллоо гэж ХХААХҮЯ-наас мэдээллээ.
Улстөр нийгэм
Мөрөн-Улиастай чиглэлийн авто замын төслийг төр, хувийн хэвшлийн түншлэлээр хэрэгжүүлнэ
Засгийн газрын ээлжит хуралдаан 2025 оны наймдугаар сарын 27-нд болж, Төр, хувийн хэвшлийн түншлэлийн барих, ашиглах, шилжүүлэх гэрээний төрлөөр хэрэгжих "Мөрөн-Улиастай чиглэлийн 261.89 км авто замын төсөл"-ийг баталж, сонгон шалгаруулалтыг холбогдох хууль, журамд заасны дагуу зохион байгуулж, үр дүнг таницуулахыг Монгол Улсын Тэргүүн Шадар сайд бөгөөд Эдийн засаг, хөгжлийн сайд Н.Учрал, Зам, тээврийн сайд Б.Дэлгэрсайхан нарт даалгалаа.
Төслийг хувийн хэвшлээс санаачилжээ. Бүтээн байгуулалт хоёр хэсэгтэй, замын эхний хэсэг Мөрөн-Булган чиглэлийн улсын чанартай авто замаас Омпуугийн давааны өвөр хүртэлх 190.2 км авто замыг гэрээ байгуулсны дараах эхний хоёр жилд, авто замын хоёрдугаар хэсэг Омпуугийн даваа орчмоос Согоотын даваа Тосонцэнгэл сумын баруун талын А603 дугаартай авто замтай огтлолцох дөрвөн замын уулзвар хүртэлх 71.69 км хэсгийг гэрээ байгуулсны дараах гурав дахь жилд барьж дуусгахаар төлөвлөжээ.
Эхний хэсгийн бүтээн байгуулалт дууссаны дараа буюу гурав дахь жилээс 23 жилийн турш тус авто замын менежмент, засвар арчлалт зэрэг үйл ажиллагааг хувийн хэвшил хариуцна, орлогын эх үүсвэр нь нүүрсний ачаа тээврийн хэрэгслээс замын хураамж авахаар тооцоолсон байна.
