Цаг үе
Төрийн бус өмчийн сургууль, цэцэрлэгүүдэд тусгай зөвшөөрөл олголоо
Нийслэлийн нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа эрхлэх төрийн бус өмчийн таван сургууль, 10 цэцэрлэгт сургалт эрхлэх тусгай зөвшөөрлийг 2023 оны аравдугаар сарын 17-ны өдөр олголоо.
Тусгай зөвшөөрлийн гэрчилгээг НЗДТГ-ын Нийгмийн бодлогын хэлтсийн дарга Б.Мөнгөншагай, Нийслэлийн Боловсролын газрын дарга Б.Амартүвшин нар гардуулсан юм.
Өмнөх жилүүдэд төрийн бус өмчийн сургууль, цэцэрлэгт сургалт эрхлэх тусгай зөвшөөрөл олгох Ажлын хэсгийг жилд нэг удаа хуралдуулдаг байсан. Харин энэ оноос эхлэн тус Ажлын хэсгийг жилд хоёр удаа, шаардлагатай тохиолдолд тухай бүрд хуралдуулах шийдвэр гарсан юм. Мөн Ажлын хэсгийн хурлыг цахимаар шууд дамжуулж, нээлттэй, ил тод хуралдах нөхцөлийг хангажээ. Ингэснээр сургалт эрхлэх тусгай зөвшөөрөл авч чадаагүй иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагууд ямар шалтгаанаар зөвшөөрөл аваагүй, Ажлын хэсгийн гишүүд ямар санал, шүүмж хэлж байгааг мэдэх боломж бүрдсэн.
Ерөнхий боловсролын сургууль, цэцэрлэгийн 50 гаруй хувь нь, их, дээд сургуулийн 90 гаруй хувь нь Улаанбаатар хотод үйл ажиллагаа явуулдаг. Тодруулбал, сургуулийн өмнөх боловсролын 667 байгууллага үйл ажиллагаа явуулдгаас төрийн өмчийн 307, төрийн бус өмчийн 360 цэцэрлэг байна. Харин ерөнхий боловсролын 307 байгууллага үйл ажиллагаа эрхэлж байгаагаас төрийн өмчийн 162, төрийн бус өмчийн 145 сургууль бий.
Нийслэлийн Боловсролын газрын дарга Б.Амартүвшин:
-Энэ жилээс төрийн бус өмчийн цэцэрлэг 370, сургууль 150 болж нэмэгдлээ. Боловсролын чанар бол сургалтын хөтөлбөр, боловсон хүчин, орчин гэх суурь үзүүлэлт дээр тулгуурлан, бодлого зохицуулалтаа хэрэгжүүлдэг. Мөн боловсролын агуулга, зорилго, үнэлэмжийг алсын хараатай харах хэрэгтэй. Жишээлбэл, өнгөрсөн жил хоёр настай цэцэрлэгт орсон хүүхэд 2026 онд цэцэрлэгээ төгсөж, 2038 онд ерөнхий боловсролын сургуулиа төгсөн, их, дээд сургуулиа 2042 онд дүүргэж, ажлын байранд гарахад дунджаар 2090 он хүртэл ажиллана. Тиймээс хүүхдүүдэд насан туршдаа суралцах чадвар чадамжийг өгөх зорилгоор боловсролын агуулга, арга зүй, зохион байгуулалтаа өргөнөөр харж, үзэл баримтлал, зорилго, алсын хараандаа суулгах хэрэгтэй хэмээв.
Цэцэрлэгийн сургалт эрхлэх тусгай зөвшөөрөл авсан “Креатив Бамбүү” цэцэрлэгийн үүсгэн байгуулагч А.Уянга:
-Би Харвардын их сургуульд боловсролын магистраар суралцаж, энэ жил эх орондоо ирсэн. Эзэмшсэн мэргэжлээрээ буюу боловсролын бодлогод дүн шинжилгээ хийж, эх орныхоо боловсролын салбарт хувь нэмэр оруулахыг зорьж байна. Үүний тулд заавал бодлогын түвшинд ажиллах албагүй. Харин ч хамгийн бага нэгжээс эхлэх ёстой гэж бодсон. Хүний тархины 80-90 хувь нь 0-5 насанд хөгждөг гэх батлагдсан судалгаа бий. Иймээс сургуулийн өмнөх боловсролд түлхүү анхаарснаар хүсэж буй ирээдүйн нийгмээ бий болгох боломжтой гэж үзсэн. Тиймээс “Креатив Бамбүү” цэцэрлэгээ нээсэн. Хан-Уул дүүргийн Боловсролын хэлтэс цаг тухай бүрд хариулт өгч, хамтран ажилласан тул цэцэрлэг байгуулах, тусгай зөвшөөрлийн баримт бичиг бүрдүүлэх үйл явцад бэрхшээл гараагүй гэв.
Боловсролын салбарт төр, төрийн бус өмчийн байгууллагын түншлэл амжилттай хэрэгжиж буй. Тухайлбал, өмнөх онуудад эцэг эхчүүд олон хоногоор дугаарлан, жилд 90 мянга орчим хүүхэд цэцэрлэгт хамрагддаг байсан бөгөөд 30 мянга орчим хүүхэд цэцэрлэгт хамрагдаж чадалгүй үлддэг байсан юм. Харин төр, хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагааны хүрээнд хувийн цэцэрлэгүүдэд хувьсах зарлал олгон, хүсэлт гаргасан цэцэрлэгийн насны хүүхдүүдийн 99 хувийг буюу жилд 130 мянга гаруй хүүхдийг цэцэрлэгт хамруулах боломж бүрдсэн. Нийслэлийн зүгээс хувийн хэвшлийн аж ахуйн нэгжүүдээ дэмжин ажиллах бөгөөд стандартаа мөрдөн, эрүүл ахуйн шаардлага хангах хэрэгтэйг онцолж байв.
Цаг үе
Дэлхий дахинаа гадаад оюутнуудын урсгал Их Британи, Ази болон Дундад Ази руу чиглэжээ
АНУ нэгэн цагт гадаад оюутнуудын хамгийн их хүсдэг, мөрөөдлийн улс байсан бол өдгөө энэ байр сууриа алдаж эхэлжээ. Учир нь АНУ-ын Засгийн газраас баримталж буй цагаачлалын хатуу бодлого, визийн нөхцөл, шаардлагыг чангатгаж буй нь АНУ-ын нэр хүндтэй сургуулиудад элсэн суралцах хүсэлтэй оюутнуудын тоо буурахад нөлөө үзүүлж байна.
Үүний улмаас АНУ-ын нэр хүндтэй их, дээд сургуулиудад суралцах хүсэлтэй оюутнуудын тоо эрс буурч, тэдний дийлэнх нь Их Британи, Ази тивийн орнууд болон Дубай, Сингапур зэрэг шинэ чиглэлүүдийг сонгох болжээ.
Эх сурвалжийн мэдээлснээр АНУ-д суралцах хүсэлтэй оюутнуудын тоо 30-40 хувиар буурсны улмаас тус улс 7 тэрбум долларын эдийн засгийн алдагдал хүлээх эрсдэлтэй байна. Харин Их Британид эсрэгээрээ олон улсын бакалаврын түвшний элсэлт 2.2 хувиар өссөн үзүүлэлттэй байна.
Цар тахлын дараах нөхцөл байдал ч оюутнуудын сонголтод өөрчлөлт оруулжээ. Соёлын хувьд ижил төстэй, дасан зохицоход хялбар орнуудад суралцах хандлага эрчимжиж, Малайз, Хонгконг, Сингапурт суралцах сонирхол ихэссэн байна. Тухайлбал, Хонгконгийн Шинжлэх ухаан, технологийн их сургуулийн бакалаврын элсэлт 40 хувиар нэмэгдсэн байна.
Мөн өмнө нь боловсролын чиглэлээр тэр бүр анхаарал татдаггүй байсан Арабын Нэгдсэн Эмират улсын гадаад оюутнуудын тоо 2024-2025 онд 33 хувиар өсжээ. Дубайд байрлах олон улсын сургуулиудын салбар кампусууд өргөжин хөгжиж, бүс нутгийн боловсролын шинэ төв болон төлөвшиж байна.
Үүнтэй адил Illinois Tech, Arizona зэрэг АНУ-ын их сургуулиуд Казахстан улсад салбараа нээж, Төв Азийг олон улсын боловсролын шинэ зангилаа болгох алхмууд хийгдэж байна.
Эх сурвалж: ГИХГ
Цаг үе
Цахилгаан дугуй, скүүтэрийн зогсоол хийж байна
Нийслэлийн ИТХ-ын дарга бөгөөд Нийслэлийн гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохицуулах салбар зөвлөлийн дарга А.Баяр өнгөрсөн зургаадугаар сарын 18-нд явган зорчигчийн зам дээр замбараагүй байршуулсан мопед, скүүтэрийг цэгцлэх асуудлаар “Eco bike”, “Таbо” компанийн төлөөлөл болон Тээврийн цагдаагийн алба, Замын хөдөлгөөний удирдлагын төв, Нийслэлийн Замын хөгжлийн газрын удирдлагатай уулзсан.
Энэ үеэрээ гудамж талбайд эмх замбараагүй байршуулсан цахилгаан дугуй, скүүтэрийг тодорхой таних тэмдэг бүхий зогсоолтой болгохыг Нийслэлийн Замын хөгжлийн газрын дарга Б.Одбаярт үүрэг болгосон.
Тэгвэл өчигдрөөс Бага тойруу дотор 105 байршилд 2460 ширхэг цахилгаан дугуй, мопед, скүүтэрийн тэмдэг тэмдэглэгээ бүхий зогсоолыг хийж эхэллээ.
Өнөөдрийн байдлаар Мөнгөн завъяагийн уулзвараас СУИС-ын уулзвар хүртэл 250 скүүтэр, мопед байршуулах боломжтой зогсоолыг тэмдэглэж байна.
Зориулалтын тэмдэг тэмдэглэгээ бүхий зогсоолд скүүтэр, мопедоо байршуулаагүй, явган иргэдийн зорчих хэсэгт саадтай, эмх замбараагүй байршуулсан түрээсийн үйлчилгээ эрхлэгч компанийн цахилгаан дугуй, скүүтэр, мопедыг наймдугаар сарын 21-ний өдрөөс эхлэн журамлаж ачих бөгөөд мотоцикл, суррон, мопед, скүүтэр тус бүрийг 30.000 төгрөгөөр торгох хүртэл арга хэмжээ авах гэнэ.
Түрээсийн үйлчилгээ эрхлэгчид өөрсдийн техникээ арчлах, зориулалтын зогсоолд байршуулах, иргэдэд төвөг, чирэгдэл болохгүй байх зэрэг үүргийг хүлээх юм.
Тээврийн цагдаагийн албанаас өгч буй мэдээллээр мопед, скүүтэрийг өдөрт дунджаар 18000 орчим хүн түрээсээр ашигладаг бөгөөд гудамж талбай, авто болон явган хүний зам, гарц, гүүр зэрэгт орхих, замбараагүй байршуулсаар байгаа нь хотын өнгө үзэмж, иргэдийн явганаар зорчих хөдөлгөөнд саад учруулж байна гэх гомдлын шалтгаан болсоор байна.
Эх сурвалж: НИТХ-ХМОНХА
Цаг үе
Нийслэлээс ус бохирдуулдаггүй, урьдчилан цэвэрлэх байгууламжтай үйлдвэр, ААН-үүдийг дэмжинэ
Улаанбаатар хотын ариутгах татуургын сүлжээнд нийлүүлэх хаягдал усны ахуйн бохирдол 40 хувь, эх үүсвэр тогтоогдсон үйлдвэрийн бохирдол 19 хувь, эх үүсвэр үл тогтоогдсон бохирдол 36 хувь, хөрсний нэвчилт, бороо үерийн усны бохирдол таван хувийг эзэлдэг.
Ялангуяа мах, махан бүтээгдэхүүний үйлдвэр, машин угаалгын газрууд бохирдол үүсгэхэд ихээхэн нөлөөлж байна.
Тиймээс бохирдуулагч үйлдвэрүүдийг бүртгэлжүүлэх, урьдчилан цэвэрлэх байгууламжтай болгох, стандартын шаардлага мөрдүүлэх ажлуудыг зохион байгуулахыг хотын дарга Х.Нямбаатар үүрэг болголоо.
Улаанбаатар хотын Төв цэвэрлэх байгууламжийн хүлээн авах сараалжийн байгууламжид хоногт дунджаар 1500-2000 кг хатуу хог хаягдал хүлээн авдаг. Үүнд нойтон хуурай салфетка, усанд уусдаггүй 00-ын цаас, үйлдвэрийн хог хаягдал, үс, ноос, хялгас, малын гаралтай дотор гэдэс, сэвс, цустай ус, өөх тос болон механик, органик бохирдлын агууламж өндөртэй бохир ус хамгийн ихээр бохирдлыг үүсгэдэг байна.
Улаанбаатар хотод 470 боловсруулах чиглэлийн үйлдвэр, 131 эмнэлэг, 170 ресторан, цайны газрыг цэвэр усаар хангаж, хэрэглээнээс гарсан хаягдал бохир усыг хүлээн авч, татан зайлуулж байна. Гэсэн хэдий ч урьдчилан цэвэрлэх байгууламжтай дөнгөж 34 үйлдвэр, аж ахуйн нэгж байдаг аж. Урьдчилан цэвэрлэх байгууламжтай үйлдвэр, ААН-үүдийг дэмжиж ажиллахаа хотын дарга Х.Нямбаатар хэллээ.
