Бидэнтэй нэгдэх

Үзэл бодол

П.Оюунцэцэг: Тусламж үйлчилгээний ачааллыг зохицуулах шаардлага байгаа

Огноо:

,

Сүүлийн өдрүүдэд эмнэлэгт хандсан иргэд 13А маягттай холбоотой бухимдлаа нийгмийн сүлжээгээр илэрхийлж, тусламж үйлчилгээ авахад хүндрэлтэй боллоо гэсэн шүүмжлэл их гарч байгаа тул энэ асуудлаар ЭМЯ-ны Бодлого төлөвлөлтийн  газрын дарга П.Оюунцэцэгтэй ярилцлаа.

-13А маягттай холбоотой асуудлаар иргэд төдийгүй эмч нар ч янз бүрийн байр суурь илэрхийлж байна. 13А маягт авч эмнэлэгт хандах нь цоо шинэ зүйл биш биз дээ?

-Эмнэлэг хооронд өвчтөн шилжүүлэх тогтолцооны баримтыг бид 13А маягт гэж нэрлээд байгаа юм. Энэ нь шинэ юм биш. Манай улс өрхийн эрүүл мэндийн тогтолцоонд шилжсэнээс хойш буюу 2000 оноос энэ журам үйлчилж байна.

Иргэн анхан шатны тусламж үйлчилгээ үзүүлж байгаа эрүүл мэндийн байгууллага өрхийн ЭМТ-өөс яаралтай тусламж үйлчилгээг авч, тэнд үзүүлэх боломжгүй бусад үйлчилгээг дараагийн шатлалын эмнэлгүүдээс авахаар зохицуулагдсан. Энэ журмын дагуу өрхөөс дүүргийн нэгдсэн эмнэлэг, гуравдахь шатлалын буюу төрөлжсөн мэргэшлийн эмнэлгүүд рүү өвчтөн илгээхдээ 13А маягтыг ашигладаг.

Олон улсад эрүүл мэндийн анхан шатны тусламж үйлчилгээг бэхжүүлэх бодлого буюу хүнийг өвдөхөөс нь өмнө урьдчилан сэргийлж, өвчнийг эрт илрүүлж, оношилж, эдгээе гэх болсон. Гэтэл манайд хүмүүс эмнэлгийн тусламж үйлчилгээ авахдаа эмнэлэгт хэвтэхийг илүүд үздэг, ийм сонирхол давамгайлдаг. Манай эрүүл мэндийн салбарт ч өнгөрсөн зуун жилийн турш өвдсөн хойно нь тусламж үзүүлэх хандлага өндөр байсныг өөрчлөх эрүүл амьдрах, эрт илрүүлэх тал дээр анхан шатны тусламж үйлчилгээг бэхжүүлэх шаардлага гарч байгаа. Үүнд нийцүүлэх, хоёрдахь, гуравдахь шатлалын эмнэлэгт үүсээд байгаа тусламж үйлчилгээний ачааллыг анхан шат руу  хуваарилах зорилгоор 13А маягтыг шаардаж байгаа юм.  

-Энэ маягтгүйгээр тусламж үйлчилгээ үзүүлдэг байж болохгүй юу. Цахимжуулсны давуу тал гэж байна уу?

-Төрөлжсөн мэргэшлийн эмнэлгүүд рүү 13А маягтгүй шууд хандахад нарийн мэргэжлийн тусламж үйлчилгээ шаардлагатай иргэд хүлээгдэх, чирэгдэх асуудал гарч байгаа. Гуравдугаар шатлалын эмнэлэгт ирэх шаардлагагүй иргэд ихэнх цагийг нь аваад, эмч нар ч нарийн мэргэжлийн тусламж үйлчилгээ гэхээсээ анхан шатанд үзээд оношлоод эмчлэх боломжтой хүмүүстэй ажиллах асуудал гарч байгаа учраас 13А маягт буюу эмнэлэгт өвчтөн шилжүүлэх тогтолцоог ашиглаж байна.

Өмнө нь энэ маягтыг цаасан хэлбэрээр авдаг байсныг цахимжуулснаар өрхийн эмнэлэг иргэндээ үзүүлэх тусламж үйлчилгээг өгч чадаж байна уу, өвчтөнөө зөв оношилж төрөлжсөн мэргэшлийн эмнэлэг болон хоёрдахь шатлал руу илгээж байна уу гэдэг нь цахим хяналтад орж байгаа юм.

Иргэд гуравдугаар шатлалын эмнэлэг дээр очоод 13А хэрэгтэй гэхээр өрхийн эмнэлэг рүүгээ яриад цахимаар 13А маягт явуул гэж нэхдэг. Гэтэл өрхийн ЭМТ анхан шатны тусламж үйлчилгээ үзүүлэх биш 13А маягтыг дамжуулах төдий байгууллага байж болохгүй биз дээ.  

-Иргэд өрхийн эмнэлэгт үзүүлж, оношлуулах боломж байгаа юу.  Хоёр, гуравдугаар шатлалын эмнэлэгт хандахаас өөр арга алга хэмээн бухимдаж байна шүү дээ?

-Өрхийн эрүүл мэндийн тогтолцоог бэхжүүлэх чадавхижуулахад анхаарч байгаа. Өрхийн ЭМТ-үүдийг иргэдэд тусламж үйлчилгээ үзүүлэхэд шаардлагатай тоног төхөөрөмж, шинжилгээ, түргэвчилсэн оношлуураар хангадаг. Тиймээс цусны ерөнхий шинжилгээ, шээсний шинжилгээ, зарим төрлийн түргэвчилсэн оношлуураар илрүүлэх боломжтой өвчлөлийг өрхийн ЭМТ-дөө хийлгэх боломжтой. Өрхөд хийх боломжгүйг нь хоёрдугаар шатлалын эмнэлэгт хийнэ. Харин компьютер томограф, MRI, биохими, эрдсийн ч гэдэг юм уу илүү нарийн шинжилгээг гуравдахь шатлалын эмнэлэгт хийж байгаа.

-Өрхийн эмнэлэг анхан шатны тусламж үйлчилгээгээ үзүүлж чадаж байгаа юу, эсвэл иргэдийг хоёр, гуравдугаар шатлал руу илгээх л үүрэг гүйцэтгэж байна уу гэдгийг хянах боломжтой юу?

-Бид өвчтөн шилжүүлэх тогтолцоон дээр анализ хийж үзсэн. Иргэдэд үзүүлж байгаа тусламж үйлчилгээний 40 гаруй хувь нь төрөлжсөн нарийн мэргэжлийн эмнэлэгт, 20 хүрэхгүй хувь нь анхан шатанд, үлдэх хувь нь аймаг, дүүргийн нэгдсэн эмнэлэгт хамаарч байна.

Эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээний гурвалжин гэж байдаг. Бусад улс орнуудад энэ гурвалжингийн суурь, хамгийн өргөн хэсэг нь анхан шатны тусламж үйлчилгээнд хамаардаг байхад манайд эсрэгээрээ гуравдугаар шатлалын тусламж үйлчилгээ илүү зонхилж доошоо харсан гурвалжин хэлбэртэй харагддаг.

Ганцхан жишээ авъя. Өрхийн эмнэлэг жирэмсэн эмэгтэйг хяналтдаа авах, шаардлагатай тусламж үйлчилгээг үзүүлэх үүрэгтэй. Тухайн жирэмсэн эмэгтэй ямар нэг байдлаар хавсарсан өвчтэй, эрсдэлтэй байгаа тохиолдолд аймаг, дүүрэг дээрээ хянуулна. Бүр их эрсдэлтэй тохиолдолд төрөлжсөн мэргэжлийн эмнэлэг рүү илгээх ёстой юм. Иймээс өрхийн эмнэлэг илүү гэр бүл, иргэд рүү чиглэсэн үйл ажиллагаа явуулах шаардлагатай юм.

Манай салбар чанар, үр дүнд суурилсан гүйцэтгэлийн санхүүжилтийн тогтолцоондоо тодорхой шинэчлэлтүүдийг хийж байна. Өвчтөнд үйлчилгээ үзүүлсэн л бол санхүүжилтээ авдаг тогтолцооноос татгалзаж, өвчтөн тухайн байгууллагаас авах ёстой чанартай тусламж үйлчилгээгээ авч чадсан уу гэдэг дээр санхүүжилт олгож эхэлсэн. Санхүүжилтийн энэ механизм анхан шатны тусламж үйлчилгээнд бүрдээд эхлэхээр өрхийн эмнэлэг иргэнээ үзэлгүйгээр шууд шилжүүлээд байх боломжгүйгээс гадна гуравдахь шатлалын эмнэлэгт хэт их ачаалал үүсгэж нөгөө талдаа иргэд хүлээгдэж байна уу гэдгийг цахимд оруулснаар хянаж эхэлсэн. Одоо  мэдээллийн технологийн чадавхийг сайжруулах, программ хангамжийг нэмэгдүүлэх шаардлагатай байна.

-Өмнө нь иргэд өрх рүү залгаж цаг аваад, гуравдугаар шатлалын эмнэлэг дээр зургаа авахуулаад, нарийн мэргэжлийн эмчээр үзлэгээ хийлгэчихдэг байсан. Одоо заавал өрхийн эмнэлэг рүүгээ яв гэж байна хэмээн бухимдаж байна. Ямар оношилгоо, эмчилгээ дээр 13А шаардахаар нэмж тусгасан бэ?

-Өвчтөн шилжүүлэх журам дээр яаралтай тусламж, хавсарсан өвчтэй жирэмсэн эмэгтэйчүүд, нарийн мэргэжлийн тусламж үйлчилгээ үзүүлэх шаардлагатай тохиолдолд 13А маягт шаардахгүй.

Өрхийн эмнэлгээр дамжуулаад байгаа нь өрх дээрээ үзүүлээд, оношлуулаад, эмчилгээгээ аваад, өдрийн эмчилгээнд хамрагдаад явах боломжтой байхад гуравдахь шатлалын эмнэлэгт очиж үзлэг шинжилгээ хийлгэнэ гэх нь эргээд хэрэгцээ шаардлагатай өвчтөнүүдийг хүлээлгэж ачаалал үүсгэж байгаа учраас зохицуулж байна.

-Чих хамар хоолойн тасагт үзүүлэхэд нүдний эмчид хандаж, зураг авахуулах шаардлагатай болоход дахин 13А маягт авчрахыг шаардаж байна гэсэн байсан. Ийм зүйл байгаа юу?

-Энэ тохиолдолд мэдээлэл дутуугаас үүдсэн ташаа ойлголт байна.  Нэгэнт 13а шаардахгүй өвчин дээр дахиад нүдний эмчид үзүүлэхээр тухайн эмнэлгээс тусламж үйлчилгээ авч байгаа тохиолдолд 13А шаардахгүй. Үзлэг эхлээд тухайн эмч иргэнд үзүүлэх тусламж үйлчилгээгээ тодорхойлохын тулд өөр төрлийн үзлэгийг хийх хэрэгтэй байгаа учраас ямар нэг бичиг шаардахгүй.

Бидний зүгээс өвчтөн шилжүүлэх журмыг боловсронгуй болгох явцад анхаарах хэрэгцээ шаардлага гарч байна. ӨЭМТ дээр ямар өвчлөл хамрагдах ёстой, өвчний оношоор гаргаж өгөх зэрэг олон байдлаар сайжруулна гэж үзэж байна.

Дэлгэрэнгүй унших
АНХААРУУЛГА: УИХ-ын 2024 оны ээлжит сонгуулийн хуулийн холбогдох заалтын хүрээнд тус сайтын сэтгэгдэл хэсгийг түр хугацаанд хаасан болно.

Үзэл бодол

Л.Гантөмөр: МАН шүүмжлэл сонсож мэддэггүй юм байна

Огноо:

,

Ардчилсан нам Засгийн газрын гэрээг удаа дараа зөрчсөн гэх асуудлаар АН-ын дарга Л.Гантөмөрөөс сэтгүүлчид 2026 оны зургаадугаар сарын 17-ны өдөр тайлбар авлаа. Тэрбээр "МАН шүүмжлэл сонсож мэддэггүй юм байна. Ч.Лодойсамбуу гишүүн шүүмжилснийг гэрээ зөрчиж байна гэж дүгнэж байгаа юм. Найман жил Монгол Улсыг унтуулсан.

Хэн нэгэн шүүмжилэхээр их адгадаг болсон. Ийм адгуу хүмүүстэй хамтарна гэдэг хэцүү. Шүүмжлэхгүйгээр Монголын төр явахгүй. Төрийн чих онгорхой байх ёстой. Ард түмнээ сонсдог байх ёстой. Тэр ард түмний дуу хоолой нь УИХ-ын гишүүд. МАН Бага хурлаараа гурван шалтгаанаар Ардчилсан намтай хамтрахгүй гэж ярьсан тухай би сонссон.

 
Нэгдүгээрт: АН ажил төрөлтэй болоод бэхжээд байна. Тиймээс АН-ыг бэхжүүлэхгүй байх нь МАН-д хэрэгтэй гэж ярьсан.
 
Хоёрдугаарт: АН-ын гишүүд элдвээр шүүмжлээд байна. Хамтарч байгаа тохиолдолд шүүмжлэл байж болохгүй гэж яриад байгаа юм.
 
Гуравдугаарт: Хуульзүйн яам болоод хяналтын функц АН-д байна. Дарханы Засаг дарга Б.Азжаргалаас авхуулаад бүгд баахан тендерийн хулгай хийчихсэн.

Түиймээс МАН-ынэнд тэндэх хулгай, луйврыг Хяналт, үнэлгээний Үндэсний хороо илрүүлээд байх юм байна.

Тиймээс энэ гурван үндэслэлээр АН-аас салах нь зүйтэй гэж гишүүд нь ярьсан байна лээ. Өөрөөр хэлбэл, МАН хяналтгүй засаглахыг хүсээд байгаа хэрэг” хэмээв.
Дэлгэрэнгүй унших

Үзэл бодол

Э.Батшугар: Хариуцлагатай иргэнээ урамшуулдаг олон улсын сайн жишгийг Монголдоо нэвтрүүлж байна

Огноо:

,

Иргэн зээлдэгчийн хувиар өөрийн зээлийн түүхээ хянан удирдах, санхүүгийн сахилга хариуцлагатай байх нөхцөлийг бүрдүүлэх хуулийг Улсын Их Хурал 2025 оны хаврын ээлжит чуулганы хугацаанд баталлаа. Улсын Их Хурлын гишүүн Э.Батшугарын санаачлан боловсруулж, өргөн мэдүүлснээр батлагдсан Зээлийн мэдээллийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн талаар дараах тодруулгыг хийлээ.
-Улсын хэмжээнд өнөөдрийн байдлаар банк, санхүүгийн байгууллагатай зээлийн харилцаанд ороогүй насанд хүрсэн иргэн цөөн байгаа болов уу. Таны санаачлан, батлуулсан дээрх хуулийн өөрчлөлт иргэдийн энэ төрлийн харилцаанд ямар нөлөө үзүүлэх вэ?
-Хамгийн эхэнд Зээлийн мэдээллийн сангийн “хар жагсаалт”-д нэг бүртгэгдчихвэл зургаан жил данслагддаг байдлыг халж байгааг тодотгож хэлмээр байна. Хүний амьдрал баялаг, зээл, зарим төрлийн төлбөрийг барагдуулахын зуур цаг хугацаа алдах гэх мэт бэрхшээлээс үүдэн доголдох тохиолдол гардаг даа. Тэгээд аль болох шуурхай шийдээд, зохицуулаад төлсөн ч “хар жагсаалт”-ад бичигдчихаж байгаа юм. Тэр мэдээлэл зургаан жил хадгалагдаж, Та хариуцлагагүй зээлдэгч болчихдог, энэ мэдээлэл зургаан жил Таны санхүүгийн харилцаанд нөлөөлнө. Үүнийг би хувьдаа “санхүүгийн ял” гэж тодорхойлоод байгаа.


Зээлийн мэдээллийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хууль хэрэгжээд эхлэхээр дээрх шиг нөхцөл буюу нэг удаагийн доголдлоос нь үүдсэн зургаан жилийн санхүүгийн ял оноодог байдлыг халж, эсрэгээрээ онооны системд шилжих юм. Иргэн зээлийн харилцаандаа хариуцлагатай хандаад, тухай бүр нь төлбөрөө зохих ёсоор нь төлдөг бол оноо нь нэмэгдээд яваад байна. Оноо нь өндөр байхын хэрээр санхүүгийн үйлчилгээ үзүүлэгч байгууллага, банк барьцаа хөрөнгийн шаардлагыг бууруулах, зээлийн хүү бага байх гэх зэргээр иргэнд илүү таатай нөхцөл, үйлчилгээ өгнө. Оноо нь тухайн иргэний биет бус санхүүгийн хөрөнгө болно.  Жишээлбэл, зээл авахад хамгийн түрүүн барьцаа хөрөнгө шаарддаг. Тэгвэл энэ эрх зүйн өөрчлөлтөөр оноо нь барьцаа хөрөнгө болж болохоор нөхцөл бүрдэж байна. Аливаа банк, санхүүгийн байгууллага хариуцлагатай харилцагч буюу өндөр оноотой иргэнд үйлчилгээ үзүүлэхдээ нөхцөлөө хөнгөвчлөх, шуурхай үйлчлэх боломжтой болно. Нэгэнт хариуцлагатай төлбөрөө төлөөд явдаг харилцагч учраас аль болох асуудлыг шуурхай шийдээд явах сонирхол байна шүү дээ. 
Тэгэхээр иргэн оноогоо өндөр болгох эсэхээ бас тооцож болж байна. Хариуцлагатай иргэнээ нэг ёсондоо урамшуулж байгаа гэж харж болох юм.


Баримт сөхөөд харвал малчны зээл, ипотекийн зээл, тэтгэврийн зээл нь хамгийн эрсдэлгүй, чанартай зээлүүд байдаг. Зээлдэгчид нь маш хариуцлагатай гэсэн үг. Хариуцлага алдахад нь “ял оноож” байгаа юм чинь, хариуцлагатай байсных нь төлөө хөнгөвчилсөн нөхцөлтэй, бага хүүтэй зээлийг шуурхай олгох зэргээр урамшуулж болно биз дээ. Үүний нөлөөгөөр зээлийн хүү ч буурах боломжтой, онооны системд шилжсэнээр суурь нөхцөл бүрдэж байгаа гэж харж байна. Тухайлбал, төслийг боловсруулах үед 28 улсын жишээг судалсан, зээлийн хүү нь 2-4 нэгж хувиар буурсан байдаг юм билээ. Америк 1989 онд, Солонгос, Энэтхэг  2000 оны эхээр, Вьетнам саяхан онооны системд шилжсэн. Ийнхүү шилжснээс хойш 2-3 жилийн дараа зээлийн хүү буурсан байна билээ.
Энгийнээр ойлгоход банк, санхүүгийн байгууллага харилцагчаа хялбархан тодорхойлдог учраас хариуцлагатай, найдвартай харилцагчдаа хугацаа урт, хүү бага, барьцаа хөрөнгө шаардахгүйгээр зохих ёсны зээл олгох гэх зэрэг сайн бүтээгдэхүүн, үйлчилгээг шуурхай үзүүлдэг болно.
Латин Америкийн улс орнууд онооны системд шилжихээс өмнө ажлын 10 хоног буюу хагас сар зээл шийдвэрлэдэг байснаа онооны систем рүү шилжсэнээр ердөө  ажлын 8 цагт зээл шийддэг болсон байгаа юм. Цаашилбал, сайн харилцагчид бүтээгдэхүүн, үйчилгээгээ хүргэхийн тулд банк, санхүүгийн байгууллага дунд өрсөлдөөн бий болдог. Одоо бол банк, санхүүгийн байгууллага тус бүр харилцагчийн мэдээллээ хадгалж, тус бүрдээ сан бүрдүүлдэг, үүнийгээ хуваалцдаггүй. Та банкаа, санхүүгийн харилцагчаа солихоор бол нөгөө талдаа шинэ хэрэглэгч болно, хүлээж авч байгаа тал Таны санхүүгийн түүхийг мэдэхгүй учраас “эрсдэлтэй” гэж үздэг. Шинэ систем үйлчлээд эхлэхээр иргэний оноо бүх нөхцөлийг илэрхийлэх учраас ямар ч банк, санхүүгийн байгууллагад очсон зөвхөн өөрт тохирхох бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ авдаг болно. Банк, санхүүгийн байгууллагууд өрсөлдөөд эхлэхээр санхүүгийн бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ сайжрах нь ойлгомжтой. Хөгжсөн улс орнуудын боловсронгуй болсон, туршигдсан сайн туршлагыг Монголд нэвтрүүлж байгаа гэж ойлгож болно.


-Хууль хэзээнээс хэрэгжих эхлэх вэ?
-Улсын Их Хурал 5 дугаар сарын 16-ны өдөр Зээлийн мэдээллийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах хуулийг баталсан. Ердийн журмаар гэхээр “Төрийн мэдээлэл” сэтгүүлд хэвлэгдээд ажлын 10 хоногийн дараа хэрэгжиж эхлэхээр тооцож үзвэл энэ оны 6 дугаар сарын 26-ны өдрөөс хэрэгжих юм байна.
-Тэгвэл зээлийн "муу түүх" иргэний санхүүгийн харилцаанд сөрөг нөлөө үзүүлэхгүй гэсэн үг үү?
-Хүний зээлийн мэдээллийг таван жил хадгалдаг олон улсын жишгийг хуульд тусгасан. Иргэн, төрийн болон хувийн өмчит хуулийн этгээдийн хооронд зээл, төлбөртэй холбогдон үүсэх мөнгөн төлбөрийн мэдээллийг агуулдаг “Зээлийн мэдээллийн сан” зөвхөн зээлийн "муу түүх"-буюу сөрөг мэдээллийг хадгалдаг байсныг өөрчилж байгаа хэрэг. Тус санд зээлдэгчийн сайн, муу бүх мэдээллийг таван жил хадгална. Юу сайжрах вэ гэхээр өмнө нь хугацаа алдаад ч болохнээ зээлээ төлсөн байхад л “хар жагсаалт”-ад ороод, тэр нь санхүүгийн харилцаанд нь зургаан жил сөрөг нөлөө үзүүлдэг байсныг халж байгаа юм. Одоо бол иргэн, зээлдэгч үүргээ хугацаандаа гүйцэтгэхгүй бол оноо буурна, харин нөхөөд төлчихвөл оноо нь өснө. Зээлийн мэдээллийн сангийн мэдээлэл нь амьд, хөдөлгөөнтэй, бодит болно.
Дээрх хуультай хамт тухайн иргэн буюу зээлдэгчээс шалтгаалахгүйгээр орлогод нь доголдол үүсвэл уян хатан хандах агуулга бүхий Улсын Их Хурлын тогтоол батлагдсан. Үер усны аюул учирч болно, цар тахлыг бид даваад гарлаа, тухайн иргэн аргагүй болоод эмнэлэгт хэвтээд, бизнес нь явахгүй зогсож ч болно. Амьдрал баян юм чинь янз бүрийн нөхцөл үүсэж, учирч, тохиох болохоор аль болох уян хатан байж, санхүүгийн харилцаа үүсгэгч талууд зохицож байх нь зүйтэй гэж хууль санаачлагчийн хувиар үзсэн. Гэхдээ татвар төлөгчдийн мөнгөнөөс зээлдэг Хөгжлийн банк ч юм уу, Засгийн газрын тусгай сангаас авсан зээлийн харилцаанд энэ уян хатан нөхцөл үйлчлэхгүй байх ёстойг бас тогтоолд тусгасан. Татвар төлөгчдийн мөнгийг зээлж байгаа бол илүү хариуцлагатай, тооцоотой хандах ёстой гэсэн агуулгаар дээрх нөхцөлийг тодотгосон.
-Зээлийн харилцаанд иргэн янз бүрээр оролцдог. Шууд зээлэхээс гадна батлан даагчаар орсон байхад үндсэн зээлдэгч хариуцлага алдсан нь батлан даагчийн оноонд нөлөөлөх үү?
-Зээлийн батлан даалттай холбоотой харилцааг өөр хуулиар зохицуулна. Товчхондоо, Зээдийн мэдээллийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулиар хүн санхүүгийн орчинд үнэ цэнээ өөрөө тогтоодог болж байгаа хэрэг. Хариуцлагатай байвал оноо өндөр байна. Оноо нь тухайн хүний талаар олон зүйлийг илэрхийлэх учраас биет бус санхүүгийн хөрөнгө болчихно. Өндөр оноотой бол банк, санхүүгийн салбарт Таны үнэ цэн өсөж, илүү таатай үйлчилгээ, сайн бүтээгдэхүүнийг тохирсон өртгөөр авах нөхцөл нь бүрдэнэ. Тиймээс оноогоо өндөр байлгах эсэхээ иргэн, зээлдэгч өөрөө удирдана. Ийм учраас зээл, төлбөрөө цаг хугацаандаа төлөөд байхад эрмэлзэл тухайн хүнд төрдөг байх нь л дээ.
-Улсын Их Хурлын даргын дэвшүүлсэн “Гурван төгөлдөршил” бодлогын хүрээнд хуулиас давсан журмуудыг цэгцлэх зорилт тавьсан. Тэгвэл Таны санаачлан, батлуулсан хуулийн дагуу Монголбанк журам батлах үүрэг хүлээж байна?
-Одоогийн байдлаар зээлийн мэдээллийн үйлчилгээ үзүүлэх тусгай зөвшөөрөлтэй хоёр компани байна. Эдгээр компани олон улсын жишиг платформ буюу онооны зам оруулаад ирчихсэн. Суурь нь байна, эрх зүйн орчин бүрдлээ. Одоо дүрмээ тохирох ёстой. Иймд Монголбанк холбогдох журам гаргах үүрэг хүлээж байгаа. Гэхдээ бүх талыг оролцуулж, хэлэлцүүлэг хийсний үндсэн дээр талуудын эрх ашгийг хангасан, манай нөхцөлд хамгийн оновчтой зохицуулалт гаргах ёстой гэдэг байр суурьтай байна. Монголбанк ч энэ шаардлагыг хангах бүрэн чадамжтай гэж харж байна. Бид шинэ зүйл зохиогоогүй, бусад улс орон удаан хугацаанд туршиж, сайжруулж ирсэн сайн жишгийг л Монголдоо нэвтрүүлэх ажил шүү дээ. Иргэн санхүүгийн сахилга баттай болно, системийн хэмжээнд чанаргүй зээл буурна гээд үр дүнг нь бүгд хүртэх ач холбогдолтой.

 
Улсын Их Хурлын Хэвлэл мэдээллийн газар
Дэлгэрэнгүй унших

Үзэл бодол

Х.Ганхуяг: Татварын багц хуулийн шинэчлэл нь бизнес эрхлэгчдийг дэмжин, өрхийн орлогыг нэмэгдүүлж, хамгаалж, баталгаажуулахад чиглэж байна

Огноо:

,

Татварын багц хуулийн хэрэгжилттэй танилцаж санал, дүгнэлт гаргах, шаардлагатай бол холбогдох хуулийн төсөл боловсруулах үүрэг бүхий  ажлын хэсгийн ахлагч, УИХ-ын гишүүн Х.Ганхуягаас татварын багц хуулийн шинэчлэлийн талаар тодрууллаа.

-Татварын багц хуулийн шинэчлэлийн онцлогийг танилцуулахгүй юу?

-УИХ-ын даргын захирамжаар байгуулагдсан манай ажлын хэсэг УИХ-ын Төсвийн байнгын хороо, Сангийн яам, Татварын ерөнхий газартай хамтран татварын багц хуулийн шинэчлэлийн талаар олон удаагийн хэлэлцүүлэг зохион байгуулсан. Нийтдээ 180 гаруй удаагийн хэлэлцүүлэгт  200 гаруй мянган иргэн, аж ахуйн нэгжийн төлөөлөл оролцож татварын багц хуулийн шинэчлэлийг хэрхэн хийх талаарх саналаа ирүүлсэн. Татварын ерөнхий хууль, Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай хууль болон Хүн амын орлогын албан татварын тухай хууль, Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тухай хуулиудад өөрчлөлт оруулах талаар иргэд, аж ахуйн нэгжүүдийн саналыг ажлын хэсгийн санал, дүгнэлтийн хамт Сангийн яаманд хүргүүлсэн.

Татварын багц хуулийн шинэчлэлийн хүрээнд хувь хүний орлогын албан татварыг бууруулах, нийгмийн аль хэсэгт нь татварын хөнгөлөлтийг илүүтэй үзүүлэх талаар тодорхой тусгах, нэмэгдсэн өртгийн албан татварын хамрагдалтыг нэмэгдүүлэх талаар зохих өөрчлөлт оруулж, татварын уян хатан тогтолцоог бүрдүүлэхийг чухалчиллаа. Өнөөдрийн байдлаар  нэмэгдсэн өртгийн албан татварт нийгмийн салбарын 70 хувь нь хамрагдаж байна. Энэхүү албан татвараас чөлөөлөгддөг хөдөө аж ахуйн салбарыг нэмэгдсэн өртгийн албан татварт хамруулдаг болгох эрх зүйн тогтолцоог бий болгох, иргэдийн сарын 500 мянган төгрөг хүртэлх худалдан авалтад төлсөн НӨАТ-ыг 100 хувиар, 800 мянган төгрөг хүртэлх худалдан авалтад төлсөн НӨАТ-ыг 50 хувиар, үүнээс давсан хэсэгт 20 хувиар тус тус хөнгөлж буцаан олгох зэрэг заалтуудыг тусгалаа.

-Аж ахуйн нэгжүүдэд татварын ямар хөнгөлөлт үзүүлэхээр төсөлд тусч байна вэ?

-Аж ахуйн нэгжийн албан татварын тухай хуульд өөрчлөлт оруулж, жижиг, дунд бизнес эрхлэгчдийг дэмжихэд чиглүүлэв. Аж ахуйн нэгжүүдийг татвараа төлөөгүй бол дансыг нь бүхэлд нь хаачихдаг байдлыг өөрчлөх нь зүйтэй гэж үзсэн. Тухайн аж ахуйн нэгжид тодорхой хугацаа өгч татвараа нөхөн төлөх боломжийг бүрдүүлэх ёстой. Мөн  зарим нэг төрлийн татвар эргээд иргэд, аж ахуйн нэгжүүдийг өрөнд оруулдаг. Жишээ нь гаалиар дөнгөж бараа бүтээгдэхүүн нь орж ирэнгүүт олон төрлийн татвар ногдуулдаг хатуу тогтолцоо байсан. Тэгвэл тухайн бараа, бүтээгдэхүүнийг борлуулсны дараа буюу үр ашиг нь буй болсон цагт татвар ногдуулах нь зөв юм. Эдгээр татварын хөнгөлөлтийг буй болгосноор төсөвт ойролцоогоор 4-4.5 их наяд төгрөгийн дарамт учирна. Өөрөөр хэлбэл, улсын төсөвт орж ирдэг байсан 4-4.5 их наяд төгрөгийг эргээд хувийн хэвшил рүү шилжүүлж байна гэсэн үг. Татварын хөнгөлөлт, чөлөөлөлтөөр бизнес эрхлэгчдийг дэмжиж, ингэснээр  иргэдийн худалдан авах чадвар сайжирч, эдийн засгийн эргэлт нэмэгдэнэ.   Үндсэндээ бол  татварын багц хуулийн шинэчлэлийн зорилго нь   бизнес эрхлэгчдийг дэмжихээс гадна өрхийн орлогыг нэмэгдүүлэх, хамгаалах, баталгаажуулахад чиглэж байна гэсэн үг.

УИХ-ын Хэвлэл мэдээллийн газар

 

Дэлгэрэнгүй унших

Санал болгох