Цаг үе
Хэвийн /шахмал/ цайг түшиглэн нутгийн иргэдийн орлогыг өсөн нэмэгдүүлж байна

Сүүлийн жилүүдэд Чыби хот хэвийн цайны аж ахуйг түлхүү хөгжүүлэх болов. Ингэснээр тариачид цайг тарьж, боловсруулж, борлуулж, улмаар орлогоо нэмэгдүүлэх буюу цайгаар дамжуулан иргэдийг хангалуун амьдралд хөтлөх томоохон аж ахуйн нэг болгожээ.
Чыби хотын Шиньдянь суурингийн Пүшөүшань тосгоны Хэетангийн гэр бүлийн САА-н Фань Мүжэнь энгийн үед тариагаа тарин, тахиагаа тэжээдэг. Харин ид ажлын үе болоход тэрбээр ойролцоох цайны хүрээлэнд очиж цай түүх, боловсруулах ажилд гар бие оролцож зохих орлого олдог аж. Тэрбээр цай түүвэл нэг жин нь 25 юань, боловсруулбал нэг цаг нь 30 юань, ингэснээр өдөрт 300 юань олох бөгөөд жилд бараг 50-60 мянган юанийн орлого олдог байна. Тэдний гэр бүлийн САА-н бизнестээ нийт 500 мүү цайны хүрээлэнтэй, голдуу Чыби хотын хэвийн цайны аж ахуйн нэгжид түүхий эд нийлүүлэх ба жилд 25 мянга гаруй кг-ийг нийлүүлэхэд байхуу болон ногоон цайны түүхий эд тус бүр 500 гаруй кг хүрдэг.
Чыби хотын Шиньдянь суурингийн Пүшөүшань тосгоны Хэетангийн гэр бүлийн САА-н удирдлага Гэ Шюньян “Манай САА бол төвлөрүүлэн тарих ба үйлдвэрлэлийг уялдуулж ирсэн. Жилд бараг 30 тариачин өрхийг дайчилж оролцуулдаг ба хүн бүрийн орлого 30-40 мянган юаньд хүрсэн гэлээ. Шиньдянь суурин бол Чыбигийн хэвийн цайны түүхий эд үйлдвэрлэх голлох газрын нэг. Сүүлийн жилүүдэд Шиньдянь суурин “Компани+бааз+тариачин өрх” хөгжлийн загварыг хэрэгжүүлэх хүрээндээ эко органик цайны хүрээлэнг байгуулах ажлыг эрчимжүүлж, цайны аж ахуйгаар тосгоны иргэдийг хөрөнгөжүүлэхэд анхаарч иржээ. Чыби хотын Шиньдянь суурингийн дарга, намын хорооны дарга Шюй Юелүн “Нийт суурингийн хэмжээнд 16 мянган мүү цайны хүрээлэнгийн 2 талбайтай, 6 цайны аж ахуйн нэгжтэй, жилийн үйлдвэрлэлийн өртөг 80 сая юань. Одоогоор нийт сууринд цай түүх, боловсруулах, борлуулах ажилд оролцож байгаа хүний тоо 300 шахам, хүн бүрийн жилийн дундаж орлого 50 мянган юаньд хүрсэн” гэв.
Чыбигийн эртний суурин Янлөүдүн бол Хятадын хэвийн цайны нутаг ба түүхэндээ эндхийн хэвийн цай Европ Ази тивд борлогдож байв. Чыби хот нь эртний суурин Янлөүдүнг засан сэлбэж хамгаалах ажлыг эрчимжүүлж, Жүөэр группийг урилгаар авчирч, Янлөүдүнг дэлхийн цайны нэгдүгээр зэрэглэлийн эртний суурин болгожээ. Тухайн газрын захиргаа хөнгөлөлттэй бодлого явуулж, нутагтаа ирэх хүсэлтэй олон хүнийг буцаан ирүүлж бизнес эрхлүүлснээс эртний сууринд амьжиргаагаар бялхах болов. Хуан Кай гэх 1990 оноос хойш төрсөн залуу Жэжян мужид модон сийлбэр хийж байснаа эртний суурин Янлөүдүнгийн тэлэн хөгжиж байгаа байдлыг хараад нутагтаа буцаж ирж, эртний гудамжинд цайны дэлгүүр ажиллуулсан байна. Тэрбээр “Хүний хөл татруу цагаар гар урлалаа хийж, жуулчин олноор ирэхээр тэднийг хүлээн авч, орон нутгийн онцлогт бүтээгдэхүүн болох Чыбигийн хэвийн цайгаа борлуулдаг. Сүүлийн жилүүдэд жуулчдын тоо өдрөөс өдөрт нэмэгдэж, борлуулалт ч сайжирсан.
Борлуулалтын хэмжээ жилийн 200-300 мянган юаньд хүрсэн” хэмээн ярив. Янлөүдүнгийн Мин, Чин улсын үеийн эртний гудамжинд төлөвлөлт хийсний үр дүнд Чыбигийн хэвийн цайнаас гадна Шяньнин болон Чыбигийн бэлэг дурсгал, хулсан эдлэл, гар урлалын бүтээгдэхүүн, уламжлалт хоол хүнс зэрэг төрөл бүрийн аж ахуй эрхлэх дэлгүүр 100 гаруйд хүрчээ. Энэ жилийн 11 дүгээр сард эртний суурин Янлөүдүнд ирсэн жуулчин давхардсан тоогоор 1 саяыг давжээ. Жүөэрийн Чыбигийн соёл аялал жуулчлалын хөрөнгө оруулалтын ХХК-ийн менежер Хуан Шяожэнь “Жүөэр групп уг гудамжийг засан сэлбэж хамгаалсаны ачаар одоогийн байдлаар 100 дэлгүүр ажиллах болжээ. Нийт 300 гаруй бизнес эрхлэгчийг урьж ажиллуулсан. Одоо ажил эрхэлж 3 байгаа иргэдийн тоо 1000 гаруй болов. Сүүлийн жилүүдэд Чыби хот үйлдвэрлэл хөгжих боломжийг бүрдүүлсэнээр 10 тэрбум юанийн үйлдвэрлэлийг цогцлоож, мянган оны брэндтэй болж, түмэн газрын цайны замын гэрэл гялбааг цацруулах болжээ. Ийнхүү цайны аж ахуйн хөгжлийг тасралтгүй нэмэгдүүлсэнээр 35 мянган ажил эрхлэгчийг дайчилж, 5000 гаруй өрхийн орлогыг нэмэгдүүлэн, нэг хэвийн цайгаар тухайн газрын иргэдийг баяжуулж чадлаа.
Xinhua агентлагийн гэрэл зургийг ашиглав
Нийт иргэдийн үйлдвэрлэж буй цайг нэгэн хэвийн хос эргэлтэд оруулжээ
Өнө удаан түүхтэй Чыбигийн хэвийн цай нь тариалангийн өвөрмөц аж ахуй юм. Өнгөрсөн хугацаанд Чыбигийн хэвийн цайг голдуу хил хязгаар нутгаар борлуулдаг байсан тул хэрэглэгчдийн тоо хязгаарлагдмал байв. Сүүлийн жилүүдэд иргэд эрүүл мэнддээ санаа тавих болсон нь цай ундааны эрэлтийг нэмэгдүүлжээ. Чыби хот цагийн аяст тохируулан дотоод гадаадын зах зээлийг сайтар ашиглан брэндийн сурталчилгаагаа явуулж, борлуулалтаа түргэтгэн хэвийн цайгаа хос эргэлтэд оруулах болов. Хүбэй мужийн Жаоличяо цайны үйлдвэрийн бүтээгдэхүүн үзэсгэлэнгийн зааланд Аж ахуйн нэгжийн удирдлага Жинь Ли сурвалжлагчид Шанхайн импортын барааны экспогийн хугацаанд дэлгэн үзүүлсэн шинэ бүтээгдэхүүнээ танилцуулсан юм. Хүбэй мужийн цайны аж ахуйн группын Ерөнхий захирал, Хүбэй мужийн Жаоличяо цайны үйлдвэрийн удирдлага Жинь Ли “Энэхүү бэлгийн цай нь Шанхайн танхимд дэлгэн үзүүлэхэд тохиромжтой бүтээгдэхүүн юм. Хэрэглэгчид энэхүү цайны сайн талыг хэзээнээсээ мэднэ. Хэвийн цайг амсах явцад бид уг цайны боловсруулах технологийг биечлэн танилцуулдаг. Манай цайны үйлдвэр 1949 онд байгуулагдсан Эхэндээ хил хязгаар 4 нутагт цайгаа үйлдвэрлэж байхдаа Өвөр монголын зах зээлд эзлэх хэмжээ 80 гаруй хувьд хүрч байв. Сүүлийн жилүүдэд Жаоличяо цайны үйлдвэр бүтээгдэхүүндээ инновац шингээж, олон төрөлт өвөрмөц бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж, дотоодын зах зээлээ тэлсэн. Чыбигийн хэвийн цайтай танилцах танхимд /Шанхай/ Жаоличяо цайны үйлдвэр нарийн төлөвлөж, 20 гаруй төрлийн бүтээгдэхүүнтэйгээр үзэсгэлэнд оролцсон. 2015 оноос эхлэн дотоод дахь зах зээлээ идэвхтэй өргөтгөж, хамгийн анх 10 хувьтай байсан бол 2020 онд бидний үйлдвэрлэлийн харьцаа дотоодын борлуулалтын зах зээлийн 50 хувийг эзэлсэн” гэж ярилаа. Иргэдийн үйлдвэрлэж буй цай ундааны үйлдвэрийг хөгжүүлэх тал дээр Засгийн газар ч багагүй хүчин зүтгэл гаргасан байна.
Чыбигийн хэвийн цайны брэндийг нийтэд таниулахын тулд Чыби хотын захиргаа олон жил дараалан хэвийн цайны үзэсгэлэн худалдааг зохион байгуулж, эдийн засгийн эргэлтийг нь бэхжүүлжээ. Цайны аж ахуйн хөгжлийг тэлэхийн тулд Чыби хот цайг албан байгууллага, супермаркет, хороолол, сургууль, ресторан, зочид буудал, аж ахуйн нэгжид борлуулах арга хэмжээг өргөнөөр хэрэгжүүлсэн байна. Энэ жилээс эхэлж Чыби хот цайгаа Дэлхийн эрүүл мэндийн экспо-3, Сычуаний цайны арван дөрөвдүгээр экспо, Хятадын олон улсын цайны соёлын экспо зэрэг төрөл бүрийн экспод оролцуулж сурталчилжээ. Үүний зэрэгцээ Хятадын томоохон хотуудад Чыбигийн хэвийн цай борлуулах төв болон салбар цэгүүдийг байгуулсан аж. Аравдугаар сарын 10-нд Чыбигийн цайны аж ахуйг хөгжүүлэх группийн Үхан дахь гурван суурин цай борлуулах таван төвийг нэг дор нээжээ. Энэ нь мянган хотод түмэн дэлгүүр ажиллуулах гараагаа эхлүүлж, нэн олон Үханьчүүдэд Чыбигийн хэвийн цайг амсуулах гэсэн хэрэг болно.
Үхань хотын иргэн Ван овогт “Чыбигийн хэвийн цай таргыг бууруулж, бие дэх өөх тосыг хөөдөг. Хэд хэдэн удаа уусны дараагаар цайны амт маш их таалагдсан болохоор бид Чыбигийн хэвийн цайг байнга уухаар болсон” хэмээн ярьж байна. Тодруулбал, ирэх жилийн эцэс гэхэд Чыбигийн цайны аж ахуйг хөгжүүлэх групп нь Хятадын томоохон хот, 5 шяниудад хэвийн цайны 1000 дэлгүүр ажиллуулах болно. Чыбигийн цайны аж ахуйг хөгжүүлэх группын Зах зээлийн хэлтсийн удирдлага Лү Шючинь “Засгийн газраас хэрэгжүүлж буй бодлого, үйл ажиллагаанд түшиглэж, бид хэвийн цайны брэнд болон соёлыг улам түлхүү хөгжүүлнэ. Өнөө жилээс эхлэн Хятадын мянган хотод түмэн дэлгүүр ажиллуулна” гэлээ.
Дотоодын эрэлт хэрэгцээг нэмэгдүүлэхийн зэрэгцээ Чыби хот Хятадын “Бүс ба зам” хөтөлбөрийг түшиглэн цайны аж ахуйн нэгжийн үйл ажиллагааг гадны зах зээлд гаргах ажлыг хэрэгжүүлж байна. Өнөөг хүртэл Чыби нь “Бүс ба зам” дагуух улс орнуудад 100 гаруй Чыбигийн хэвийн цайтай биечлэн танилцах гарцыг нээсэн. Хятад-Оросын түмэн газрын цайны замыг дэлхийн өвд бүртгүүлэх арга хэмжээг зохион байгуулж, ОХУ, Франц, Швейцарь зэрэг улсад олон нийтэд брэндээ танилцуулан, 20 гаруй оронтой хамтын ажиллагаа өрнүүлж буй.
Цаг үе
Улаанбаатарт өдөртөө 17 хэм дулаан
Малчид, иргэд, хадланчдын анхааралд: 21-ний өдөр төв, зүүн аймгуудын нутгийн хойд хэсгээр усархаг бороо үргэлжлэн орох тул болзошгүй нөөлөг салхи, аянга цахилгаан, мөндөр, үер усны аюулаас сэрэмжтэй байхыг анхааруулж байна.
2025 оны наймдугаар сарын 21-ний 08 цагаас 20 цаг хүртэл: Ихэнх нутгаар үүлшинэ. Баруун аймгуудын нутгийн зүүн хойд, төвийн аймгуудын нутгийн зарим газар, зүүн аймгуудын нутгийн хойд болон зүүн хэсгээр бороо, дуу цахилгаантай аадар бороо, мөндөр орно. Салхи нутгийн зүүн хэсгээр баруун өмнөөс хойш эргэж, бусад нутгаар баруун хойноос секундэд 5-10 метр, нутгийн зарим газраар борооны өмнө түр зуур ширүүснэ. Алтай, Хангай, Хөвсгөл, Хэнтийн уулархаг нутаг, Завхан, Заг-Байдраг голын эх, Идэр, Тэс, Эг, Үүр, Орхон, Сэлэнгэ, Хараа, Ерөө, Туул, Тэрэлж голын хөндийгөөр 12-17 хэм, говийн бүс нутгийн өмнөд хэсэг, Дорнод-Дарьгангын тал нутаг, Халх голын сав газраар 24-29 хэм, бусад нутгаар 18-23 хэм дулаан байна.
УЛААНБААТАР ХОТ ОРЧМООР: Үүлэрхэг. Бороо орно. Салхи баруун хойноос секундэд 5-10 метр, борооны өмнө түр зуур ширүүснэ. Өдөртөө 15-17 хэм дулаан байна.
БАГАНУУР ОРЧМООР: Үүлэрхэг. Бороо орно. Салхи баруун хойноос секундэд 6-11 метр, борооны өмнө түр зуур ширүүснэ. Өдөртөө 15-17 хэм дулаан байна.
ТЭРЭЛЖ ОРЧМООР: Үүлэрхэг. Бороо орно. Салхи баруун хойноос секундэд 5-10 метр, борооны өмнө түр зуур ширүүснэ. Шөнөдөө 7-9 хэм, өдөртөө 12-14 хэм дулаан байна.
2025 оны наймдугаар сарын 22-ноос 26-ныг хүртэлх
цаг агаарын урьдчилсан төлөв
22-нд баруун, төв, зүүн аймгуудын нутгийн хойд хэсгээр, 23-нд баруун болон төвийн аймгуудын нутгийн зарим газар, говийн аймгуудын нутгийн баруун хэсгээр, 24-нд төв, зүүн аймгуудын нутгийн зарим газар, говийн аймгуудын нутгийн зүүн хэсгээр, 25-нд баруун аймгуудын ихэнх нутгаар бороо, дуу цахилгаантай аадар бороо орно. Салхи ихэнх хугацаанд секундэд 5-10 метр, борооны өмнө түр зуур ширүүснэ. Алтай, Хангай, Хөвсгөл, Хэнтийн уулархаг нутаг, Хүрэнбэлчир орчим, Тэрэлж голын хөндийгөөр шөнөдөө 3 хэмийн хүйтнээс 2 хэм, өдөртөө 13-18 хэм, говийн бүс нутгийн өмнөд хэсгээр шөнөдөө 13-18 хэм, өдөртөө 23-28 хэм, бусад нутгаар шөнөдөө 6-11 хэм, өдөртөө 16-21 хэм дулаан байна. 24-нд нутгийн баруун хагаст, 25-нднутгийн зүүн хагаст бага зэрэг дулаарна.
Цаг үе
"Байр түрээслүүлнэ” гэж иргэдийг хохироосон залилах гэмт хэрэг нэмэгдэж байна
Их, дээд сургуулийн элсэлт, бүртгэлтэй холбоотой орон нутгаас Улаанбаатар хотыг зорих оюутан залуусын хөдөлгөөн нэмэгдэж, үүнтэй зэрэгцэн "байр түрээслүүлнэ” гэх нэрийдлээр иргэдийг хохироосон залилах гэмт хэрэг нэмэгдэж байна.
Цахим орчинд нийтлэгдэж буй орон сууц худалдах, байр түрээслүүлэхтэй холбоотой 430 гаруй зарын 30 орчим хувь нь худал мэдээлэл агуулсан, залилах гэмт хэргийн шинжтэй болох нь тогтоогдлоо.
Энэ оны эхний 7 сарын байдлаар цахим орчинд "Түрээсийн үйлчилгээ"-тэй холбоотой 143 гэмт хэрэг үйлдэгдсэн байна.
Иймээс иргэд та бүхэн
- Байр түрээсийн төлбөрөө урьдчилж шилжүүлэхгүй байх,
- Түрээсийн гэрээг заавал нотариатаар баталгаажуулах,
- Байрны улсын бүртгэлийн гэрчилгээ болон өмчлөх эрхийн лавлагааг нягтлах шаардлагатайг Цагдаагийн байгууллагаас анхааруулж байна.
- Хямд үнэтэй яаралтай төлбөр нэхсэн түрээсийн байрнаас болгоомжилж, энэ төрлийн гэмт хэргийн хохирогч болохоос урьдчилан сэргийлээрэй.
Цаг үе
ЕБС-ийн гурав, дөрөвдүгээр ангид англи хэлний хичээл долоо хоногт хоёр цаг орно
2025-2026 оны хичээлийн жилд ерөнхий боловсролын сургуулийн гурав, дөрөвдүгээр ангид англи хэлний нэмэлт хөтөлбөрөөр долоо хоногт хоёр цагаар хэрэгжүүлэхээр төлөвлөж байна. Англи хэлний нэмэлт хөтөлбөрийн сурах бичигт монгол ахуй, соёлтой холбоотой агуулгаар баяжуулан тохируулга хийж, хэвлэж хүүхдийн тоогоор нийлүүлэхэд бэлэн болжээ.
2024-2025 оны хичээлийн жилд Боловсролын яамнаас хүүхдийн нас, сэтгэхүйн онцлог, соёл, уламжлалд нийцүүлэн олон улсын мэргэжлийн байгууллагатай хамтран боловсруулсан англи хэлний цогц хөтөлбөрийг төрийн болон орон нутгийн өмчийн ерөнхий боловсролын түшиц 105 сургуулийн 3-4 дүгээр ангид туршсан. Туршилтад нийслэлийн 37, аймгийн төв, сумын 67 ерөнхий боловсролын сургуулийн 3-4 дүгээр ангийн нийт 37,161 суралцагч хамрагдаж, ярих, сонсох, унших, бичих анхан шатны ур чадвар эзэмшжээ.
Туршилтаар гурав, дөрөвдүгээр ангид заах англи хэлний хөтөлбөрийн тохирц, зохион байгуулалтын хэлбэрийг тохируулж, баталгаажуулсан бөгөөд Боловсролын судалгааны үндэсний хүрээлэнгээс англи хэлний хөтөлбөрийг гурав, дөрөвдүгээр ангид хэрэгжүүлэх боломжтой гэж дүгнэсэн байна.
Багшийн хүрэлцээ, ур чадвар чухал байна. Үүнтэй холбоотойгоор 2025 оны дөрөвдүгээр сард төрийн болон орон нутгийн өмчийн ерөнхий боловсролын сургуулиудаас судалгаа авсан бөгөөд үр дүнд нь 3, 4 дүгээр ангид англи хэлний хичээлийг дунд ангийн мэргэжлийн англи хэлний багш нар, бага ангийн багш нар болон бусад хувилбаруудыг сургуулийн нөөц, боломждоо тулгуурлан заах боломжтой гэжээ. Үүний дагуу англи хэл заах багш нарыг чадавхжуулах сургалтыг үе шаттай эхлүүлээд байна.