Үзэл бодол
В.В.Путин: Хамтдаа бид зөвхөн урагшаа тэмүүлэх ёстой
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Х.Баттулгын урилгаар манай улсад албан ёсны айлчлал хийж буй Оросын Холбооны Улсын Ерөнхийлөгч В.В.Путинд Монгол Улсын Их Хурлын дарга Г.Занданшатар өнөөдөр /2019.09.03/ бараалхлаа.
УИХ-ын дарга Г.Занданшатар “Эрхэм хүндэт Владимир Владимирович Та Халх голын хамтын ялалтын 80 жилийн ойн хүрээнд манай улсад айлчилж, энэ үеэр Тантай уулзаж байгаадаа баяртай байна” гэж уулзалтын эхэнд хэллээ.
Ноён В.В.Путин УИХ-ын даргад талархал илэрхийлээд, Халх голын ялалт бол бидний хамтын нөхөрлөл, найрамдлын түүхийн нэгэн илэрхийлэл юм. Энэ ялалтын ач холбогдол манай хоёр ард түмэнд үнэ цэнэтэй байсаар байх болно гэв.
УИХ-ын дарга Г.Занданшатар “Чин сэтгэлийн хандлага, илэн далангүй бодит харилцаа бол найрамдал юм” гэсэн Оросын суут жанжин А.В.Суворовын хэлсэн үгийг дурдаад, Таны Халх голын ялалтын ойд биечлэн оролцож, албан ёсоор айлчилж буй нь ОХУ-ын удирдлага, Оросын ард түмэн хоёр орон, ард түмний найрамдал нөхөрлөлийн үнэ цэнийг дурсан хүндэтгэсээр байгааг дахин нотолж байна гэлээ.
Тэрбээр Таны айлчлалын хүрээнд хоёр талын харилцааны түвшинг ахиулж Иж бүрэн стратегийн түншлэлийн түвшинд хүргэхээр хэлэлцэн тохиролцож буйд баяртай байна хэмээн онцлон тэмдэглэв.
УИХ-ын дарга Г.Занданшатар парламент хоорондын хамтын ажиллагаа нь Монгол, Оросын харилцааны чухал бүрэлдэхүүн хэсэг гэдгийг тэмдэглээд, хоёр орны хууль тогтоох байгууллагуудын нягт хэлхээ холбоо нь худалдаа, эдийн засгийн харилцааг эрчимжүүлэх, стратегийн түншлэлийг гүнзгийрүүлэх чиглэлээр эрх зүйн таатай орчин бүрдүүлэхэд чухал ач холбогдолтой юм гэв.
Тэрбээр худалдаа, эдийн засгийн хамтын ажиллагааны сэдвийг хөндөж ярих үеэрээ “2018 онд хоёр улсын хоорондох худалдааны хэмжээ 27 хувь өсөж, 1.8 тэрбум ам.долларт хүрсэн байна. Худалдааны хэмжээ ийнхүү өсөж байгаа нь биднийг баярлуулж байгаа хэдий ч Оросын талд дийлэнх хэсэг нь ногддог байдал үргэлжилсээр байна. Монголын экспортын хэмжээ нийт бараа эргэлтийн дүнд ердөө 5 хувийг л эзэлж байгаа юм. Ийм дүр зураг олон жилийн турш үргэлжилсээр байна” гэлээ.
Түүнчлэн харилцан ашигтай томоохон төслийг хамтран хэрэгжүүлэх, тухайлбал “Путиний Талын зам” төслийг үр дүнд хүргэхийн тулд хамтарсан ажлын хэсэг буюу Зөвлөл байгуулах саналтай байгаагаа илэрхийллээ. Мөн хөрөнгө оруулалтын хамтарсан том төсөл огт хэрэгжүүлэлгүй хэдэн арван жил өнгөрөөд байгааг дурдаж, боломжит төслүүдийг, тухайлбал УБТЗ-ын дэд бүтцийг хөгжүүлэх, техникийн шинэчлэл хийх төслийг эхлүүлэх сонирхолтой байгаагаа дуулгаад, энэ төслийг гүйцэтгэхэд шаардлагатай 100 тэрбум рублийн хөнгөлөттэй зээлийг олгох асуудлыг эцэслэн шийдвэрлэхэд анхаарлаа хандуулахыг В.В.Путинээс хүслээ.
Монгол, Оросын хувь нийлүүлсэн хувьцаат нийгэмлэг УБТЗ-ын санхүүгийн тогтвортой байдлыг хангах зорилгоор тус байгууллагын дизелийн түлшний татвартай холбоотой асуудлыг Улсын Их Хурлаас бүрэн шийдвэрлэснийг УИХ-ын дарга Г.Занданшатар мэдээллээ.
Тэрбээр 2018 онд Эрхүүгийн Байгалийн Их Сургуультай хамтарсан Орос, Монголын хамтын ажиллагааны төв байгуулагдаж, залуучуудын талаарх бодлого болон экологи, боловсрол, шинжлэх ухааны чиглэлийн олон арга хэмжээ зохион байгуулсан, ирэх есдүгээр сард болох Форумаар Монголын оёдлын болон хүнсний үйлдвэрлэл эрхлэгчид, Оросын армийнхан, Сибирь, Алс Дорнодын бүс нутгийнхын хамтын ажиллагааны асуудлыг хэлэлцэх гэж байгаа талаар танилцуулсан юм.
УИХ-ын дарга Г.Занданшатар ярианыхаа төгсгөлд “Роснефть” компанийн санхүүгийн дэмжлэгтэйгээр Халх гол сумыг шинэчлэх төсөл амжилттай хэрэгжсэнийг дуулгаад, энэхүү төслийг шууд дэмжиж ажилласанд нь ноён В.В.Путинд, санхүүгийн дэмжлэг үзүүлсэнд нь “Роснефть”-ийн ерөнхийлөгч И.И.Сечинд талархал илэрхийлэв.
ОХУ-ын Ерөнхийлөгч В.В.Путин хоёр орны хамтын ажиллагааг Иж бүрэн стратегийн түншлэлийн түвшинд хөгжүүлэх хэлэлцээрт гарын үсэг зурсан нь бидний цаашдын харилцаа, хамтын ажиллагаанд чухал нөлөө үзүүлнэ гэдэгт итгэлтэй байна хэмээн үгийнхээ эхэнд онцлон тэмдэглэлээ.
Тэрбээр Халх голын хамтын ялалтын ач холбогдлыг өндрөөр үнэлж, ойг угтан олон сайхан арга хэмжээ зохион байгуулсанд монгол нөхдөдөө талархаж байгаагаа илэрхийлэв.
Ноён В.В.Путин олон жилийн түүхтэй, найрсаг хамтын ажиллагаагаа улам гүнзгийрүүлэхийн тулд “Хамтдаа бид зөвхөн урагшаа тэмүүлэх ёстой“ гэв. Бидний харилцааны гол чиглэл эдийн засаг юм гэж тэрбээр онцлоод, хамтарсан томоохон төсөл хэрэгжүүлэхийн тулд юуны өмнө эдийн засгийн үр ашиг, өгөөжийг урьдчилан сайн тооцох нь чухал гэж тэмдэглэлээ.
Тэрбээр хоёр орны хоорондох худалдааны хэмжээ нэмэгдэж байгаа нь сайн хэрэг, харин тэнцвэргүй байгаа талаар Таны дурдсан асуудлын тухайд гэвэл энэ байдлыг өөрчлөх арга замыг Засгийн газар хоорондын комиссын хүрээнд хэлэлцэн шийдвэрлэх нь зөв гэж үзэж байгаагаа онцоллоо.
Түүнчлэн Монголын хөдөө аж ахуйн болон уул уурхайн түүхий эдийн экспортыг дэмжих, УБТЗ-ыг өөрчлөн шинэчлэх асуудлыг онцгой анхаарах ёстой гэсэн байр суурьтай байгаагаа илэрхийллээ. Мөн хүмүүнлэгийн салбарын хамтын ажиллагаа олон салбарт амжилттай өрнөж байгааг тэмдэглэж, цаашид илүү өргөн хүрээнд, үр өгөөжтэй хамтран ажиллах нь чухал гэдгийг тэмдэглэлээ.
Уулзалтын үеэр УИХ-ын дарга Г.Занданшатар Орос-Хятадыг холбосон байгалийн хийн хоолойг Монголоор дамжуулах манай талын саналыг ОХУ, БНХАУ-ын удирдлагын дээд түвшинд дэмжсэнд баяртай байгаагаа илэрхийлээд, Монголоор дамжуулан тавих асуудлыг хариуцсан хоёр талын хамтарсан Ажлын хэсэг байгуулан ажиллуулах санал тавьсан.
Энэ асуудлаар шийдвэр гаргаж, тооцоо судалгаа хийж ажиллахыг уулзалтад оролцсон холбогдох албаны хүмүүст Ерөнхийлөгч В.В.Путин даалгав.
Уулзалтад ОХУ-ын Гадаад хэргийн сайд С.В.Лавров, Засгийн газрын орлогч дарга, Орос-Монголын Засгийн газар хоорондын комиссын Оросын хэсгийн дарга А.В.Гордеев, ОХУ-аас Монгол Улсад суугаа Онц бөгөөд Бүрэн эрхт Элчин сайд И.К.Азизов, Монгол Улсын Гадаад харилцааны сайд Д.Цогтбаатар, УИХ-ын дэд дарга, УИХ дахь Монгол-Оросын найрамдлын бүлгийн дарга Л.Энх-Амгалан, УИХ-ын гишүүн, Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын байнгын хорооны дарга Т.Аюурсайхан, УИХ-ын гишүүн Ж.Мөнхбат, Д.Эрдэнэбат нарын зэрэг албаны хүмүүс оролцлоо.
Үзэл бодол
Л.Оюун-Эрдэнэ: “Эгийн голын УЦС” төслийг богино хугацаанд эхлүүлэхийн төлөө Засгийн газар ажиллана
Монгол Улсын Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ Булган аймгийн Хутаг-Өндөр сумын Хантай багийн нутаг Эг, Сэлэнгийн бэлчирт байрлах “Эгийн голын усан цахилгаан станц” төслийн талбайд ажиллалаа.
Тус төсөл нь Засгийн газрын хэрэгжүүлэх 14 мега төслийн тавдугаарт эрэмбэлэгдсэн импортын эрчим хүчийг багасгах, Төвийн бүсийн өсөн нэмэгдэж буй эрчим хүчний хэрэглээг хангах чухал ач холбогдолтой төсөл юм.
Эрчим хүчний яам болон Монгол-Оросын хамтарсан экспертийн ажлын хэсгээс төслийн явц, цаашид анхаарах асуудлын талаар танилцууллаа. Уг төсөл Байгал нуурын биологийн олон янз байдал, дэлхий цэвэр усны нөөцөд сөрөг нөлөө үзүүлж магадгүй гэсэн шалтгаанаар олон жил гацсан.
“Дэлхийн өвийн хороо, ОУБХХ-ноос “Эгийн голын УЦС төслийг дангаар хэрэгжүүлэх нь Сэлэнгэ мөрөн, Байгал нуурын экосистемд мэдэгдэхүйц нөлөөлөл үзүүлэхгүй” болохыг тэмдэглэжээ. Гэхдээ төслийн байгаль орчин, нийгмийн нөлөөллийн үнэлгээг ЮНЕСКО-ийн аргачлал болон олон улсын стандартын дагуу боловсруулах чиглэл өгсөн байна.
Энэ хүрээнд 2025-2026 онд Эгийн голын УЦС-ын Сэлэнгэ мөрний сав газрын экосистемд үзүүлэх өөрчлөлтийг тодорхойлох судалгаа, байгаль орчин, нийгмийн нөлөөллийн үнэлгээ, УЦС-ын туслах боомт болон үндсэн ТЭЗҮ-ийн нэмэлт судалгаа хийж, төслийн бүтээн байгуулалтыг эхлүүлэх бэлтгэл ажлыг хангана. Монгол-Оросын Экспертийн ажлын хэсэг 2026 оны эхний хагаст багтаан эцсийн дүгнэлт гаргахаар тохиролцжээ. Салбарын сайд нар төслийг хэрэгжүүлэхэд анхаарч байгаа бөгөөд судалгааны ажлуудад шаардлагатай санхүүжилтийг тухай бүр шийдвэрлэн ажиллахаа илэрхийлсэн юм.
Төслийн нөлөөллийн бүс дэх иргэд буюу Хантай, Баянгол багийн иргэд энэхүү төслийг ажил хэрэг болохыг 35 жил хүлээсэн, бүрэн дүүрэн дэмжиж байгаа, уг төслийг урагшлуулахын тулд төлөө ажиллаж Ерөнхий сайдад талархал илэрхийлээд, Засгийн газрын бодлого, шийдвэрийг дэмжихээ хэлж байлаа.
Мөн иргэд энэ уулзалтын үеэр өөрсдийн санаачилсан орон нутгийн хөгжлийг дэмжих, байгалийн аялал жуулчлалыг хөгжүүлэх “Хантай” цогцолборын төслөө Ерөнхий сайд танилцууллаа.
Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ Хойд бүсийн анхдугаар зөвлөгөөнд оролцогчид санал нэгтэйгээр Эгийн голын УЦС төслийг бүс нутагтаа хэрэгтэй, нэн яаралтай хэрэгжүүлэх ажлын нэгдүгээрт эрэмбэлснийг дурдаад улс орны эдийн засагт ач холбогдолтой мега төслийг нэгдсэн ойлголтоор дэмжиж байгаа нутгийн иргэдэд талархал илэрхийлэв. Эгийн голын УЦС-ын төслийг богино хугацаанд эхлүүлэхийн төлөө Засгийн газар бүхий л хүчээ дайчлан ажиллана гэлээ.
Үзэл бодол
Я.Чулуунхүү: Эзэнгүй нохой, муурыг барьж, иргэдийн аюулгүй орчинд амьдрах орчныг бүрдүүлж байна
Нийслэлийн иргэдийн эрүүл, аюулгүй орчинд амьдрах нөхцөлийг бүрдүүлэх зорилгоор эзэнгүй нохой, муур, мал амьтныг барьж, асрамжлах газарт байрлуулах ажлыг дөрөвдүгээр сарын 24-28-ны өдрүүдэд зохион байгуулж байна. Энэ талаар УБЗАА-ны Захиргаа, санхүүгийн удирдлагын газрын дарга Н.Отгонбаяраас тодрууллаа.
Тэрбээр “2025 онд НЗДТГ болон Улаанбаатар хотын Захирагчийн ажлын албанд эзэнгүй нохой, мууртай холбоотой гомдол олноороо ирсэн. Тиймээс нийслэлийн Засаг даргын захирамжаар эзэнгүй нохой, муурыг эзэнжүүлэх, түр асрах байранд хүргэх, анхан шатны вакцин хийх, туулга өгөх, үржлийг хязгаарлах үйлчилгээ үзүүлж байна. Нохой, муур барих ажилд нийслэлийн зургаан дүүргийн онцгой, цагдаагийн албан хаагчид болон УБЗАА, нийслэлээс холбогдох албаныхан 1000 гаруй хүн ажиллаж байна. Энэ удаагийн байршил СХД-ийн 20 дугаар хорооноос эхэлж, Туулын бургаснаас хойш самнах ажиллагаа явуулж байна” гэлээ.
Сонгинохайрхан дүүргийн 20 дугаар хорооны Засаг дарга Я.Чулуунхүү “Нийслэлийн Засаг даргын захирамжаар нохой, муур барих, эзэнжүүлэх арга хэмжээ 20 дугаар хороонд хоёр дахь өдрөө үргэлжилж байна. Манай хороо гэр хороолол, байшин хороолол, үйлдвэрлэлийн бүс ихтэй. Үйлдвэрлэлийн бүсэд эзэнгүй нохой, муур олон байдаг. Бага насны хүүхдүүдийг хичээл сургуульдаа явахад айлгадаг. Тиймээс нохой, муур барих ажил иргэдийн аюулгүй орчинд амьдрах нөхцөлийг бүрдүүлэх чухал ач холбогдолтой” гэв.
Үзэл бодол
Ц.Төрхүү: Үсний сэв, хоолны тос, арьс ширний үйлдвэрийн хаягдлаас үүдэлтэй лагийн хэмжээ хэрээс хэтэрсэн
НИТХ-ын дарга А.Баяр, НИТХ-ын МАН-ын бүлгийн дарга Д.Ихбаяр, АН-ын бүлгийн дарга Т.Батцогт, Төлөөлөгч Б.Золзаяа, Э.Хулан, Э.Одонтуяа нар УСУГ-т ажиллалаа. Өдгөө 66 жилийн, 1900 гаруй ажилчинтай тус байгууллагын жаргал, зовлон нийслэлчүүдэд шууд хамаатай.
Ундны ус хангамж, ариутгах татуургын үйлчилгээ, Улаанбаатар хотын цэвэр, бохир усны шугам сүлжээний засвар үйлчилгээ, усны ухаалаг хэрэглээ, цэвэрлэх байгууламжийн хэвийн, найдвартай ажиллагаа, Улаанбаатар хотын ус хангамжийн сүлжээг хянах, удирдах зэрэг асуудлыг хариуцан шийдвэрлэдэг УСУГ-ын үйл ажиллагаа, тулгамдсан асуудал, ирээдүйн зорилтыг онцлон Ц.Төрхүү дарга мэдээлэл өгч, танилцууллаа.
Тэрбээр, “Үсний сэв, хоолны тос, арьс ширний үйлдвэрийн хаягдал, ахуйн болон аюултай хог хаягдлаас болж лагийн хэмжээ хэрээс хэтэрсэн. Энэ бол аюул. Манай тулгамдсан асуудал. Яагаад бэрхшээл вэ гэхээр, Улаанбаатарын хэмжээнд долоон цэвэрлэх байгууламж үйл ажиллагаа явуулж байна. Бид ганц Төв цэвэрлэх байгууламжийг л чухалчлаад яриад байдаг. Гэтэл эдгээр долоон байгууламж бүрэн хүчин чадлаараа ажиллаад хоногтоо хамгийн ихдээ 200-аад мянган метр куб ус хүлээн авах чадалтай. Гэтэл өнөөдөр энэ ачаалал 3-4 дахин нэмэгдчихсэн. Тэр хэрээр лагийн хэмжээ ихсэж байна. Хоёрдугаарт, усны үнэ тариф, татаасын асуудлыг ярихгүй бол шинэ цэвэрлэх байгууламж ашиглалтад орлоо ч бид зардлаа даахгүй. Тиймээс ус хангамж, ариутгах татуургын үйлчилгээ, бусад асуудалд анхаарахгүйгээр нийслэлчүүдийн ус хангамж найдвартай боллоо гэж санаа амрах нөхцөл үүсэхгүй” гэв.
НИТХ-ын дарга А.Баяр “Цэнхэр алт болох ус шавхагддаг баялаг. Бодлогын хувьд шийвэрлэх, хамтран ажиллах, зайлшгүй олон нийтэд тулгамдсан асуудлаа танилцуулж ойлгуулах шаардлага байна. Тиймээс энэ ажлыг НИТХ-ын нийт Төлөөлөгчдөд танилцуулахаас гадна “Эх оронч сурагч” хөтөлбөрийн хүрээнд ЕБС-ийн сурагчдад усны үнэ цэн, ухаалаг хэрэглээг таниулах ажлыг хамтарч эхлүүлье” гэлээ.
