Үзэл бодол
Халдвар судлаач Т.Энхбаатар: Хятадууд вакцины туршилтын үр дүнгээ шинжлэх ухааны болон анагаахын сэтгүүлд одоо хүртэл нийтлээгүй
Дэлхий нийтийг хамарсан цар тахлын эсрэг вакцин Монголд орж ирж, анхны тунг Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ тариулсан. Үүнтэй холбоотойгоор монгол хүн бүр ковидын эсрэг вакцинтай холбоотой мэдээллийг сонирхож буй билээ. Тиймээс вакцин хэрхэн бүтдэг болон вакцины үе шатуудын талаар нийгмийн эрүүл мэндийн магистр, халдвар судлаач Т.Энхбаатарын өөрийн цахим хуудас https://www.facebook.com/enkhbaatar.tumurbat -таа бичсэнийг уншигчиддаа хүргэж байна.
Эх оронд минь тахлыг үлдэн хөөхөөр “хүндэт” вакцинууд “морилон” ирж буйд гүнээ талархаж буйгаа илэрхийлэхийн ялдамд эрхэм 4 “баатар”-ын талаар мэдээлэл өгсү. Энэ мэдээллийг шинжлэх ухааны мэргэшсэн 3 сэтгүүлчийн хамтран бэлтгэсэн нийтлэлээс авсан болно (Бичвэрийн төгсгөлд эх сурвалжаа оруулах болно). Юуны өмнө хүмүүст ойлгомжтой байх үүднээс аль болох энгийн үгээр бичиж байна. Эхлээд вакцин хэрхэн бүтдэг, мөн төрлөөр нь хэд ангилдагийг мэдвэл цаашдын 4 вакциныхаа талаар тодорхой ойлголт авахад тус болох болно Вакцин бол шинжлэх ухааны гайхамшигт бүтээлүүдийн нэг. #Нэг Вакциныг хэрхэн бүтээх вэ? Вакциныг эхлээд эсийн түвшинд дараа нь амьтад (хулгана, сармагчин гэх мэт) дээр туршаад туршилт амжилттай үр дүн өндөр байвал хүн дээр клиник туршилтад ордог. Ингэхдээ 3 үе шатыг даваад цаашаа бүрэн ашиглагдах, хязгаарлагдмал ашиглах, туршилт амжилтгүй бол судалгаанаас хасагдах гэсэн зарчмуудаар явагдаж бий болно.
1-Р ҮЕ ШАТ: Энэ үед 10-20 орчим хүнд вакцины аюулгүй байдал, хэрэглэх тунг туршина.
2-Р ҮЕ ШАТ: Аюулгүй байдлын өргөн хэмжээний туршилт явагдана. Үүнд 100-аас дээш хэдэн зуун хүн хамрагдана.
3-Р ШАТ: Өргөн хэмжээний туршилтаар вакцины үр дүнг тодорхойлдог маш чухал үе шат.
Үүнд 1000-аас дээш хэдэн мянган хүн оролцоно. 4-Р ҮЕ ШАТ: Туршилт амжилттай явагдаж үр дүн өндөр байвал тухайн улс дотооддоо ашиглах эрх олгохоос гадна ДЭМБ олон улсад ашиглах зөвшөөрлийг олгодог. Мөн энэ шатанд 3-р шатны туршилтанд амжилтгүй үр дүн гаргасан вакцинууд судалгаанаас хасагддаг. 6-Р ШАТ: ТОДОРХОЙ ЦАГ ХУГАЦААНД ХЯЗГААРТАЙ АШИГЛАХ!!! #ХОЁР . Манай захиалсан вакцинуудын нэршил, хэрэглэх тун, хадгалалт зэрэг нь мэдээллийн бүхий л сувгаар та бүхэнд хүрч буй тул энд давхардуулахгүй алгассан болно. 2.1. Генетикийн аргаар гаргаж авсан вакцин. Энэ нь Дархлааны хариу урвалыг өдөөх зорилгоор коронавирусын нэг буюу хэд хэдэн генийг бидний эсэд тарааж өгдөг вакцин. Ийм энгийн ойлголт. Энэ төрлийн вакцинуудаас манайх “Pfizer”-ийг захиалсан. Энэ вакцин нь бүх шатны туршилтанд хамгийн өндөр үзүүлэлттэй (95%) яваа бүх улс оронд ашиглахыг зөвшөөрсөн номер нэг вакцин. Үүнийг захиалсанд нь эрхбаригчдад талархая… Даанч хязгаартай тул бүх хүн амд хүрэлцэхгүй. Миний болоод манай гэр бүлийн сонголт #PFIZER. Тийм болохоор та бүхнийг ч бас энэ хамгийн сайн вакциныг сонгоорой гэж уриалмаар байна. 2.2. VEKTOR буюу инженерийн аргаар гаргаж авсан вакцин.
Аденовирусын эсээс генийн мэдээллийг нь авч оронд коронавирусын генийг суулган бүтээсэн вакцин бөгөөд энэ нь хүний биеийн эсэд нэвтэрч вирусийн уургийг бүтээдэг. Энэ төрлөөс манайх Астра Зенека болон Спутник гэсэн 2 вакцин захиалсан. 2.2.1 #АСТРАЗЕНЕСА вакцин нь 82.4%-ийн-ийн үр дүнтэй вакцин бөгөөд 2021 оны 2-р сарын 16-нд ДЭМБ яаралтай тусламжийн үед 18-аас дээш насны хүмүүст хийх зөвшөөрлийг өгсөн болно. Хамгийн сонирхолтой нь Астра Зенека вакцины зохион бүтээгчид нь Оросын Спутник вакцин зохиогч нартай хамтран ажиллана гэдгээ зарласан бөгөөд Астра Зенека вакциныг Спутник вакцинтай хослуулан хэрэглэвэл үр дүн нь нэмэгдэнэ гэж үзэж байгаа юм байна. Мөн өмнөд Африк руу оруулах гэж байсан нэг сая хүн тунг зогсоосон байна. Яагаад гэвэл тэнд илрээд байгаа коронавирусын мутацилагдсан шинэ хэлбэр (А.1.135.)ийг дарж чадах эсэхээ нотлоогүй учир өмнөд Африкийн ЗГ оруулахыг хориглосон (Өмнөд Африкт өмнө нь БНХАУ-ын Синофарм вакцин 3-р шатны туршилтанд ороод маш муу үр дүн илэрсэн ). Тийм учраас Астра Зенека компанийн хэвлэлийн төлөөлөгч нь хэлэхдээ тус компани нь Коронавирусын (А.1.135.) шинэ хэлбэрийн эсрэг вакцины шинэ хувилбар зохиохоор зогсолтгүй ажиллаж байна гэж мэдэгдсэн байна. 2.2.2. #СПУТНИК вакцин нь 91.6%-ийн үр дүнтэй бөгөөд бүтээх явцад вакцины мэргэжилтнүүд 3-р шатны туршилтыг эрсдэлтэй алхам гэж үзэн хийхгүй байсан ба харин Энэтхэгт энэ вакциныхаа 2 ба 3 дахь шатны туршилтыг хийж 91.6% үр дүнг баталж гаргав. Иймд ерөнхийлөгч Путин өөрийн оронд бүх нийтэд хэрэглэх зөвшөөрлийг баталсан байна.
Зохион бүтээгчид нь “Sputnik V”вакцины 3-р үе шатны туршилтын үр дүнгээ шинжлэх ухааны “The Lancet” сэтгүүлд нийтэлжээ. Орос вакцин одоо ДЭМБ-ийн зөвшөөрлийг хүлээж буй. Гэвч зөвхөн өөрийн орондоо л хэрэглэх зөвшөөрөлтэй вакцинаа улс орнуудад худалдан борлуулсан учир Орос Хятад хоёр улс нь олон улсаас сануулга аваад буй ажээ. Манай улсын иргэдийн хувьд хийлгэвэл орос вакцин л хийлгэнэ гэдэг сонголт ихэд давамгайлж буй. Гэхдээ 50 мянган хүн тун гэдэг маш бага тоо. Энэ 4 вакцинаас хамгийн цөөн тоотой нь :Спутник” юм. Эрх баригчдын хувьд вакцины захиалга өгөхдөө иргэдийн саналыг үндэслэсэн бол хамгийн их захиалга авах вакцин “Спутник” байх байлаа. 2.3. INACTIVATED буюу уламжлалт вакцин. Манай улс энэтөрлийн вакцинуудаас БНХАУ-ын #СИНОФАРМ вакциныг захиалсан бөгөөд манай оронд 2-р сарын 22-ны 22 цагт тусгай үүргийн онгоцоор ирснийг та бүхэн мэдэж байгаа. Энэ бусад 3 вакцинаасаа хамгийн их тоотой буюу 300 мянган хүн тун ирсэн хэрэг. Синофарм вакциныг Бээжингийн институт нь Биологийн хүрээлэнтэйгээ хамтран зохиож төрийн өмчит “Синофарм” компани клиник туршилтанд оруулж 79.34%-ийн үр дүнг ЗГ-таа танилцуулж өөрийн улсдаа бүрэн хэрэглэх зөвшөөрөл авсан байна.
Гэвч энэ компани 3-р шатны туршилтын үр дүнгээ шинжлэх ухааны сэтгүүлүүдэд нийтлээгүй ба олон улсад мэдэгдээгүй. Харин өнгөрөгч оны 7-р сард Арабын Нэгдсэн Эмират Улс (АНЭУ), Марокко, Перу улсуудад нэг сарын турш 3-р шатны туршилт явагдсан байна. Энэ туршилтын дараа 9-р сарын 14-нд АНЭУ-ын ЗГ эрүүл мэндийн болон төрийн албан хаагчдад яаралтай горимоор хэрэглэх зөвшөөрлийг өгсөн байна. Хоёр сар хүрэхгүй хугацааны дараа 12-р сарын 9-нд АНЭУ нь Синофарм вакцин нь туршилтын хугацаанд 86% үр дүн гарсныг зарлаж улсдаа ашиглах бүрэн зөвшөөрлийг олгов. Өнгөрөгч 11-р сард Синофарм компанийн хэвлэлийн төлөөлөгч “Тус компани өөрийн вакцинаа Хятадад бараг нэг сая хүнд хийсэн” гэж мэдэгдсэн бөгөөд Хятадад хийсэн АНЭУ-д хийсэн туршилтын дүн яагаад ийм зөрүүтэй байгаад сэтгүүлчдийн асуултанд тайлбар хийгээгүй бөгөөд “Энэ 2 үр дүн хоёулаа бодит ба хүчин төгөлдөр” гэж гуйвуулсан байна. Хятад улс нь уг вакцинаа нэг мужийн 50 сая хүнд тарихаар томоохон төсөл төлөвлөөд буй гэнэ.
Гэсэн хэдий ч Хятадын тус вакцин үйлдвэрлэгчдийн санааг зовоож буй нэг асуудал бол Өмнөд Африкт илэрсэн коронавирусын мутацид орсон шинэ хэлбэр (А.1.135.)-ийн эсрэг энэ вакцинаа туршиж үзсэн бөгөөд уг вакцины үүсгэсэн эсрэг биеийн хариу урвал нь маш сул үр дүн үзүүлсэн байна. Хятадууд энэхүү туршилтын үр дүнг одоог хүртэл шинжлэх ухааны болон анагаахын сэтгүүлүүдэд нийтлээгүй болохоор олон улсад ч үр дүн тодорхойгүй байна. Товчхондоо гэвэл ийм байна. Энэ бүх мэдээллээс дүгнэж хэлэхэд Манай улс хамгийн үр дүнтэй бодит вакцинаа л татах хэрэгтэй. Хятадууд энэ вакцины мэдээллээ нууцлаад байгаа нь улам л эргэлзээ төрүүлж байна. Манай иргэдийн хувьд дийлэнх нь Хятад вакцинд дургүй байгаа. Энэ нь тэдний буруу биш бөгөөд Хятад Монгол хоёр үндэстэн үүссэн цагаасаа л шахам бие биенээсээ болгоомжилсоор ирсэн. Тэд бидний газар нутагт үеийн үед шунасаар ирсэн бөгөөд өвгөдийн минь дайнч түрэмгий байдлаас айж ямар сайндаа түмэн газрын цагаан хэрмийг барих вэ дээ. Монголчуудын хувьд тэдний хязгааргүй шунал, балмад зан үйлд ясны дургүй бөгөөд тэднийг сайн вакцин хийсэн ч муу вакцин хийсэн ч тариулах хүсэлгүй. Учир нь бидний генд өвлөгдөн ирсэн сонор сэрэмж, мөн монгол үндэстэний сэтгэхүйн онцлог. Үүнийг эрх баригчид маш сайн мэдэж байх ёстой уг нь….
Тийм учраас хятад вакцин хийлгэхгүй гэж байгаа хүмүүсийг би буруутгаж бодохгүй байна. Харин бусад 3 вакцинаас нь сонголтоо хийх хэрэгтэй. Бид заавал вакцин хийлгэх ёстой. Тэгж байж амьдрал хэвийн үргэлжлэх гээд байна. Бас та бид аюулт тахлыг эх орноосоо үлдэн хөөх болно. Гэхдээ хятад вакцин биш!!! Хэрэв та миний өгч буй мэдээлэлд эргэлзэж байвал доорх хаягаар орж дэлгэрэнгүй мэдээллийг авна уу. Баярлалаа та бүхэнд. Эрүүл энх аз жаргал сайн сайхан бүхнийг хүсэн ерөөе.
Эх сурвалж: By Carl Zimmer, Jonathan Corum, Sui Lee. nytimes.com “Coronavirus Vaccine Tracker”
Үзэл бодол
С.Эрдэнэболд: Парламент хүний эрхийг тогтолцооны төв болгохоор ажиллаж байна
Улсын Их Хурлын Хүний эрхийн дэд хорооны дарга С.Эрдэнэболдтой ярилцлаа.
-Хүний эрхийг хангах, хамгаалахад манай эрх зүйн орчин ямар байна вэ?
-Би 2024 оны 10 дугаар сарын 22-нд Дэд хорооны даргаар сонгогдсон. Түүнээс хойш хүний эрхийг зүгээр нэг нийгмийг доргиосон, шуугиан тарьсан үед хөндөж яриад өнгөрдөг бус, эрх зүйн орчинд тогтвортой, тасралтгүй анхаарч шинэчлэл хийх шаардлагатайг ойлгосон. Хууль тогтоох байгууллагын хувьд бид зөвхөн хууль батлаад зогсох биш, түүний хэрэгжилт, хүний эрхэд үзүүлэх нөлөөлөлд хяналт тавих үүрэгтэй.
-УИХ энэ бүрэн эрхийнхээ хугацаанд бүх үйл ажиллагаагаа “хүн төвтэй” байхаар тодорхойлж, стратегиа баталсан, энэ хүрээнд хүний эрхийн чиглэлд ямар ахиц гарч байна вэ?
-Энэ стратеги бол парламентын үйл ажиллагааг илүү чадавхжуулах, иргэдийн оролцоог нэмэгдүүлэх, гарч буй шийдвэр бүр хүний эрхийн шалгуурыг давах ёстой гэдэг хатуу үзэл баримтлалтай. Өнгөрсөн намрын чуулганаар л гэхэд 100 орчим шийдвэр, хууль, тогтоол гарсан. Улсын Их Хурлаас гарч буй аливаа шийдвэр хүний эрхийг зөрчихгүй байх зарчмыг бид баримталж ажиллаж байна.
-Хүний эрхийн дэд хороо иргэний нийгмийн байгууллагуудтай байнгын уулзалт зохион байгуулаад багагүй хугацаа өнгөрсөн. Энэ механизм хэр үр дүнтэй байна вэ?
-Хүний эрхийн дэд хороо 2024 оны 12 дугаар сараас эхлэн сар бүрийн хоёр дахь долоо хоногийн Лхагва гарагт төр хувийн хэвшил, төрийн бус байгууллагууд, олон улсын байгууллагууд, судлаачидтай хамтран, хүний эрхийг хангах, хамгаалах чиглэлээр сэдэвчилсэн уулзалт-хэлэлцүүлгийг хийж байна. Бодлогын түвшинд санал дэвшүүлж, хэлэлцдэг. Үүний үр дүнд хүний эрхийн чухал асуудлуудыг нийгмийн олон талт оролцоотойгоор хэлэлцэж, гарц шийдэл гаргаж эхэлсэн. Тухайлбал, өнгөрсөн оны 12 дугаар сард UPR буюу НҮБ-ын Хүний эрхийн Зөвлөлийн ээлжит нэгдсэн хэлэлцүүлэгт илгээх Монгол Улсын тайлангийн талаар, энэ оны 1 дүгээр сард НҮБ-ын зөвлөмжийн хэрэгжилтийн тухай, 3 дугаар сард хүүхдийн хорих ангийн нөхцөл байдлыг, 4 дүгээр сард Байгаль орчны холбогдох хууль тогтоомж дахь хүний эрх хэрэгжилтийн талаар, 5 дугаар сард гэр бүлийн хүчирхийллийн нөхцөл байдал, гарц шийдлийн талаар онцлон, хэлэлцсэн байна.
-Эрх зүйн орчныг сайжруулах чиглэлээр ямар алхамууд хийгдэж байна вэ?
-Хамгийн энгийн жишээ гэхэд төрийн байгууллага хоорондын уялдаа муу, мэдээллийн зөрүү нь хүний эрхийн асуудалд сөрөг нөлөө үзүүлдэг. Нэг асуудлаар байгууллага бүр өөр мэдээлэлтэй, нэг сэдвийн талаар өөр ойлголттой ажиллаж байна. Хууль тогтоогчдын зүгээс үүнийг төрийн байгууллага хооронд уялдаагүй байдал, тогтолцооны хийдэл гэж үзэж байгаа.
Монгол Улсад өнөөдрийн байдлаар 2000 гаруй журам нийгмийн харилцааг зохицуулж, тэдгээрт хүний эрхийг хязгаарлаж, зөрчсөн заалтууд байх нь түгээмэл байна. Бид энэ байдлыг өөрчилж, хүний эрхийг хязгаарлах бол зөвхөн хуульд үндэслэн, байж болох хамгийн бага хэмжээнд хязгаарладаг болох эрх зүйн шинэчлэл хийх зорилттойгоор шат дараалсан ажлуудыг хийж, хэрэгжүүлж байна.
Парламентын гишүүн “…иргэн, улсын ашиг сонирхлыг эрхэмлэн, … Монгол Улсын Үндсэн хуулийг дээдлэн сахиж…” гэж тангараг өргөдөг бөгөөд энэ агуулгаараа “хүний эрхийг хамгаалах” тангарагтай гэсэн үг. Бид тангарагаа сахиж, ажил хэрэг болгохын тулд парламентын хяналтын чиг үүргээ илүү эрчимжүүлж, хариуцлагатай гүйцэтгэх шаардлагатай.
-Улсын Их Хурал энэ бүрэн эрхийнхээ хугацаанд "хүн төвтэй" стратегийг хэрэгжүүлснээр ямар үр дүнд хүрэх вэ?
-Хүний эрхийн асуудал нь ямар нэг даргын пи ар, эсвэл сонгуулийн үеэр ярьдаг сэдэв биш. Энэ бол чөлөөт, ардчилсан нийгмийн суурь, үнэт зүйл. Хүний эрхийг хамгаалах нь Улсын Их Хурлын гишүүн бүрийн, төрийн байгууллага бүрийн, төрийн бүх шатны байгууллагын үүрэг юм.
Парламентын үнэт зүйл нь олон хууль баталснаараа бус, баталсан хуулиуд нь амьдрал дээр хүний эрхийг бодитойгоор хангаж, хамгаалж чадсан эсэхээр хэмжигдэнэ. Иргэн бүрийн жижиг мэт санагдах асуудлыг ч томруулж харж, хамгаалж, шийдвэрлэх нь парламентын хариуцлага юм.
Үзэл бодол
Өнөөдөр Аугаа их Ялалтын баярын өдөр
Өнөөдөр тавдугаар сарын 9. Аугаа их Ялалтын баярын 80 жилийн ойн өдөр. Мөн хүн төрөлхтөн хор уршгийг нь хэзээ ч үл мартах аймшигт дайны утаагаар дэлхийг нөмөрч, 71 сая хүний халуун амийг авч одсон Дэлхийн хоёрдугаар дайн Европын бүс нутагт дуусч фашист Герман шударга ёсны төлөө тэмцэгч олон улсын эв нэгдлийн хүчний өмнө үг дуугүй бууж өгсөн түүхт өдөр.
Тус дайны үеэр амь үрэгдэгсдийн олонх нь энгийн иргэд, хүүхэд, эмэгтэйчүүд байсан гэдэг. Дэлхийн II дайнд 61 улс орон, дэлхийн хүн амын 80 орчим хувь оролцож, 110 сая гаруй хүн цэргийн албанд татагдсан тоо баримт бий. Дайны нийт өртөг нь 1944 оны ханшаар триллион америк доллар болсон нь түүхэн дэх хамгийн өндөр өртөгтэй дайн гэж тооцогддог.
Хүн төрөлхтний түүхэн дэх хамгийн том энэхүү зэвсэгт мөргөлдөөний үеэр тэр үеийн ЗХУ-ын дайчид фашистын Герман болон тэдний холбоотнуудын 600 дивизийг бут ниргэжээ. ЗХУ-ыг эзлэн авахаар төлөвлөж байсан Адольф Гитлерийн армийн цахилгаан дайны төлөвлөгөө Москвагийн дэргэдэх тулалдааны үеэр нуран унасан. Зөвлөлтийн дайчид Сталинградаас Берлин хүртэл ялалт байгуулж явахдаа фашистуудад эзлэгдсэн Европ тивийн талыг чөлөөлжээ. Фашистын Герман үг дуугүй бууж өгөх актад тавдугаар сарын 8-нд төв Европын цагаар 22.43 минут буюу Москвагийн цагаар тавдугаар сарын 9-ний 00.43 цагт гарын үсэг зурсан юм.
НҮБ-ын шийдвэрээр дэлхийн II дайны дурсамж, эвлэрлийн өдөр болгон энэ өдөр Орос улсад хүн төрөлхтний түүхийн хамгийн аймшигт дайнаас эргэж ирээгүй төрөл төрөгсдөө гэр бүл, төрөл төрөгсөд нь дурсан санаж, Парист Францын төрийн тэргүүн нэр нь тодорхойгүй цэргийн булшинд цэцэг өргөн, цэргийн анги ёслон жагсдаг байна. Германд энэ л өдрийг нацизмаас чөлөөлөгдсөн өдөр гэж хүндэтгэн тэмдэглэдэг.
1945 оны тавдугаар сарын 9. Монголчуудын хувьд ч нэн чухал түүхэн тэмдэглэлт өдөр. Монголчууд бид ч энэ дайны хор уршгийг чамгүй амсаж, эрэлхэг хөвгүүд маань эх орноо хамгаалан тулалдаж явсан түүх хуучраагүй байна. Фашизмын эсрэг тэмцэлд амь насаа алдсан дэлхийн улс орнуудын эрэлхэг хүмүүс, тэдний дунд цусаа урсган, эрэлхэгээр тулалдаж, тэмцэж асан Монгол угсаатан олон зуун охид, хөвгүүдийн гэгээн дурсгалыг бүгд чимээгүй мэхийн зогсож хүндэтгэе!
Үзэл бодол
Л.Оюун-Эрдэнэ: “Эгийн голын УЦС” төслийг богино хугацаанд эхлүүлэхийн төлөө Засгийн газар ажиллана
Монгол Улсын Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ Булган аймгийн Хутаг-Өндөр сумын Хантай багийн нутаг Эг, Сэлэнгийн бэлчирт байрлах “Эгийн голын усан цахилгаан станц” төслийн талбайд ажиллалаа.
Тус төсөл нь Засгийн газрын хэрэгжүүлэх 14 мега төслийн тавдугаарт эрэмбэлэгдсэн импортын эрчим хүчийг багасгах, Төвийн бүсийн өсөн нэмэгдэж буй эрчим хүчний хэрэглээг хангах чухал ач холбогдолтой төсөл юм.
Эрчим хүчний яам болон Монгол-Оросын хамтарсан экспертийн ажлын хэсгээс төслийн явц, цаашид анхаарах асуудлын талаар танилцууллаа. Уг төсөл Байгал нуурын биологийн олон янз байдал, дэлхий цэвэр усны нөөцөд сөрөг нөлөө үзүүлж магадгүй гэсэн шалтгаанаар олон жил гацсан.
“Дэлхийн өвийн хороо, ОУБХХ-ноос “Эгийн голын УЦС төслийг дангаар хэрэгжүүлэх нь Сэлэнгэ мөрөн, Байгал нуурын экосистемд мэдэгдэхүйц нөлөөлөл үзүүлэхгүй” болохыг тэмдэглэжээ. Гэхдээ төслийн байгаль орчин, нийгмийн нөлөөллийн үнэлгээг ЮНЕСКО-ийн аргачлал болон олон улсын стандартын дагуу боловсруулах чиглэл өгсөн байна.
Энэ хүрээнд 2025-2026 онд Эгийн голын УЦС-ын Сэлэнгэ мөрний сав газрын экосистемд үзүүлэх өөрчлөлтийг тодорхойлох судалгаа, байгаль орчин, нийгмийн нөлөөллийн үнэлгээ, УЦС-ын туслах боомт болон үндсэн ТЭЗҮ-ийн нэмэлт судалгаа хийж, төслийн бүтээн байгуулалтыг эхлүүлэх бэлтгэл ажлыг хангана. Монгол-Оросын Экспертийн ажлын хэсэг 2026 оны эхний хагаст багтаан эцсийн дүгнэлт гаргахаар тохиролцжээ. Салбарын сайд нар төслийг хэрэгжүүлэхэд анхаарч байгаа бөгөөд судалгааны ажлуудад шаардлагатай санхүүжилтийг тухай бүр шийдвэрлэн ажиллахаа илэрхийлсэн юм.
Төслийн нөлөөллийн бүс дэх иргэд буюу Хантай, Баянгол багийн иргэд энэхүү төслийг ажил хэрэг болохыг 35 жил хүлээсэн, бүрэн дүүрэн дэмжиж байгаа, уг төслийг урагшлуулахын тулд төлөө ажиллаж Ерөнхий сайдад талархал илэрхийлээд, Засгийн газрын бодлого, шийдвэрийг дэмжихээ хэлж байлаа.
Мөн иргэд энэ уулзалтын үеэр өөрсдийн санаачилсан орон нутгийн хөгжлийг дэмжих, байгалийн аялал жуулчлалыг хөгжүүлэх “Хантай” цогцолборын төслөө Ерөнхий сайд танилцууллаа.
Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ Хойд бүсийн анхдугаар зөвлөгөөнд оролцогчид санал нэгтэйгээр Эгийн голын УЦС төслийг бүс нутагтаа хэрэгтэй, нэн яаралтай хэрэгжүүлэх ажлын нэгдүгээрт эрэмбэлснийг дурдаад улс орны эдийн засагт ач холбогдолтой мега төслийг нэгдсэн ойлголтоор дэмжиж байгаа нутгийн иргэдэд талархал илэрхийлэв. Эгийн голын УЦС-ын төслийг богино хугацаанд эхлүүлэхийн төлөө Засгийн газар бүхий л хүчээ дайчлан ажиллана гэлээ.
